SPAC - Công ty mua lại có mục đích đặc biệt là gì?

SPAC là gì?

SPAC (Special Purpose Acquisition Companies) được hiểu là một công ty rỗng. Tại đó các nhà đầu tư lập nên với mục đích duy nhất là huy động vốn thông qua IPO sau đó sẽ đi sáp nhập với một công ty khác.

Một số ví dụ về SPAC chẳng hạn như: loạt công ty như startup siêu thanh Butterfly Network và một số công ty truyền thông như BuzzFeed, Vice Media, và Bustle Media… đang bị đồn là sẽ có thể thông qua SPAC để lên sàn.

Lịch sử của SPAC bắt đầu từ những năm 1990 khi các công ty nhỏ đang nghĩ cách để tránh các quy trình IPO truyền thống và ra công chúng. Ngay bây giờ, sự phổ biến của SPAC đang gia tăng. Theo Dữ liệu Điểm giao dịch, vào năm 2020, 247 SPAC đã huy động được hơn 75 tỷ đô la. Dựa trên Tạp chí Harvard Business Review "SPACS: Những điều bạn cần biết", 295 SPAC đã huy động được hơn 96 tỷ đô la trong quý đầu tiên của năm 2021.

Đại diện VinFast tại lễ rung chuông và chính thức ra mắt trên Nasdaq Global Select Market.

Vì vậy, khi một công ty muốn chuyển từ tư nhân sang công khai, họ có hai lựa chọn - đăng ký IPO hoặc tìm SPAC nếu nó không đủ lớn để tham gia IPO. Khi SPAC giao dịch với IPO, nó vẫn là một công ty vỏ bọc bắt đầu tìm kiếm một công ty khác để sáp nhập. Có một khung thời gian là hai năm. Nếu SPAC không tìm thấy công ty, tiền sẽ được trả lại cho các nhà đầu tư.

Theo các quy tắc bảo mật của SPAC, cho đến khi tìm thấy công ty mục tiêu, tất cả số tiền được lưu trữ trong một tài khoản ủy thác. Giá trị của cổ phiếu và chứng nên giao dịch càng gần giá khởi điểm càng tốt, nhưng nó có thể thay đổi nếu các cổ đông tin tưởng mạnh mẽ rằng họ đã tìm thấy mục tiêu mua lại hấp dẫn.

Khi mục tiêu được tìm thấy, các cổ đông cho phép họ bắt đầu quá trình khử SPAC. Trong quá trình này, công ty shell và công ty tư nhân được hợp nhất, và công ty mới được mua lại có khả năng giao dịch dưới tên của nó.

Quy trình thông thường của một thương vụ SPAC

Bước 1: Thành lập một công ty SPAC. Một SPAC được thành lập bởi các nhà tài trợ (sponsors). Họ thường là các nhà đầu tư nổi tiếng; các công ty đầu tư cổ phần tư nhân hay có thể là các nhà đầu tư mạo hiểm.

Bước 2: SPAC bắt đầu tiến hành IPO nhằm kêu gọi vốn. Khi đó công ty sẽ chỉ có duy nhất tài sản là số tiền thu được từ IPO. Ở bước  2 này, SPAC tuân thủ quy trình IPO như bất kỳ doanh nghiệp nào. Giá cổ phiếu của các SPAC khi IPO thường trung bình là 10 USD/cổ phiếu. Nếu lên sàn thì SPAC sẽ có mã cổ phiếu; đặc biệt hầu hết số tiền mà các cổ đông đầu tư sẽ được giữ trong tài khoản ủy thác.

Bước 3: Tiếp theo SPAC cần tìm kiếm công ty khác để mua lại hoặc sáp nhập. Như vậy công ty đó sẽ trở thành công ty đại chúng (được niêm yết trên sàn); vì nó đã trở thành một phần của SPAC – công ty đã lên sàn từ trước.

Trong trường hợp một SPAC không sáp nhập hoặc mua lại một công ty nào trong vòng 2 năm đầu tiên sau khi lên sàn thì tiền sẽ phải trả lại cho cổ đông. Điều này khiến việc đầu tư vào các SPAC thường có rủi ro thấp hơn nhiều so với mua cổ phiếu trong các vụ IPO truyền thống. Nếu SPAC không thực hiện mua lại thì nhà đầu tư được lấy lại tiền. Còn đối với các vụ IPO truyền thống; không có gì đảm bảo cổ phiếu mà nhà đầu tư mua sẽ không bị lỗ.

Bước 4: Khi thương vụ hoàn tất, công ty được mua sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán. Các nhà tài trợ thường nắm cổ phần 20% trong công ty cuối cùng sau khi sáp nhập.

Ngày hôm qua 16/8, VinFast dưới pháp nhân VinFast Auto Ltd. (VinFas) với mã giao dịch VFS, đã rung chuông ra mắt trên sàn chứng khoán Mỹ Nasdaq Global Select Market, trở thành công ty niêm yết đại chúng với giá trị vốn hoá hơn 23 tỷ USD.

Trong phiên giao dịch đầu tiên của cổ phiếu VinFast trên sàn Nasdaq, giá cổ phiếu này đã tăng mạnh trong phiên giao dịch đầu tiên trên sàn Nasdaq, sau khi công ty sản xuất xe điện của Việt Nam niêm yết cổ phiếu tại sàn này, một quyết định có thể giúp huy động được nguồn vốn từ các nhà đầu tư toàn cầu trong vòng 18 tháng.

Cổ phiếu của VinFast giao dịch ở mức 22 USD vào đầu phiên, gấp hơn hai lần so với mức giá 10 USD mà VinFast đã nhất trí với đối tác là công ty mua lại với mục đích đặc biệt (SPAC) Black Spade Acquisition.

Giá cổ phiếu của VinFast tăng mạnh hơn sau đó, chốt phiên ở mức 37,06 USD.

Theo Refinitiv, khối lượng cổ phiếu của VinFast được giao dịch là khoảng 185 triệu USD./.