Tài chính Hồi giáo ASEAN sắp vượt mốc 1.000 tỷ USD

Trong báo cáo vừa công bố, hãng xếp hạng tín dụng Fitch Ratings dự báo ngành tài chính Hồi giáo của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) dự kiến sẽ vượt mốc 1.000 tỷ USD tài sản vào cuối năm 2026, nhờ sự tăng trưởng mạnh mẽ của Malaysia, Indonesia và Brunei, cũng như sự hỗ trợ từ mối quan hệ chặt chẽ hơn với các quốc gia vùng Vịnh.

Theo báo cáo của Fitch Ratings, ngành tài chính Hồi giáo của ASEAN đã đạt gần 950 tỷ USD vào cuối tháng 6/2025, chiếm khoảng 25% tổng giá trị ngành tài chính Hồi giáo toàn cầu. Fitch Ratings cho rằng nhu cầu đối với tài chính Hồi giáo vẫn chưa đồng đều trong ASEAN, với sự hiện diện của ngành này còn hạn chế ở Singapore, Philippines và Thái Lan, trong khi thị trường tài chính Hồi giáo chưa phát triển ở Việt Nam, Lào, Campuchia và Myanmar.

Fitch Ratings đánh giá: "Malaysia, Indonesia và Brunei sẽ tiếp tục dẫn đầu mức tăng trưởng nhờ dân số Hồi giáo đông đảo, các chính sách thuận lợi, khả năng tiếp cận Sukuk (trái phiếu Hồi giáo) và quan hệ ngày càng chặt chẽ với các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC)".

Các nhà đầu tư GCC hiện đang nắm giữ cổ phần tại một số ngân hàng Malaysia, trong khi các ngân hàng Hồi giáo vùng Vịnh là những nhà đầu tư chính đầu tư trái phiếu Hồi giáo được phát hành bằng đồng USD tại Malaysia, Indonesia và Philippines. Trái phiếu Hồi giáo đang lưu hành của ASEAN đã đạt 475 tỷ USD vào giữa năm 2025, chiếm 16% thị trường vốn nợ (debt capital market) của Đông Nam Á. Trong đó, trái phiếu Hồi giáo đang lưu hành chiếm 59% thị trường vốn nợ của Malaysia và 18% tại Indonesia.

Malaysia vẫn là thị trường ngân hàng Hồi giáo lớn nhất ASEAN, với tổng tài sản khoảng 300 tỷ USD, chiếm 42% tổng giá trị tài sản của toàn hệ thống khu vực. Indonesia đứng thứ hai với 56 tỷ USD tài sản ngân hàng Hồi giáo, mặc dù thị phần của nước này trên thị trường ASEAN vẫn còn khiêm tốn ở mức 7%. Các ngân hàng Hồi giáo của Brunei nắm giữ 63% tổng tài sản ngân hàng của nước này.

Trong lĩnh vực bảo hiểm Takaful (Bảo hiểm Hồi giáo), bảo hiểm Takaful gia đình của Malaysia chiếm 39% thị trường bảo hiểm, trong khi tỷ lệ này tại Brunei là 47,8%. Philippines đã có những bước đi để phát triển hệ sinh thái tài chính Hồi giáo khi cấp giấy phép vận hành thị trường bảo hiểm Takaful đầu tiên vào năm 2024 và ban hành hướng dẫn cho các sản phẩm bảo hiểm Takaful vi mô.

Các cuộc họp cấp cao gần đây của ASEAN đã củng cố vai trò của tài chính Hồi giáo trong chiến lược kinh tế của khối. Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN lần thứ 12 diễn ra hồi tháng 4/2025 đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tài chính Hồi giáo trong tài chính bền vững cho cơ sở hạ tầng. Trong khi đó, Hội nghị thượng đỉnh ASEAN-GCC lần thứ hai vào tháng 5/2025 đã củng cố mối quan hệ xuyên biên giới. Fitch Ratings lưu ý "các ngân hàng Hồi giáo GCC là những nhà đầu tư và người thu xếp chính cho trái phiếu Sukuk bằng đồng USD được phát hành tại Malaysia, Indonesia và Philippines".

Mặc dù đã có những tiến bộ, nhưng khuôn khổ pháp lý vẫn còn thiếu ở Myanmar, Lào, Campuchia và Việt Nam, qua đó kiềm chế sự tăng trưởng của ngành tài chính Hồi giáo. Tuy nhiên, với sự kết nối ngày càng sâu rộng của GCC và các nền tảng vững chắc, Fitch Ratings dự báo ngành tài chính Hồi giáo của ASEAN sẽ duy trì được đà tăng trưởng vững.