Thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng: Cơ hội tăng trưởng kinh tế

Ngày 31/10, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 10 năm 2024 với chủ đề "Trao đổi về Đề án thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Vai trò của cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài" theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Hội nghị là cơ hội để lãnh đạo thành phố Đà Nẵng, doanh nghiệp trao đổi, thảo luận về các giải pháp, nhiệm vụ cụ thể thúc đẩy phát triển ngành logistics; định hướng xây dựng Khu thương mại tự do Đà Nẵng theo Nghị quyết 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Hiện tại, Đà Nẵng đã chọn được 10 vị trí dự kiến để triển khai xây dựng khu thương mại tự do với tổng diện tích khoảng gần 1.500 ha. Các vị trí được chọn đều ở cạnh các tuyến, đầu mối giao thông thuận tiện, có những điều kiện thuận lợi cho xây dựng các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do bao gồm: Khu sản xuất, trung tâm logistics; Khu thương mại - dịch vụ và các loại hình Khu chức năng khác theo quy định của pháp luật.

Ông Bùi Quang Hưng- Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: Đà Nẵng với vị trí chiến lược, hạ tầng bao gồm cảng biển nước sâu, cảng hàng không quốc tế, và khu vực biên giới đường bộ và biển, cùng vai trò là điểm cuối của Hành lang kinh tế Đông - Tây tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các luồng hàng hóa giao thương, kết nối, đầu tư quốc tế và nội địa, là cơ sở quan trọng trong định hướng thúc đẩy thành phố Đà Nẵng trở thành trung tâm logistics, thương mại của khu vực miền Trung, đặt nền móng cho việc thiết lập Khu thương mại tự do.

Sự phát triển của khu thương mại tự do này cũng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy các ngành dịch vụ liên quan như vận tải, logistics, tài chính, đồng thời đẩy mạnh quá trình đô thị hóa và phát triển kinh tế các địa phương lân cận. Các doanh nghiệp hoạt động tại khu vực này sẽ được hưởng lợi từ những ưu đãi đặc biệt, đơn giản hóa thủ tục hành chính và mở ra cơ hội lớn trong xuất nhập khẩu, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ và công nghệ cao.

Để hỗ trợ quá trình triển khai Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 136/2024/QH15 ngày 26/6/2024, cho phép thí điểm áp dụng một số cơ chế đặc thù nhằm thúc đẩy sự phát triển của thành phố; trong đó ,bao gồm các ưu đãi về thuế, phí và đất đai cho doanh nghiệp đầu tư vào khu thương mại tự do.

Đây là một bước tiến quan trọng, mở ra cơ hội để Đà Nẵng trở thành điểm thu hút đầu tư lớn và phát triển các ngành dịch vụ chất lượng cao, đồng thời tạo nền tảng để nhân rộng mô hình khu thương mại tự do này tại các địa phương khác trên cả nước. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 1088/QĐ-TTg ngày 2 tháng 10 năm 2024 chỉ đạo các bộ, ngành; trong đó, có Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất các chương trình hỗ trợ, cơ chế, chính sách đặc thù nhằm hỗ trợ hiệu quả Khu thương mại.

Ông Bùi Bá Nghiêm - đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết: Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng. Theo đó, Đà Nẵng là địa phương đầu tiên trong cả nước được thí điểm thành lập Khu thương mại tự do. 

Việc Quốc hội cho phép Đà Nẵng được thí điểm thành lập Khu thương mại tự do là chủ trương lớn, có ý nghĩa rất quan trọng, là động lực lớn để kinh tế Đà Nẵng nói riêng và kinh tế vùng nói chung phát triển. Đây cũng sẽ là cơ sở để thí điểm nghiên cứu chính sách mới, làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu thương mại tự do cho cả nước. 

Sau khi Quốc hội cho phép, Đà Nẵng cần khẩn trương nghiên cứu và xác định rõ địa giới cụ thể của Khu thương mại tự do: khu vực này sẽ nằm ở phường nào, quận nào, diện tích ra sao và liệu có giáp với cảng Liên Chiểu trong tương lai hay không. Việcnày sẽ tạo cơ sở rõ ràng và cụ thể để quy hoạch, kêu gọi đầu tư một cách hiệu quả nhất.

