PHÂN TÍCH - DỰ BÁO: Chính sách lãi suất của Fed đứng trước ẩn số mới

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp gần nhất. Tuy nhiên, Tổng thống đắc cử Donald Trump cùng với chương trình nghị sự kinh tế của ông được dự đoán sẽ có những tác động sâu rộng đến tăng trưởng kinh tế, thị trường lao động và lạm phát của Mỹ. Điều này sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến đường hướng chính sách của Fed trong thời gian tới.

*Lãi suất giảm dần

Đây là lần cắt giảm lãi suất thứ hai kể từ khi Fed bắt đầu hạ lãi suất vào tháng Chín. Dù với mức giảm nhỏ hơn, nhưng động thái này vẫn giúp giảm gánh nặng từ chi phí cao của thẻ tín dụng, các khoản vay mua ô tô và các khoản nợ khác. Lạm phát giảm tốc và thị trường việc làm hạ nhiệt đã mở đường cho quyết định mới nhất này của Fed.

Ông Powell cho biết kể từ khi Fed đưa ra quyết định hạ lãi suất hồi tháng Chín, dữ liệu kinh tế đã nghiêng về mặt tích cực hơn, trong đó có các số liệu gần đây của chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE), thước đo lạm phát ưa thích của Fed.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng nhiệm vụ của Fed là tối đa hóa việc làm và ổn định giá cả. Trong khi đó, ông tin rằng ngay cả với việc cắt giảm lãi suất lần này, chính sách của Fed vẫn còn mang tính hạn chế nền kinh tế. Đó là lý do tại sao Fed quyết định tiếp tục cắt giảm lãi suất mặc dù nền kinh tế có vẻ như đang hoạt động tốt. Lãi suất cao vẫn đang kìm hãm nền kinh tế, và điều này gây ra rủi ro cho thị trường việc làm.

Ông Powell nói "nền kinh tế đang hoạt động tốt" nhưng cũng thừa nhận rằng người dân Mỹ đang phải chịu những ảnh hưởng kéo dài của tình trạng lạm phát cao, mặc dù tình hình đã được cải thiện rõ rệt trong hai năm qua. Ông cho rằng thu nhập thực tế phải tăng trong một thời gian dài mới có thể vực dậy tâm lý của người dân.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng Fed không vội vàng đưa lãi suất trở lại mức trung lập - tức mức lãi suất không kích thích cũng không kìm hãm nền kinh tế. Và vì Fed không vội vàng cắt giảm lãi suất, nên ngân hàng này có thể sẽ giữ nguyên lãi suất vài lần vào năm tới.

*Ẩn số từ chính sách của chính quyền mới

Fed được dự đoán sẽ cắt giảm lãi suất nhiều lần nữa vào năm 2025, nhưng số lần cụ thể còn phụ thuộc vào tác động tiềm tàng từ các chính sách của Tổng thống đắc cử Donald Trump, như cắt giảm thuế, bãi bỏ quy định, áp dụng thuế quan cứng rắn trên diện rộng và trục xuất hàng loạt. Phạm vi đầy đủ của những kế hoạch này, và khi nào chúng sẽ bắt đầu tác động đến nền kinh tế Mỹ vẫn còn là một ẩn số.

Để tiếp tục hạ lãi suất, Fed cần thấy rằng áp lực giá cả vẫn đang được kiểm soát. Nhưng giới chuyên gia cho rằng chương trình nghị sự kinh tế của ông Trump sẽ khiến lạm phát tăng trở lại.

Trong khi đó, nền kinh tế Mỹ cũng đang có những dấu hiệu tăng trưởng mạnh mẽ. Điều này có thể làm tăng nguy cơ lạm phát dừng đà giảm hoặc thậm chí tăng lên, đảo ngược những nỗ lực của Fed trong việc kiềm chế áp lực giá cả. Nền kinh tế Mỹ trong quý III/2024 đã tăng 2,8% so với cùng kỳ năm ngoái, nhờ chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ. Theo dữ liệu gần đây của chính phủ, đầu tư kinh doanh cũng tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong quý vừa qua.

Trong một phân tích mới đây, Oxford Economics nhận định "triển vọng cho năm 2025 không thay đổi đáng kể" vì sẽ mất thời gian để các chính sách của ông Trump thể hiện tác động đến nền kinh tế, nghĩa là một phần trong số đợt cắt giảm lãi suất mà các quan chức Fed dự kiến hồi tháng Chín vẫn có thể diễn ra vào năm tới.

Mặt khác, các nhà phân tích tại Nomura lại dự đoán ông Trump sẽ nhanh chóng thực hiện các kế hoạch của mình, và ước tính sẽ chỉ có một lần cắt giảm lãi suất vào năm tới.

Hầu hết các chính sách của ông Trump đều cần phải có sự chấp thuận của Quốc hội. Điều này sẽ không quá khó khăn khi đảng Cộng hòa đã giành được đa số ghế tại Thượng viện và đang chiếm ưu thế tại Hạ viện. Và ở một mức độ nào đó, Fed sẽ cần phải xem xét và tính toán ảnh hưởng của khả năng thay đổi trong chính sách tài khóa khi đưa ra các dự báo kinh tế của mình.

Fed cuối cùng sẽ phải đối mặt với chương trình nghị sự kinh tế của ông Trump. Ông Powell cho biết, trong ngắn hạn, kết quả của cuộc bầu cử năm nay sẽ không ảnh hưởng đến các quyết định chính sách của Fed. Phát biểu này có thể được xem là một “cái gật đầu” cho khả năng cắt giảm lãi suất vào tháng 12. Ông William English, cựu cố vấn cấp cao của Fed, dự đoán các nhà hoạch định chính sách của Fed sẽ tiếp tục cắt giảm 0,25 điểm phần trăm vào tháng 12, vì chi phí đi vay vẫn đang kìm hãm nền kinh tế. Tất nhiên, quyết định đó vẫn phụ thuộc vào những số liệu về việc làm và lạm phát sắp tới.

Ông Powell cũng tuyên bố sẽ không từ chức sớm nếu Tổng thống đắc cử Donald Trump yêu cầu. Phát biểu tại cuộc họp báo sau khi công bố quyết định lãi suất, ông Powell - người có nhiệm kỳ Chủ tịch Fed sẽ kết thúc vào năm 2026 - nhấn mạnh rằng việc sa thải bất kỳ thành viên nào trong số bảy Thống đốc của Fed cũng “không được phép theo luật”.

Những tuyên bố của Powell cho thấy rõ sự cân bằng nhạy cảm mà các nhà hoạch định chính sách có thể phải duy trì trong nhiệm kỳ tiếp theo của ông Trump, nhất là khi Tổng thống đắc cử đã chỉ trích Fed trong thời gần đây. Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump liên tục cáo buộc ông Powell thiên vị đảng Dân chủ và cho biết sẽ tìm cách thay thế ông Powell khi nhiệm kỳ Chủ tịch của ông kết thúc.

Tổng thống đắc cử Trump cũng bày tỏ mong muốn có ít nhất một phần quyền quyết định về lãi suất của Fed, điều hiện tại không được cho phép theo quy định của Quốc hội, vì cơ quan này phải hoạt động độc lập để giải quyết cả vấn đề lạm phát và thất nghiệp.