Những kinh nghiệm hữu ích về xây dựng và kiến trúc đô thị cho Hà Nội từ thành phố cổ Kazan

Diễn đàn quốc tế lần thứ 4 về xây dựng và kiến trúc đô thị “Kazanysh” với chủ đề “Thống nhất của đa dạng”. Ảnh: TTXVN phát

Nét tương đồng giữa hai thành phố Kazan, thủ phủ Cộng hoà Tatarstan, LB Nga và Hà Nội: lịch sử ra đời nghìn năm và vị trí địa lý nằm ở lưu vực con sông lớn của đất nước – Hà Nội bên dòng sông Hồng, và Kazan bên dòng sông Volga – sông Mẹ ở nước Nga.

Một trong những kinh nghiệm đầu tiên được chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Diễn đàn là tầm quan trọng của việc cân bằng giữa xây dựng đô thị hiện đại và bảo tồn trung tâm lịch sử. Kazan được thành lập năm 1005, sớm hơn Hà Nội 5 năm, và nằm ở lưu vực sông Volga lớn nhất liên bang Nga. Kazan là thành phố lớn thứ năm về dân số trên cả nước, một trong những trung tâm kinh tế, khoa học, giáo dục, tôn giáo, giải trí, văn hóa, tài chính và thể thao lớn nhất của Nga.

Diễn đàn “Kazanysh” được tổ chức tại Nhà hát quốc gia mang tên Galiasgar Kamal, một công trình hiện đại xây dựng tại trung tâm lịch sử thành phố, nơi có những kiến trúc nghìn năm tuổi, Thị trưởng Kazan Ilsur Metshin cho biết, tuy giữ gìn lịch sử là nguyên tắc được thống nhất, song trong thực tế không phải lúc nào cũng có thể tránh khỏi các vi phạm, không phải lúc nào cũng có thể đạt được ý kiến thống nhất về các quyết định xây dựng đô thị. Giải pháp cho tình huống đó là nguyên tắc đối thoại giữa lãnh đạo thành phố với người dân, với giới chuyên môn.

Trong Toà thị chính Kazan có cơ quan chuyên môn về kiến trúc, tập hợp các phòng kiến trúc, các kiến trúc sư có uy tín và cả kiến trúc sư trẻ, sẽ tham gia phân tích và đóng góp ý kiến cho lãnh đạo thành phố. Điều thú vị mà Thị trưởng Metshin chia sẻ đó là ngoài đối thoại tìm ra giải pháp chung, cần phải biết nghi ngờ, biết đặt ra câu hỏi “Liệu chúng ta đã làm đúng hay chưa?”.

Ông nhấn mạnh, cho dù phải đối mặt với tranh cãi, nghi ngờ, song điều quan trọng của lãnh đạo thành phố hay lãnh đạo Cộng hoà Tatarstan vẫn là dám nghĩ dám làm vì mục tiêu làm giàu đẹp cho thành phố,  mang lại ích lợi thực tiễn cho người dân.

Gian hàng của công ty sản xuất gạch lát vỉa hè Kogen, Tatarstan, thu hút khá đông khách tham quan ngày từ đầu ngày. Những mẫu gạch lát vỉa hè của Kogen được sử dụng rộng rãi khắp Cộng hoà Tatarstan  và chuẩn bị xuất sang cả thủ đô Moskva của LB Nga.

Trao đổi với phóng viên TTXVN, đại diện công ty ông Sabir cho biết, cho dù điều kiện khí hậu ở Hà Nội và Kazan khác biệt, song ông tự tin gạch Kogen sẽ bảo đảm tuổi thọ ít nhất 5 năm ở bất kỳ điều kiện thời tiết nào, vì công ty có công nghệ sản xuất “cá nhân hoá” sản phẩm phù hợp với khí hậu: ở nước lạnh và khô thì cần tăng khả năng hấp thụ độ ẩm, còn tại nước nóng ẩm thì ngược lại, công nghệ cần bảo đảm độ thoát nước nhanh chóng để tăng tuổi thọ của gạch.

Theo ông, khi tính đến những điều đó trong xây dựng và sửa chữa đô thị, sẽ giảm được chi phí, kéo giãn thời gian phải thay “diện mạo” vỉa hè cho thành phố.

Tại Diễn đàn cũng có thể làm quen với những tiêu chuẩn mới lạ về một khu dân cư chất lượng cao, giờ đây đó không chỉ là vị trí, chất lượng xây dựng, giá cả..., mà đó còn là “âm thanh” – từ thiên nhiên-thành tố không thể thiếu của khu dân cư, từ tiếng cười và giao tiếp của cư dân trong các hoạt động ở khu vực công cộng, đó là “vật liệu” – thân thiện với môi trường và an toàn khi tiếp xúc, đó là “mùi thơm” – đến từ thiên nhiên và không khí trong lành xung quanh khu dân cư.

Người đứng đầu nước Cộng hoà Tatarstan Rustam Minnikhanov phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: TTXVN phát

Kazan nằm ở khu vực trung tâm của dòng sông Volga hùng vĩ và định vị mình là thành phố bên sông. Người đứng đầu Tatarstan Rustam Minnikhanov tuyên bố, nước chính là món quá quý từ thiên nhiên dành cho thành phố, và cần phải sử dụng nguồn tài nguyên này một cách hiệu quả. Văn hoá nước, thể thao nước, được xác định là ngành kinh tế trọng tâm tới đây.

Tại Diễn đàn, Thị trưởng Kazan, Ilsu Metshin thông báo, từ nay đến năm 2030 thành phố sẽ xây dựng trung tâm các môn thể thao nước mạo hiểm lớn nhất châu Âu, và cũng là trung tâm huấn luyện đẳng cấp thế giới.

Dự kiến sẽ xây dựng 17 cơ sở hạ tầng nước lớn, bao gồm câu lạc bộ du thuyền và cụm đóng tàu. Một trung tâm văn hóa nước dành cho trẻ em và thanh thiếu niên cùng một trường dạy chèo thuyền cũng sẽ được mở. Dự án mới này sẽ tác động đến sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tạo ra những cơ hội mới cho nền kinh tế thành phố.

Qua trao đổi với các diễn giả tại Diễn đàn, có thể thấy tầm nhìn dài hạn và công tác đào tạo có vai trò quan trọng trong phát triển đô thị. Thị trưởng Metshin cho biết, mỗi quyết định trong lĩnh vực này cần được xây dựng với tầm nhìn ít nhất 10 năm và phải có tính kế thừa. Để kết nối tầm nhìn và công tác đào tạo Diễn đàn Kazan cũng thảo luận việc thành lập Hiệp hội các kiến trúc sư trưởng các thành phố BRICS và Hiệp hội hiệu trưởng của khối.

Về vị trí trên bản đồ du lịch của nước Nga, Kazan có lẽ chỉ xếp sau Moskva và Saint Petersburg. Thành phố đã phát huy được thế mạnh của lịch sử lâu đời, của tài nguyên thiên nhiên, của tầm nhìn lãnh đạo mà khong mất đi bản sắc “thống nhất của đa dạng”.