Theo ông Bùi Bá Nghiêm, ngoài lợi thế là địa phương đầu tiên được Quốc hội cho phép thành lập khu thương mại tự do, Đà Nẵng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, khi đây là mô hình cạnh tranh. Vì vậy, Đà Nẵng cần khẩn trương nắm bắt cơ hội, huy động các nguồn lực, tìm kiếm các nhà đầu tư có đủ năng lực để biến dự án thành hiện thực trong thời gian sớm nhất. Ngoài ra, Cục Xuất nhập khẩu sẽ phối hợp với các đơn vị có liên quan phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan khác trong các hoạt động để khu thương mại tự do Đà Nẵng hoạt động hiệu quả.

Tại hội nghị, Trưởng phòng Quản lý Xuất nhập khẩu Sở Công Thương Đà Nẵng đã báo cáo chi tiết về quá trình xây dựng khu thương mại tự do của thành phố. Theo đó, dự thảo sơ bộ đề án thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng mới là những phác thảo ban đầu, hiện tại đang được các chuyên gia, đội ngũ tư vấn liên tục nghiên cứu, cập nhật và điều chỉnh.

Mục tiêu của việc thành lập Khu thương mại tự do giúp Đà Nẵng trở thành địa bàn có thể chế ưu việt theo thông lệ quốc tế, có sức hấp dẫn cao đối với các nhà đầu tư hàng đầu trong một số lĩnh vực và thí điểm các chính sách hiệu quả để thu hút các nguồn lực đầu tư. Ngoài ra, Đà Nẵng mong muốn hoàn thiện hạ tầng dịch vụ logistics xanh, chi phí tối ưu, thuận tiện và cạnh tranh để Đà Nẵng trở thành điểm đến cạnh tranh trong hành lang vận tải Thái Bình Dương- An Độ Dương. Đồng thời là động lực tăng trưởng mới cho thành phố Đà Nẵng đóng góp vào tăng trưởng tổngsản phẩm trên địa bàn (GRDP), tạo nhiều việc làm thu nhập cao trong môi trường làm việc quốc tế.

Theo báo cáo của Sở Công Thương thành phố Đà Nẵng, Khu thương mại tự do Đà Nẵng được thành lập phù hợp với các chủ trương lớn phát triển đất nước nói chung, thành phố Đà Nẵng nói riêng nên được sự quan tâm, chỉ đạo, đôn đốc, phối hợp, hỗ trợ từ các cơ quan ban ngành Trung ương đến địa phương nhằm từng bước xây dựng một khu thương mại tự do hình mẫu ở Việt Nam. Việc phát triển mô hình khu thương mại tự do phù hợp với xu thế phát triển của thế giới.

Sở Công Thương thành phố Đà Nẵng cho hay, tính đến giai đoạn hoàn chỉnh hạ tầng và đồng bộ các khu chức năng, Khu thương mại tự do Đà Nẵng đạt khoảng 2.000 ha với lộ trình phù hợp với nhu cầu thu hút các hoạt động sản xuất, kinh doanh tại các phân khu chức năng theo lộ trình thời gian.

Dự kiến, đến năm 2030, tổng diện tích các khu chức năng đưa vào sử dụng khoảng 300-500 ha. Năm 2035, tổng diện tích các khu chức năng đưa vào sử dụng khoảng 1.000 ha. Năm 2040, tổng diện tích đưa vào sử dụng khoảng 1.700 ha. Đến năm 2050, tổng diện tích đưa vào sử dụng khoảng 2.500 ha.

Tại hội nghị, nhiều đại diện Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài cũng trao đổi, tập trung nội dung kinh nghiệm quốc tế để góp ý, xây dựng và hoàn thiện đề án xây dựng và vận hành khu thương mại tự do với thành phố Đà Nẵng.