Hệ lụy từ phát triển “nóng” cây hồ tiêu
Những hệ lụy nói trên tạo ra nhiều thách thức ảnh hưởng đến sản xuất bền vững của cây hồ tiêu ở Tây Nguyên nói riêng và ngành hồ tiêu Việt Nam nói chung.
Vỡ quy hoạch Tây Nguyên có diện tích canh tác hồ tiêu lớn nhất nước, ước tính gần 100.000 ha; trong đó, Đắk Lắk là tỉnh có diện lớn nhất với hơn 38.600 ha, kế đến là Đắk Nông hơn 36.000 ha, Gia Lai hơn 16.000 ha... Ở hầu hết các tỉnh Tây Nguyên đến nay diện tích hồ tiêu đều vượt xa so với quy hoạch và định hướng chung của ngành nông nghiệp. Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Đắk Lắk cho biết, cách đây khoảng 5 năm, giá cả hồ tiêu tăng cao khoảng trên 200.000 đồng/kg nên diện tích tiêu phát triển nóng ở nhiều nơi kể cả về trồng tập trung lẫn trồng xen trong vườn cây cà phê.Thống kê đến năm 2018, Đắk Lắk là tỉnh có diện tích hồ tiêu lớn nhất cả nước với hơn 38.000 ha, sản lượng hơn 60.000 tấn; chiếm hơn 25% về diện tích và hơn 30% về sản lượng tiêu của cả nước. Chỉ riêng trong giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2018, diện tích hồ tiêu ở Đắk Lắk đã tăng thêm hơn 17.200ha.
Trong thời gian qua các hộ nông dân trên địa bàn tỉnh phát triển cây tiêu chủ yếu chạy theo giá cả thị trường nên dẫn đến tăng trưởng "nóng".
So với định hướng quy hoạch diện tích cây hồ tiêu đến 2020 đạt 17.800 ha, sản lượng 43.700 tấn và đến năm 2030 diện tích tiêu toàn tỉnh đạt 19.000 ha, sản lượng đạt 48.200 tấn thì hiện nay diện tích hồ tiêu đã tăng gấp đôi, làm phá vỡ quy hoạch cây trồng chung của tỉnh, ông Dương cho biết.
So với các tỉnh Tây Nguyên, Đắk Nông là địa phương phát triển hồ tiêu muộn hơn và có diện tích tập trung với sản lượng lớn hơn. Diện tích hồ tiêu tại Đắk Nông liên tục tăng mạnh trong các năm qua và có thời điểm dẫn đầu cả Tây Nguyên. Theo UBND tỉnh Đắk Nông, hồ tiêu hiện nay vẫn là cây trồng chủ lực của tỉnh. Diện tích, sản lượng hồ tiêu tăng liên tục trong các năm gần đây. Năm 2014, diện tích hồ tiêu trên địa bàn chỉ gần 14.000ha thì đến năm 2018 đã tăng lên hơn 36.000ha, tức hơn 2,5 lần. Sản lượng ước đạt gần 46.000 tấn. Con số 36.000 ha hồ tiêu tại Đắk Nông đã vượt xa quy hoạch của tỉnh. Nhiều vạt đất bazan được thực bì rừng nguyên sinh tích tụ làm cho màu mỡ cả ngàn năm nay đang bị biến thành đất trồng tiêu. Nhiều khu vực, nhất là tại các huyện Đắk Song, Tuy Đức, việc trồng tiêu được nhiều nông dân ví là dễ như trồng… khoai lang. Nhiều hộ dân chỉ cần lấn chiếm đất rừng, lấy chính cây rừng làm cọc tiêu và “giâm” vào đó vài nhánh tiêu giống, các vấn đề phân bón, nước tưới hầu như không cần phải bận tâm. Không dừng lại ở đó, lợi nhuận hấp dẫn từ hồ tiêu đã khiến nhiều nông dân đã trồng tiêu ở cả những khu vực không phù hợp về điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu. Kết quả là tình trạng khô hạn, dịch bệnh tràn lan tại nhiều khu vực. Tại tỉnh Gia Lai sau khi trừ khoảng 5.500 ha hồ tiêu bị chết, diện tích còn lại đang