Phí vận tải hàng hóa hàng không, đường biển tăng mạnh vì dịch COVID-19

Tàu container vận tải COSCO của Trung Quốc neo tại cảng Long Beach ở Los Angeles, bang California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo đánh giá của nhiều lãnh đạo doanh nghiệp trong ngành vận tải hàng hóa ở Singapore, mức phí vận chuyển hàng hóa hàng không tăng giá mạnh và số vụ hủy hợp đồng vận chuyển hàng hóa bằng đường biển tăng mạnh đang gây thêm sức ép lớn đối với các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong lĩnh vực vận tải hàng không, với việc hầu hết hãng hàng không đã cắt giảm tới 90% hoạt động đã khiến năng lực vận tải hàng hóa sụt giảm nghiêm trọng.
Theo ông Benjamin Ong, Giám đốc điều hành (CEO) của hãng vận tải Alliance 21, việc các hãng hàng không buộc phải dừng hoạt động hầu hết đội bay đã khiến phần lớn nhu cầu vận chuyển hàng hóa không được đáp ứng.

Vì vậy, hiện nay các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có nhu cầu vận chuyển hàng hóa sẽ phải chịu mức phí rất cao để có thể được phục vụ.
Còn theo ông Steven JK Lee, Chủ tịch Hiệp hội các hãng vận tải hàng hóa hàng không Singapore (SAAA@Singapore), tình hình hiện vẫn chưa được cải thiện và trên thực tế đang “ngày càng tồi tệ”. Chi phí vận tải tăng theo từng ngày do nhu cầu ngày càng cao so với năng lực vận chuyển có thể đáp ứng.

Hiện tại, chi phí vận tải hàng không đã được điều chỉnh theo từng ngày, thậm chí theo từng giờ và luôn ở mức phí cao nhất và không còn áp dụng những mức phí thông thường nữa.
Trong khi đó, CEO Vincent Phang của SingPost cho biết doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư tín, bưu phẩm quốc gia này cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. SingPost hiện đang phải đối mặt với tình trạng tạm dừng hoặc trì hoãn các dịch vụ vận chuyển thư tín, vận chuyển hàng hóa đến và đi tới nhiều nước khác.

Bên cạnh đó, SingPost cũng phải chịu mức phí vận chuyển hàng không cao hơn do có quá ít chuyến bay được thực hiện. Đối với khách hàng hạng VIP thì mức chi phí vận tải hàng hóa hàng không có thể tăng từ 2-3 lần.

Còn nếu chỉ là khách hàng bình thường, thì chi phí có thể "đội" lên tới 6-10 lần. Ví dụ, mức phí vận chuyển bưu phẩm từ Thượng Hải (Trung Quốc) tới Singapore trước đây là 2 USD/kg hàng hóa thì nay đã tăng lên 4 USD/kg.
Tình hình tương tự cũng diễn ra đối với lĩnh vực vận tải hàng hóa đường biển với ngày càng nhiều các hãng tàu biển hủy hoặc dừng vận chuyển hàng hóa.

Trong khi những vụ hủy hoặc dừng vận chuyển bằng đường biển trước đây chủ yếu đã khiến nhiều công ty tại Trung Quốc phải đóng cửa, thì hiện tại một loạt vụ hủy chuyến đã làm tăng mạnh mức độ cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng, đồng thời dẫn đến một loạt vụ hủy bỏ đơn hàng từ những nhà bán lẻ.

Ví dụ, hãng tàu biển MSC Mediterranean Shipping ngày 27/3 thông báo buộc phải áp dụng biện pháp “dừng chạy tàu tạm thời” bắt đầu với việc hủy hai chuyến tàu vận tải giữa Trung Quốc với châu Âu và tới Địa Trung Hải.
Thậm chí tình hình nghiêm trọng hơn với việc ngày càng có thêm nhiều các hãng tàu thuyền vận tải hủy hoặc tạm dừng chạy tàu mà không có thông báo trước.

Theo ông Raymon Krishnan, Chủ tịch Hiệp hội quản lý chuỗi cung ứng và logistics, không phải chỉ mỗi yếu tố số lượng mà còn cần tính đến cả mức độ nhanh chóng mà các vụ việc hủy, dừng tàu được thực hiện.

Trước đây các hãng tàu sẽ thông báo trước từ 3-4 tuần, nhưng hiện nay việc hủy/tạm dừng được áp dụng ngay, khiến nhiều doanh nghiệp không kịp trở tay.
Trong khi đó, công ty khởi nghiệp Buyandship có trụ sở tại Khu Hành chính đặc biệt Hong Kong (Trung Quốc) đã kêu gọi chính phủ các nước yêu cầu các hãng vận tải hàng không duy trì mức phí như trước khi dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 diễn ra hoặc ưu tiên những mặt hàng thiết yếu được vận chuyển.

Theo CEO Wilson Chan của Buyandship, mức phí vận tải hàng hóa hàng không hiện đã ở mức cao chưa từng có, gấp từ 3-5 lần so với mức phí trước khi dịch COVID-19 bùng phát.
Với việc các dịch vụ như dịch vụ lưu kho hàng hóa của người mua tại trung tâm đóng gói, đóng gói, vận chuyển và cung cấp dịch vụ khách hàng của Amazon (FBA) đã quay trở lại hình thức trực tuyến tại Trung Quốc, sự cạnh tranh đối với vận tải hàng không sẽ gia tăng và khiến mức phí vận chuyển thậm chí cao hơn nữa.

Vấn đề lo ngại hiện nay còn là việc ngay cả khi yếu tố chi phí có thể được giải quyết, thì cũng có thể không có đủ các phương tiện vận chuyển hàng hóa. Theo ông Chan, mức phí vận tải hàng hóa hàng không trước khi có dịch COVID-19 là khoảng 4–5 USD/kg, nhưng hiện đã lên tới 23–24 USD/kg.
Hiện nay, một số hãng hàng không, trong đó có Scoot và Cathay Pacific Airways của Singapore, đã có sáng kiến sử dụng các máy bay chuyên chở hành khách như là các máy bay vận tải hàng hóa.

Các hãng hàng không của Mỹ như American Airlines, Delta Airlines, United Airlines và Southwest Airlines cũng đã thực hiện cách thức tương tự. Và theo báo cáo gần đây về hàng hóa  vận chuyển bằng đường không toàn cầu của hãng tư vấn quốc tế Tim Consult, biện pháp này đã phần nào giúp giảm bớt phí vận tải hàng hóa hàng không./.