Quy hoạch không gian biển hướng tới nền kinh tế xanh

Chiều 20/4, tại Hà Nội, Đại sứ Na Uy tại Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức Hội thảo “Điện gió ngoài khơi và Quy hoạch không gian biển Việt Nam”.

Hội thảo có sự tham gia của các bên liên quan chủ chốt trong lĩnh vực Quy hoạch không gian biển ở Việt Nam như: Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Cục Điện và Năng lượng Tái tạo (Bộ Công Thương), Petro Viet Nam, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), Ngân hàng Thế giới, Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học Na Uy (SINTEF), cùng đại diện đến từ các Đại sứ quán, các tổ chức quốc tế, các chuyên gia...

Tiến sỹ Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, Việt Nam là quốc gia biển với tiềm năng điện gió ngoài khơi rất lớn.

Theo tính toán, khu vực có độ sâu đáy biển trên 20m thì tổng quy mô tiềm năng kỹ thuật điện gió ngoài khơi khoảng 165.000 MW, khu vực có tiềm năng kinh tế tốt chủ yếu ở Nam Trung Bộ (Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định) với tổng tiềm năng khoảng 80.000 MW, tốc độ gió trên 7-9 m/giây.

Là một trong sáu nước trên thế giới chịu ảnh hưởng lớn nhất của biến đổi khí hậu, Việt Nam đã và đang tiên phong trong việc thực hiện các cam kết xanh, được cộng đồng quốc tế đánh giá như là hình mẫu về một nước đang phát triển còn nhiều khó khăn nhưng đã có những đóng góp đi đầu cho ngôi nhà chung an toàn của nhân loại.

Để đạt được mục tiêu giảm phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, Tiến sỹ Tạ Đình Thi cho rằng, Việt Nam cần đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu suất năng lượng và chú trọng chuyển đổi năng lượng với một lộ trình phù hợp, vừa bảo đảm mục tiêu bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, nhưng giảm tối đa gánh nặng chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả của nền kinh tế và giải quyết tốt các vấn đề xã hội.

Phát triển năng lượng tái tạo là chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam, trong đó điện gió ngoài khơi được coi là một trong những giải pháp đột phá để chuyển đổi năng lượng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Điều này liên quan chặt chẽ đến quy hoạch không gian biển, đặc biệt là xác định các vùng biển tiềm năng và phân vùng hợp lý để phát triển điện gió ngoài khơi.

Quy hoạch không gian biển định hướng sử dụng không gian biển bao gồm: vùng trời, vùng đất ven biển, các đảo và quần đảo, vùng biển, vùng nước biển đảo. Vùng biển dự kiến được phân thành các vùng: vùng cấm khai thác; vùng khai thác có điều kiện; khu vực khuyến khích phát triển đối với các ngành kinh tế biển; khu vực cần bảo vệ đặc biệt cho quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, bảo tồn hệ sinh thái; vùng nghiên cứu lập quy hoạch.

Đối với các khu vực được quy hoạch để phát triển điện gió ngoài khơi cần có các nghiên cứu chuyên sâu để đề xuất cụ thể, hiện nay mới chỉ xác định các vùng biển có tiềm năng phát triển điện gió theo khu vực và địa danh của tỉnh như: Quảng Ninh, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận, Trà Vinh, Cà Mau, Sóc Trăng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa ban hành Nghị quyết số 582/NQ-UBTVQH15 ngày 29/8/2022 về thành lập Đoàn giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021”, cũng như Kế hoạch chi tiết số 355/KH-ĐGS 28/10/2022 về giám sát chuyên đề.

Một trong những mục tiêu của cuộc giám sát là nhằm kiến nghị, đề xuất giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng.

Do đó, kết quả Hội thảo sẽ giúp Quốc hội có thêm những thông tin, kiến thức, kinh nghiệm đặc biệt là kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực quy hoạch không gian biển, phát triển năng lượng tái tạo, cụ thể là điện gió ngoài khơi cũng như trong việc tham mưu phục vụ đoàn giám sát kiến nghị về xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan và phục vụ quá trình xem xét, thông qua quy hoạch không gian biển.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, các bước tiếp theo trong xây dựng quy hoạch không gian biển, phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam. Theo đó, các đại biểu đề cao vai trò quan trọng của quy hoạch không gian biển, giúp xác định các khu vực phù hợp cho các dự án năng lượng gió ngoài khơi, thúc đẩy các công nghệ đổi mới trong sự phát triển của nền kinh tế xanh, ứng phó với các tác động của biến đổi khí hậu và thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng, đẩy nhanh quy hoạch không gian biển là điều cần thiết để mở ra tiềm năng to lớn về phát triển điện gió ngoài khơi cho Việt Nam, góp phần thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững và các mục tiêu về biến đổi khí hậu.

Quy hoạch không gian biển nên được coi là một quá trình liên tục, đồng thời phải đảm bảo quy trình xây dựng và ban hành Quy hoạch không gian biển cũng như xác định các khu vực phát triển điện gió ngoài khơi được thực hiện một cách công khai, có tham khảo ý kiến của mọi đối tượng trong xã hội. Sự tham gia của tất cả các bên liên quan, đặc biệt là cộng đồng địa phương đóng vai trò rất quan trọng, để đảm bảo lợi ích được chia sẻ một cách công bằng và bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương.

Bà Hilde Solbakken, Đại sứ Na Uy tại Việt Nam khẳng định, Na Uy cam kết hợp tác với các đối tác tại Việt Nam để thúc đẩy tăng trưởng xanh bền vững, bảo vệ môi trường biển và hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam. Quy hoạch không gian biển sẽ giúp đại dương được quản lý bền vững, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện tầm nhìn chung về một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng; đảm bảo mọi ngành và lĩnh vực đều được hưởng lợi từ đại dương mà vẫn có thể bảo tồn được hệ sinh thái biển và đa dạng sinh học./.