Nhật Bản sửa luật để tăng hiệu quả vốn ODA

Nhật Bản sửa luật để tăng hiệu quả vốn ODA. Ảnh minh hoạ: THX/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Nhật Bản đã sửa đổi luật theo hướng tăng sử dụng hiệu quả viện trợ phát triển chính thức (ODA) trong bối cảnh ngân sách viện trợ eo hẹp trong khi nhu cầu chung trên toàn cầu về nguồn vốn này rất lớn. Luật được sửa đổi tập trung nhiều hơn vào các biện pháp giúp huy động nguồn vốn tư nhân.

Luật sửa đổi có hiệu lực từ ngày 17/4, cho phép Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) hỗ trợ các công ty ở các quốc gia đang phát triển phát hành trái phiếu chẳng hạn như trong các dự án xanh và mua lại chúng trong giai đoạn đầu để thu hút thêm nhiều nhà đầu tư. Ngoài ra, JICA cũng có thể cung cấp bảo lãnh tín dụng để thu hút ngân hàng địa phương ở các nước đang phát triển cho các doanh nghiệp nhỏ vay tiền, đồng thời được linh hoạt nhận các khoản vay dài hạn từ các tổ chức quốc tế, nộp các khoản ODA chưa thanh toán vào Kho bạc nhà nước nếu như có dự án viện trợ không hoàn lại bị đình chỉ thực hiện hay sử dụng các khoản ODA này cho các dự án khác.

Nhật Bản đã nâng cấp chương trình ODA của mình để ứng phó tốt hơn với những thách thức phức tạp mà các nước đang phát triển phải đối mặt như biến đổi khí hậu, đói nghèo hay các vấn đề về nhân quyền. Trong khi đó, các quỹ tư nhân ngày càng có vai trò lớn hơn trong việc góp phần đạt các mục tiêu phát triển bền vững. Vì thế, thay vì chỉ dựa vào nguồn tiền viện trợ của chính phủ để giải quyết các vấn đề phát triển, các chuyên gia kêu gọi sử dụng ODA như một động lực để hút đầu tư tư nhân vào các dự án ở những quốc gia thụ hưởng.

Hiện chi tiêu của Chính phủ Nhật Bản cho ODA đã giảm một nửa so với mức đỉnh năm 1997, xuống còn 566,4 tỷ yên (tương đương 4 tỷ USD) trong tài khóa 2025. Tài chính eo hẹp, nợ công phình hơn gấp 2 lần Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là nguyên nhân khiến Nhật Bản phải siết chặt ngân sách dành cho ODA.

Theo một thành viên của JICA, tính đến tháng 3/2024 cơ quan này vẫn còn 156,1 tỷ yen chưa được giải ngân mặc dù tiền đã được nhận về từ Bộ Ngoại giao cho một số dự án viện trợ không hoàn lại. Đây là số tiền tồn lại từ nhiều dự án chậm được thực hiện do bất ổn chính trị, đại dịch COVID-19, thiên tai và các vấn đề khác.

Chính phủ Nhật Bản coi ODA là một trong những "công cụ ngoại giao quan trọng nhất" trong việc theo đuổi một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở.