Thách thức đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe "giá rẻ" của Trung Quốc

Thành Nam (P/v TTXVN tại Hong Kong) 05:30' - 03/03/2025
BNEWS Người bệnh tại Trung Quốc đang quay lưng với thuốc generic do các bệnh viện công kê đơn và mua sắm trực tuyến các loại thuốc đắt tiền hơn.
Thuốc generic đang trở thành vấn đề đối với hệ thống chăm sóc sức khoẻ của Trung Quốc. Ảnh minh hoạ: Internet
Theo tờ South China Morning Post (Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng), thuốc generic là bản sao của biệt dược với thành phần hoạt chất tương tự, được sản xuất khi bản quyền sở hữu công nghiệp của biệt dược đã hết hạn, nhờ đó thường được bán với giá rẻ.

Sau nhiều năm mua Adalat để kiểm soát huyết áp cao, Sophie Chen, một phụ nữ Bắc Kinh bắt đầu nhận thấy rằng từ năm 2023, loại thuốc này (do công ty dược phẩm Đức Bayer sản xuất) đang dần biến mất khỏi các bệnh viện công của Trung Quốc. Giờ đây, các bác sĩ kê đơn cho cô một loại thuốc generic sản xuất trong nước, chỉ có giá 4,27 nhân dân tệ (59 xu Mỹ) một hộp, thấp hơn nhiều so với giá 20 nhân dân tệ (2,75 đô la Mỹ) của loại biệt dược.

Tuy nhiên, bà Chen đã nhận thấy nhiều tác dụng phụ hơn kể từ khi dùng thuốc generic, trong đó có việc nó làm tăng nhịp tim của bà. Với Adalat, kết hợp với một loại thuốc khác giúp giảm nhịp tim, bà có nhịp tim khoảng 70 nhịp/phút, trong khi giờ đây nhịp tim trong 1 phút là 80 hoặc 90.

Bà Chen cho biết đang cân nhắc các lựa chọn khác, bao gồm khả năng tự trả tiền mua biệt dược tại các hiệu thuốc địa phương. Bà nói: “Tôi không ngại dùng thuốc generic, nhưng nếu chúng không hiệu quả trong việc kiểm soát huyết áp của tôi thì sao? Điều đó sẽ gây nguy hiểm cho tính mạng của tôi”.

 
Câu chuyện của bà tóm tắt những tranh cãi xung quanh các cải cách mua sắm dược phẩm của Trung Quốc. Trung Quốc đã tiến hành một số đợt cải cách mua sắm dược phẩm kể từ năm 2018, gần đây nhất là vào tháng 12/2024, dẫn đến giá thuốc cực kỳ thấp, bao gồm cả aspirin với giá chưa đến 1 xu Mỹ cho một viên thuốc.

Trong nỗ lực cắt giảm chi tiêu của nhà nước đối với vấn đề chăm sóc sức khỏe, Chính phủ Trung Quốc đã mua thuốc với số lượng lớn để sử dụng trong các bệnh viện công và hạ giá thông qua các cuộc đàm phán và đấu thầu. Nhưng trong những tháng gần đây, người dân đã bắt đầu thể hiện sự tức giận vì lo ngại rằng các loại thuốc generic rẻ hơn trong các bệnh viện công và chương trình bảo hiểm quốc gia là không hiệu quả như các loại biệt dược.

Chính phủ Trung Quốc đã phủ nhận điều đó, nhưng chưa có động thái nào để xoa dịu nỗi lo của công chúng trong bối cảnh sự thất vọng ngày càng tăng đối với hệ thống y tế vốn theo truyền thống là một trong những thành tựu đáng tự hào nhất của nước này.

Trong số những người lên tiếng có nhiều người trong cộng đồng y tế. Vào tháng 1/2025, Zheng Minhua - bác sĩ kỳ cựu tại Thượng Hải, đã chia sẻ mối lo ngại của mình về tình trạng "thuốc nhuận tràng không làm sạch ruột và thuốc gây mê không thể khiến bệnh nhân ngủ". Trong một đề xuất gửi lên chính quyền Thượng Hải cùng với 20 bác sĩ khác, bác sĩ Zheng cho biết giá mua sắm quá thấp, dẫn đến việc các công ty sản xuất thuốc không hiệu quả, khiến các bác sĩ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc sử dụng.

Các quan chức y tế từ Cơ quan An ninh Y tế Quốc gia Trung Quốc (NHSA) đã ngay lập tức theo dõi các khiếu nại, đài truyền hình CCTV phát sóng vào ngày 9/2 cũng lên tiếng rằng các khiếu nại này dựa trên "cảm xúc chủ quan của mọi người". Tuyên bố này nói thêm rằng việc đánh giá thuốc generic của Trung Quốc tuân theo các tiêu chuẩn của phương Tây và chất lượng được giám sát chặt chẽ, kể cả sau khi chúng được đưa ra thị trường.