canh tác khoảng 12.000 ha cũng vượt gấp 2 lần quy hoạch của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. “Do đó, đã đến lúc chúng ta cần phải nhìn nhận lại vấn đề và định hướng phát triển hồ tiêu theo hướng nông nghiệp hữu cơ bền vững”, ông Trương Phước Anh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai cho biết. Để lại nhiều hệ lụy Theo ông Trương Hồng, Quyền Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên, việc phát triển nóng cây hồ tiêu ở Tây Nguyên không chỉ làm phá vỡ quy hoạch cây trồng của các địa phương mà đã xảy ra rất nhiều hệ lụy. Trước hết, khi mở rộng diện tích hồ tiêu có một phần nào đó người dân phát rừng để lấy đất canh tác nên đã làm giảm diện tích rừng dẫn đến biến đổi khí hậu, hạn hán ngày càng khốc liệt. Bên cạnh đó, khi hồ tiêu có giá nông dân mở rộng diện tích ồ ạt, bất chấp khuyến cáo của các cơ quan chức năng, nhà khoa học trồng trên cả những diện tích không phù hợp dẫn đến sinh trưởng và phát triển cây hồ tiêu kém nên hiệu quả kinh tế không cao, không đem lại thu nhập cho người nông dân. Ông Nguyễn Hoài Dương còn cho biết, ngoài việc chuyển đổi các cây trồng kém hiệu quả sang trồng hồ tiêu bà con còn trồng ngay cả những vùng về khí hậu, thổ nhưỡng không phù hợp cho việc phát triển cây hồ tiêu.Đây là việc ngành nông nghiệp thấy rõ và đã tuyên truyền, vận động bà con không nên trồng ở những nơi không phù hợp. Tuy nhiên, người dân vẫn phớt lờ khuyến cáo đó và họ vẫn là người quyết định trồng gì trên mảnh đất của họ.
Mùa mưa vừa qua, hàng nghìn hecta hồ tiêu tại Ea H’leo, Ea Kar, Ma Đrăk bị chết do ngập úng, dịch bệnh là bài học cho người dân và cả chính quyền trong việc khuyến cáo.
Một vấn đề nữa là khi người nông dân mở rộng diện tích quá nhanh, việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất sẽ hạn chế, đặc biệt là việc đưa giống không đảm bảo chất lượng vào sản xuất.Cùng với đó, khi giá cao người dân sẽ thâm canh theo kiểu tận thu vườn cây như sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật một cách vô tội vạ sẽ dẫn đến nguy cơ ô nhiễm môi trường, ô nhiễm đất, nước, đặc biệt là vấn đề đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong sản phẩm hồ tiêu, ảnh hưởng đến chất lượng hồ tiêu nói chung của Việt Nam.
Theo ông Trương Hồng, hiện nay chính quyền các tỉnh Tây Nguyên không chỉ không quản lý được diện tích mà ngay cả cây giống cũng không quản lý được. Các cơ sở sản xuất, bán cây giống mở tràn lan, cung cấp đủ loại cây giống không rõ nguồn gốc, chất lượng.Bên cạnh đó, đến nay vẫn chưa có một đề tài cụ thể nào nghiên cứu sâu về cây tiêu, cơ chế nhiễm bệnh và cách phòng trừ các loại dịch bệnh trên cây trồng này.
Cả nước chưa có vườn ươm giống chuẩn mà giống hiện tại cũng chỉ được tuyển lựa qua quá trình canh tác của các địa phương nên xuất hiện hàng chục loại giống lai tạp khác nhau, điều này ảnh hưởng lớn đến chất lượng hạt, cũng như khó kiểm soát được dịch bệnh hoành hành.
