Nhìn lại chặng đường 50 năm ASEAN
"Diễn đàn Đông Á" số mới ra có bài viết “Chặng đường 50 năm: ASEAN nghỉ hưu hay chỉ mới bắt đầu?” của Giáo sư John Blaxland, chuyên gia về an ninh quốc tế và nghiên cứu tình báo, đồng thời là Giám đốc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á và Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng thuộc Đại học quốc gia Australia (ANU).
Cách đây 50 năm, Indonesia, Singapore, Malaysia, Thái Lan và Philippines đã thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). ASEAN đã được mở rộng vào cuối năm 1980 và đầu những năm 1990 với việc kết nạp thêm Brunei, Việt Nam, Lào, Myanmar và Campuchia.
Nguyện vọng thiết lập cộng đồng chung về kinh tế, chính trị và xã hội của ASEAN đã được thực hiện. Trong 50 năm kể từ khi thành lập, ASEAN đã tạo điều kiện cho việc tăng khổng lồ khối lượng thương mại trong và ngoài khu vực, cùng với đó sự thịnh vượng và an ninh cũng được nâng lên.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của ASEAN hiện nay là 2.500 tỷ USD. Thương mại nội khối ASEAN ở mức trên 545 tỷ USD và thương mại ngoại khối là 1.760 tỷ USD. Kim ngạch thương mại Australia-ASEAN trong năm 2014 đã lên đến hơn 100 tỷ USD, nhiều hơn so với kim ngạch thương mại của Australia với Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU) hay Mỹ.
Dù có được những thành công như vậy, các nhà phê bình vẫn thường chỉ trích ASEAN. Họ cho rằng ASEAN đang ngày càng trở nên không thích hợp khi đối mặt với áp lực từ Trung Quốc và các vấn đề ở châu Âu, một số người thậm chí còn dự đoán ASEAN sẽ sụp đổ.
Liệu những quan điểm đó có đúng không? Và “Con đường ASEAN” ngày nay với lựa chọn chính sách dựa trên đồng thuận còn phù hợp nữa hay không?
ASEAN lâu nay nhìn sang EU như một nguồn cảm hứng. Cho đến gần đây, mô hình EU có vẻ rất hứa hẹn đối với nhiều nước ASEAN mong muốn khẳng định một mức độ tập trung, tích hợp và tương đồng lớn hơn về các vấn đề kinh tế, chính trị-xã hội và an ninh.
Sự khác biệt lớn ở đây là việc ASEAN thiếu một đồng tiền chung và sự vắng mặt của một chính phủ hay bộ máy hành chính liên bang như kiểu EU.
Nhưng sau hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, dòng người tị nạn đã tràn sang châu Âu. Mô hình EU cuối cùng cũng bị “tháo gỡ” bởi sự kiện Brexit (Anh rời khỏi EU), lúc này châu Âu đã thất bại trong việc truyền cảm hứng cho các nhà lãnh đạo ASEAN về con đường mà họ đã trải qua.
Xét cho cùng, ASEAN đã được kích hoạt và tiếp tục cho phép một số lượng đáng kể sự tương tác giữa các quan chức chính phủ chủ chốt, các bộ trưởng và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp trên một loạt vấn đề về an ninh, kinh tế, xã hội, môi trường và các vấn đề có thể sẽ không xảy ra nếu không có sự tồn tại của ASEAN và các diễn đàn liên quan đến họ.
ASEAN đã giảm sự tập trung và nhiệt tình trước những toan tính của Trung Quốc. Các chiến dịch kinh tế của Trung Quốc, điển hình nhất là sáng kiến “Vành đai và Con đường” đang phủ cái bóng quá lớn lên ASEAN.
Hơn nữa, Trung Quốc tiếp tục lôi kéo Lào và Campuchia ngăn cản các hội nghị thượng đỉnh ASEAN ra tuyên bố chung liên quan vấn đề Biển Đông. Các nhà quan sát dự hội thảo của các quan chức cấp cao ASEAN thỉnh thoảng bày tỏ sự thất vọng trước sự tiến bộ của khối.
Tuy nhiên, sự thất vọng đó không nên đem ra so sánh với những gì ASEAN đã làm được. Với sự mong manh vốn có của một nhóm các quốc gia khác nhau như vậy, các vấn đề mà ASEAN đã có thể giải quyết trong 2 thập kỷ qua quả thật vẫn là phi thường.
Điều này một phần bởi vì vai trò của Indoesia trong ASEAN và những gì Tổng thống Indonesia Joko Widodo mô tả khu vực này như là “điểm tựa hàng hải toàn cầu”. Phần lớn quá cảnh thương mại của thế giới thông qua các vùng biển Đông Nam Á và khu vực này là cửa ngõ quan trọng giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
Bên cạnh đó, ASEAN tiếp tục cung cấp một nền tảng hữu ích cho sự hợp tác trong khu vực về một loạt vấn đề và tiếp tục đóng vai trò như một phương tiện, mà thông qua đó, các cường quốc ngoài khu vực có thể tiếp tục tham gia, thảo luận, đàm phán và tránh leo thang căng thẳng quá mức.
Các quốc gia thành viên ASEAN đánh giá cao vai trò của ASEAN trong việc thúc đẩy an ninh, ổn định và thịnh vượng cho khu vực.
ASEAN chưa bao giờ đáp ứng nguyện vọng của phương Tây đóng vai trò lớn hơn trong giải quyết các vấn đề khu vực và thế giới. Đối mặt với sự cạnh tranh giữa các cường quốc ngày càng tăng, nền tảng đa năng của ASEAN cần tiếp tục được nuôi dưỡng và thúc đẩy thay vì bị lên án.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
EU ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở châu Á-Thái Bình Dương
10:21' - 09/08/2017
EU hoàn toàn ủng hộ vai trò trung tâm này của ASEAN ở khu vực châu Á - Thái BÌnh Dương trong bối cảnh chủ nghĩa đa phương đang được cả hai khối đề cao.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập ASEAN
21:33' - 08/08/2017
Tối 8/8, tại Khách sạn Meliá, Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân đã chủ trì Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập ASEAN và 22 năm Việt Nam tham gia ASEAN.
-
Kinh tế Thế giới
ASEAN hướng đến xây dựng cộng đồng thịnh vượng
15:02' - 08/08/2017
Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã được tổ chức trọng thể sáng nay tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế Philippines ở thủ đô Manila của Philippines.
-
Kinh tế Thế giới
Các sáng kiến của Việt Nam trong nhiệm kỳ Chủ tịch luân phiên Ủy ban ASEAN
08:46' - 08/08/2017
Trong thời gian từ đầu tháng 4 đến hết tháng 7, Việt Nam đã đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch luân phiên Ủy ban ASEAN tại Paris (ACP).
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản sẽ tạm dừng chương trình hỗ trợ giá điện và khí đốt
08:43' - 28/03/2024
giải pháp trên đã được hai đảng trong liên minh cầm quyền gồm đảng Dân chủ tự do (LDP) và đảng Công minh nhất trí vào ngày 26/10/2022 và được triển khai từ đầu năm 2023 theo 2 giai đoạn.
-
Kinh tế Thế giới
Vụ sập cầu ở Mỹ: Tìm thấy hộp đen của tàu chở hàng gây tai nạn
20:19' - 27/03/2024
Các nhân viên điều tra của Ủy ban an toàn giao thông quốc gia Mỹ (NTSB) đã tiếp cận và thu thập được hộp đen của con tàu chở hàng đâm sập cầu ở thành phố Baltimore thuộc bang Maryland (Mỹ).
-
Kinh tế Thế giới
Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU ảnh hưởng tới xuất khẩu của quốc gia ASEAN
09:27' - 27/03/2024
Nhận định của Ủy ban Chứng khoán Malaysia (SC) cho hay, 75% mặt hàng xuất khẩu của nước này sang Liên minh châu Âu (EU) bị ảnh hưởng bởi Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM).
-
Kinh tế Thế giới
Vụ tấn công tại Moskva: Tổng thống Nga V. Putin chỉ đạo điều tra khách quan
10:11' - 26/03/2024
Ngày 25/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chủ trì cuộc họp thảo luận về các biện pháp cần thực hiện sau vụ tấn công khủng bố ở nhà hát Crocus City Hall.
-
Kinh tế Thế giới
Các nước ASEAN đón nhận cơ hội mới từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng
16:25' - 25/03/2024
Các công ty đa quốc gia đang đối mặt với tình trạng chuỗi cung ứng bất ổn do biến động địa chính trị toàn cầu và Đông Nam Á hiện đang được hưởng lợi từ sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư khỏi Trung Quốc.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc cam kết đối xử bình đẳng với các doanh nghiệp nước ngoài
15:03' - 25/03/2024
Ngày 25/3, Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Guo Tingting cam kết không “phân biệt đối xử” giữa doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước nhằm thu hút chuyên môn, hợp tác và đầu tư nước ngoài.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Anh sẽ đầu tư hơn 200 triệu bảng Anh vào lĩnh vực hạt nhân
09:14' - 25/03/2024
Ngày 25/3, Thủ tướng Anh Rishi Sunak công bố khoản đầu tư công 200 triệu bảng Anh (252 triệu USD) để thúc đẩy chương trình hạt nhân và ngành công nghiệp hạt nhân dân sự để tạo mới 40.000 việc làm.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc sẽ ban hành các quy định mới để tăng cường thu hút FDI
16:36' - 24/03/2024
Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường cho biết sẽ nghiên cứu kỹ các vấn đề về tiếp cận thị trường và luồng dữ liệu xuyên biên giới, nhằm sớm đưa thêm một số quy định mới để thu hút đầu tư nước ngoài (FDI).
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế Thái Lan đối mặt với nguy cơ suy thoái dài hạn
14:29' - 24/03/2024
Những trở ngại cơ cấu lâu dài trong lĩnh vực xuất khẩu và sản xuất ngày càng có tác động rõ rệt hơn đến nền kinh tế Thái Lan.