Người dân cần làm gì để phòng tránh bệnh Whimore

Whimore là bệnh do vi khuẩn có tên Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này tồn tại trong môi trường, xảy ra ở những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường bùn, đất, nước như: nông dân, công nhân xây dựng, người làm vườn, người nạo vét cống rãnh… Bệnh có diễn biến và triệu chứng lâm sàng đa dạng, cần chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh.

* Bệnh Whitmore khó chẩn đoán nên dễ bị bỏ sót

Thời gian qua, nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước đã ghi nhận những ca mắc bệnh Whitmore, trong đó đã có trường hợp tử vong.

Điển hình là ngày 11/9 vừa qua, tỉnh Đắk Lắk đã ghi nhận trường hợp tử vong đầu tiên tại địa phương do bệnh Whitmore. Tính từ đầu năm 2025 tới nay, toàn tỉnh ghi nhận 3 trường hợp mắc bệnh Whitmore.Trường hợp tử vong là bệnh nhân S.S.P (sinh năm 1965, tại tiểu khu 280, xã Ea Súp). Thông tin từ người thân, từ tháng 7/2025, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các triệu chứng sốt, ho, mệt và đã nhiều lần khám, điều trị tại các bệnh viện tuyến huyện, tỉnh với chẩn đoán viêm phổi nhưng không khỏi.

Đến ngày 7/8, bệnh nhân trở nặng với biểu hiện sốt cao, ho, khó thở, được chuyển vào Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên và sau đó chuyển lên Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh).

Ngày 16/8, bệnh nhân được phẫu thuật lấy bỏ toàn bộ ổ áp xe và tiếp tục điều trị bằng kháng sinh mạnh theo phác đồ. Tuy nhiên, tình trạng không cải thiện, bệnh nhân suy hô hấp nặng, phải thở máy và được chuyển về lại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên.

Ngày 31/8, sau khi bệnh chuyển biến xấu, gia đình xin cho bệnh nhân về nhà và người bệnh tử vong sau đó. Đến ngày 8/9, kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei, tác nhân gây ra bệnh Whitmore.

Trong năm 2024, nhiều địa phương cũng đã ghi nhận những ca mắc bệnh Whitmore. Có bệnh nhân do tham gia dọn bùn đất sau lũ nhưng không sử dụng đồ bảo hộ, có tổn thương xây xát ngoài da. Sau đó 1 ngày, bệnh nhân xuất hiện sốt nhẹ, ho ít, sau đó tăng dần kèm theo đau đầu, đau nhức cơ khớp toàn thân, mụn mủ rải rác 2 chân, lưng. Kết quả cận lâm sàng cho thấy bệnh nhân có các đám tổn thương rải rác ở 2 phổi, tràn dịch màng phổi phải, xét nghiệm phát hiện vi khuẩn Burkholderia pseudomallei (gây bệnh Whitmore).

Bên cạnh đó cũng không ít bệnh nhân không xác định được nguồn lây và do là bệnh khó chẩn đoán cho nên dễ bị bỏ sót, chẩn đoán nhầm với các bệnh khác…

*Cần đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường

Theo các chuyên gia y tế, bệnh Whitmore thường diễn biến cấp tính với các biểu hiện: Viêm phổi, nhiễm trùng xương khớp, hệ thần kinh, gan, lách, tuyến tiền liệt, nhiễm trùng huyết, hoặc sốc nhiễm khuẩn. Bệnh có thể diễn biến mạn tính với biểu hiện viêm phổi như bệnh lao hoặc áp xe nhiều cơ quan như nhiễm khuẩn tụ cầu.

Bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với môi trường có chứa vi khuẩn. Đặc biệt là khi có vết trầy xước trên da, nguy cơ lây nhiễm càng cao và bệnh nhanh tiến triển hơn.

Những người có một hoặc nhiều bệnh nền như đái tháo đường, nghiện rượu, bệnh phổi, thận, gan mạn tính, trong đó đặc biệt là bệnh đái tháo đường nguy cơ nhiễm bệnh cao, dễ gây ra các biến chứng nguy hiểm, khó lường và có thể dẫn đến tử vong.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, để phòng bệnh Whitmore, người dân không nên tiếp xúc trực tiếp với đất nước bẩn, ứ đọng lâu ngày, đặc biệt là khi có vết thương ngoài da, vết trầy xước, chảy máu; hoặc người có nhiều bệnh lý nền. Nên mang dụng cụ bảo hộ lao động khi làm nông nghiệp để ngăn ngừa nhiễm trùng qua chân tay. Các nhân viên y tế cần bảo hộ đầy đủ khi tiếp xúc với người bệnh, để ngăn chặn tối đa sự nhiễm trùng.

Khi người bệnh bị sốt, có các ổ viêm, áp xe nhiều nơi cần nghĩ ngay đến nguy cơ mắc Whitmore, đặc biệt người có bệnh nền đái tháo đường. Khi nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện và điều trị kịp thời.

Các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng bảo hộ lao động khi làm việc có tiếp xúc với đất, bùn, nước bị nhiễm khuẩn hoặc trong môi trường không đảm bảo vệ sinh, vệ sinh diệt khuẩn vết rách da, trầy xước hoặc bỏng bị nhiễm bẩn và thực hiện ăn chín uống sôi…