Một hệ lụy khác của việc phát triển quá nóng cây hồ tiêu làm cung vượt cầu sản phẩm hồ tiêu cả trong nước và thế giới dẫn đến giá hồ tiêu giảm rất sâu trong vài năm trở lại đây. Giá tiêu cuối năm 2018, đầu năm 2019 có thời điểm chỉ còn khoảng 42.000 đồng/kg, tức chỉ bằng 1/5 so với 5 năm trước.Với giá tiêu xuống thấp như hiện nay, các nông hộ trồng tiêu không thể bù đắp lại chi phí sản xuất, việc đầu tư vào cây hồ tiêu chắc chắn sẽ lỗ. Bởi để đầu tư 1ha hồ tiêu bài bản, bà con cũng phải chi từ 300 - 500 triệu đồng./.
>>> Nông dân Tây Nguyên điêu đứng vì... “vàng đen”
>>> Quảng Trị khuyến khích ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất hồ tiêu
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Hồ tiêu rớt giá liên tục, người dân khó trăm bề
11:41' - 21/04/2019
Việc giá tiêu liên tục giảm, khan hiếm nhân công thu hoạch cũng đang khiến người dân trồng tiêu lâm vào cảnh khó khăn trăm bề.
-
Kinh tế & Xã hội
Tìm đầu ra cho 20.000 tấn hồ tiêu Bình Phước
11:06' - 26/02/2019
Hồ tiêu Bình Phước thu hoạch đạt hơn 30.000 tấn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm đủ điều kiện xuất khẩu, tuy nhiên, hiện giá thành giảm mạnh khiến nhiều nhà nông lo lắng.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng yêu cầu chủ động ứng phó với áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão và mưa lũ
21:04'
Ngày 10/6, Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 86/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chủ động ứng phó với áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão và mưa lũ.
-
Kinh tế Việt Nam
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch phụ trách Quản trị toàn cầu, Tập đoàn Qualcomm
19:41'
Chiều 10/6, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp ông Alex Rogers, Chủ tịch phụ trách Quản trị toàn cầu, Tập đoàn Qualcomm.
-
Kinh tế Việt Nam
Bế mạc Phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
18:43'
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã hoàn thành toàn bộ chương trình Phiên họp thứ 46 đề ra với 39 nội dung thảo luận tại phiên họp và 5 nội dung cho ý kiến bằng văn bản.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến Tổng thống Peru Dina Boluarte
17:55'
Nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao lần thứ 3 của Liên hợp quốc về Đại dương (UNOC 3) tại Nice (Pháp), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Tổng thống Peru Dina Boluarte.
-
Kinh tế Việt Nam
Kiềng 3 chân tạo lập niềm tin cho thị trường
16:23'
Cao điểm chống buôn lậu, hàng giả được cả hệ thống chính trị vào cuộc như bom tấn dội thẳng vào tụ điểm, cơ sở kinh doanh hàng giả nhằm tái lập lại lòng tin của người tiêu dùng và siết lại kỷ cương.
-
Kinh tế Việt Nam
Kiểm tra, hậu kiểm việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh
14:23'
Chi cục Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kon Tum) đã có quyết định thành lập Đoàn kiểm tra, hậu kiểm cấp mã số vùng trồng tại Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum (số 349/QĐ-CCNN).
-
Kinh tế Việt Nam
Lễ ra mắt sách ảnh “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam 1925 - 2025”
14:10'
Sách ảnh là sự tri ân sâu sắc đối với các thế hệ người làm báo cách mạng Việt Nam, ghi lại hành trình gian khổ, kiên cường, nỗ lực dấn thân, sáng tạo và cống hiến của đội ngũ những người làm báo.
-
Kinh tế Việt Nam
Tỉnh Trà Vinh kêu gọi 17 dự án đầu tư vào Khu kinh tế Định An
12:26'
Tỉnh Trà Vinh vừa kêu gọi 17 dự án đầu tư vào Khu kinh tế Định An năm 2026.
-
Kinh tế Việt Nam
Hải Dương: Chuẩn bị vận hành thử 12 xã, phường mới từ ngày 15/6
09:10'
UBND tỉnh Hải Dương đang chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức vận hành thử nghiệm 12 xã, phường mới sau sắp xếp, bắt đầu từ ngày 15/6.