Tăng kiểm soát chất lượng nông sản sang EU

Sáng 2/8, tại Tp. Hồ Chí Minh, Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật Việt Nam (SPS Việt Nam) phối hợp Báo Nông nghiệp Việt Nam, Sở An toàn thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị Thực thi các quy định và cam kết về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động, thực vật (SPS) trong Hiệp định EVFTA và RCEP.

Thông tin về cảnh báo của EU đối với nông sản, thực phẩm, thủy sản xuất khẩu của Việt Nam 6 tháng đầu năm 2024, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết, trong 2.708 cảnh báo EU đưa ra, Việt Nam bị 57 cảnh báo, chiếm2,1%.  Tuy chiếm tỷ trọng không lớn, song số lượng cảnh báo cũng cần lưu ý khi cả năm 2023, Việt Nam chỉ có 67 cảnh báo từ EU.

Các sản phẩm bị EU cảnh báo như: thanh long, ớt, quế, đậu bắp, chôm chôm,...; cá, mực, tôm, ếch, ngao...; tinh dầu húng quế, mứt dừa, bánh phở... Địa phương có số lượng cảnh báo nhiều nhất là Tp. Hồ Chí Minh (23 cảnh báo), tiếp đến là Hà Nội, Tiền Giang...

Ông Ngô Xuân Nam cho biết, theo Quy định số (EU) 2024/1662 ngày 11/6/2024 về việc tạm thời tăng cường kiểm soát chính thức và các biện pháp quản lý việc đưa một số hàng hóa nhất định từ một số nước thứ 3 vào Liên minh châu Âu, Việt Nam có các sản phẩm thanh long chịu tần suất kiểm tra biên giới 30%, ớt 50%, đậu bắp 50%, sầu riêng 10%.

EU sẽ rà soát 6 tháng/lần về áp dụng các biện pháp tăng cường, kiểm tra bổ sung, quản lý nhập khẩu. Theo đó, EU có thể tăng/giảm tần xuất kiểm tra hoặc yêu cầu bổ sung Giấy chứng nhận An toàn thực phẩm, kết quả phân tích kiểm nghiệm.

“Nông sản thực phẩm và thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang EU có nguy cơ bị tăng tần suất kiểm tra biên giới theo quy định của EU nếu không có giải pháp kịp thời”, ông Ngô Xuân Nam nhấn mạnh.

Trước xu thế các quốc gia/vùng lãnh thổ gia tăng các biện pháp an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh động thực vật (SPS) đối với nôngsản thực phẩm và thủy sản nhập khẩu, ông Ngô Xuân Nam đề nghị, các tổ chức cá nhân liên quan quan tâm góp ý cho thông báo dự thảo về biện pháp SPS của Thành viên WTO.

Ở góc độ sản phẩm thủy sản, bà Nguyễn Thị Hồng Hoa, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (NAFIQPM)  cho biết, ở thị trường EU, thủy sản nuôi phải được xây dựng, triển khai và công nhận Chương trình giám sát quốc gia về tồn dư hóa chất kháng sinh (HCKS). Sản phẩm nhuyễn thể hai mảnh phải có Chương trình giám sát an toàn vệ sinh vùng thu hoạch và được công nhận.

Hàng năm, cơ quan thẩm quyền nước xuất khẩu phải báo cáo EU về kết quả triển khai chương trình và định kỳ bị thanh tra. EU yêu cầu lập danh sách riêng cho các cơ sở sản xuất đùi ếch, ốc, và gelatin/collagen từ nguyên liệu thủy sản, và các cơ sở trong chuỗi sản xuất từ thu mua, sơ chế, kho lạnh, chế biến, tàu cấp đông đến tàu chế biến phải có trong danh sách này. Các quy định về chống khai thác IUU cũng phải được tuân thủ nghiêm ngặt.

Tại hội nghị ông Lương Ngọc Quang, Cục Bảo vệ thực vật cũng chia sẻ, mỗi quốc gia có quy định riêng về tiêu chuẩn an toàn và kiểm dịch thực vật. Việc tuân thủ giúp hàng hóa xuất khẩu được chấp nhận tại nước nhập khẩu, phòng tránh việc bị cảnh báo, hoặc hạn chế nhập khẩu. Với lĩnh vực bảo vệ thực vật, việc tuân thủ mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói là quan trọng nhất. Đây là yêu cầu bắt buộc khi đưa hàng hóa xuất khẩu

Theo ông Lương Ngọc Quang, việc cấp mã số dựa trên cơ sở tự nguyện của cơ sở và phải được quốc gia nhập khẩu chấp thuận. Ngoài ra, định kỳ Cục Bảo vệ thực vật và địa phương sẽ kiểm tra đánh giá, giám sát và duy trì theo định kỳ.

Trong thị trường RCEP, số lượng sản phẩm được phép xuất khẩu sang Trung Quốc lớn nhất, hiện là 12 sản phẩm, thêm vào đó là dừa, chanh leo và ớt được xuất khẩu tạm thời. Kế tiếp là New Zealand có 5 sản phẩm. Mới nhất, Hàn Quốc vừa chính thức cấp phép thêm cho mặt hàng bưởi tươi.

Để được xuất khẩu vào Trung Quốc thì phải đàm phán mở cửa đối với từng loại sản phẩm và ký kết nghị định thư. Doanh nghiệp xuất khẩu phải thực hiện đăng ký theo Lệnh 248, Lệnh 249 của Trung Quốc, đồng thời khai báo mã vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Trong khi EU, dù được giảm thuế quan theo Hiệp định EVFTA, đặc biệt quan tâm đến mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Nếu một thuốc bảo vệ thực vật chưa được EU thiết lập MRL (mức giới hạn dư lượng tối đa) và không có trong cơ sở dữ liệu thì sẽ được áp dụng mức mặc định là 0,01 mg/kg.