Nhưng một số người dân đã đặt câu hỏi về hiệu quả của thuốc generic và đang tìm cách khác để mua biệt dược mà họ coi là an toàn hơn. Nhiều người dân đã đăng bài trên mạng xã hội về trải nghiệm mua hàng của họ, bao gồm việc tìm đại lý ở nước ngoài và mua từ các cửa hàng trực tuyến. Một số người đưa ra danh sách các phương pháp điều trị các bệnh thông thường và kêu gọi mọi người luôn kiểm tra thuốc của mình.

Thậm chí còn có báo cáo về việc mọi người tích trữ thuốc đủ dùng trong ba năm vì lo ngại các loại biệt dược có thể biến mất khỏi thị trường Trung Quốc, ngay cả khi họ sẵn sàng trả tiền mua chúng và từ chối sử dụng chương trình bảo hiểm y tế quốc gia.

Frank - một nhà phân tích ngân hàng tại Thượng Hải cho biết, ông thất vọng về hiệu quả của các loại thuốc được kê đơn từ các bệnh viện công. Ông đã chọn mua biệt dược cho tất cả các loại thuốc mà gia đình sử dụng từ các hiệu thuốc hoặc cửa hàng trực tuyến. Các loại thuốc bao gồm: thuốc chống tăng huyết áp, thuốc kháng sinh, cetirizine - một loại thuốc điều trị dị ứng. Ông nói: "Tôi phải trả nhiều tiền hơn, nhưng hiệu quả thì tuyệt vời. Tôi chỉ cần một viên thuốc là có thể ngủ ngon suốt đêm".

Các bác sĩ cũng không hài lòng về chất lượng thuốc generic. Bác sĩ được yêu cầu kê đơn thuốc từ danh sách mua số lượng lớn, với hiệu suất và tiền thưởng liên quan đến số lượng đơn thuốc họ kê.

Chính phủ Trung Quốc luôn tự hào về phạm vi bao phủ rộng rãi và khả năng chi trả của bảo hiểm y tế Trung Quốc như một cột mốc chính trị.

Trong báo cáo công tác của chính phủ được trình bày tại Kỳ họp lưỡng hội năm 2023, Thủ tướng Trung Quốc khi đó là ông Lý Khắc Cường cho biết Trung Quốc trong 5 năm trước đã "cung cấp hệ thống y tế cơ bản như một sản phẩm công cho người dân, tiếp tục giảm bớt vấn đề chi phí cao và khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ điều trị y tế". Ông cũng cho biết, chi phí mua thuốc và thiết bị đã giảm hơn 400 tỷ nhân dân tệ (55 tỷ USD).

Các quan chức NHSA được ca ngợi là anh hùng khi các video clip về quá trình “mặc cả khắc nghiệt” để có được loại thuốc rẻ hơn lan truyền trên các nền tảng truyền thông xã hội của Trung Quốc. Câu nói "bạn phải để người nghèo có đủ khả năng mua thuốc" lại đang là nguyên nhân dẫn đến tranh cãi hiện tại.

Theo một viên chức y tế Quảng Đông, một vấn đề lớn là "giá thuốc đã trở thành mục tiêu gần như duy nhất cho quá trình mua thuốc số lượng lớn của quốc gia", với ưu tiên hàng đầu là kiểm soát thâm hụt quỹ bảo hiểm y tế quốc gia. Ông nói: "Với dân số già hóa nhanh chóng, chi tiêu của Trung Quốc cho dịch vụ chăm sóc y tế đã tăng mạnh. Nhiệm vụ chính hiện nay là quản lý chi phí tăng cao trước khi toàn bộ hệ thống chăm sóc sức khỏe sụp đổ. Bắc Kinh đã đưa ra nhiều sáng kiến, bao gồm mua thuốc số lượng lớn, thúc đẩy nhiều loại thuốc sản xuất trong nước hơn và tiến hành một chiến dịch chống tham nhũng lớn trong hệ thống chăm sóc sức khỏe. Tất cả đều phục vụ một mục tiêu - giảm chi phí".

Trong đề xuất của mình, bác sĩ Zheng viết rằng các bác sĩ nên có quyền đề xuất các phác đồ điều trị tốt hơn khi bệnh nhân sẵn sàng trả tiền. Nhà xã hội học nổi tiếng Sun Liping đã viết trên nền tảng truyền thông xã hội WeChat rằng: "Thật nực cười khi với công nghệ y tế của chúng ta, mọi người vẫn phải dùng những sản phẩm kém chất lượng không hiệu quả hoặc thậm chí có hại. Điểm mấu chốt là thuốc phải hiệu quả và chữa được bệnh. Nếu mất đi điểm mấu chốt đó, sẽ có một cuộc khủng hoảng lòng tin trong hệ thống y tế”.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục