Thiên tai đẩy giá thực phẩm tăng vọt trên toàn cầu

Theo một nghiên cứu mới công bố, từ khoai tây ở Vương quốc Anh đến hành tây ở Ấn Độ, các hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu gây ra, trong đó có bão lũ, hạn hán..., đang thúc đẩy các đợt tăng giá thực phẩm đột biến trong ngắn hạn trên phạm vi toàn cầu.

Một nghiên cứu do Trung tâm Siêu máy tính Barcelona chủ trì đã chỉ ra mối liên hệ trực tiếp giữa hàng chục hiện tượng khí hậu cực đoan với những đợt tăng giá thực phẩm đột biến, qua đó nhấn mạnh tính dễ bị tổn thương ngày càng tăng của các hệ thống lương thực trước những cú sốc từ môi trường.

Giá dầu ô liu ở châu Âu đã tăng vọt 50% vào năm ngoái sau các đợt hạn hán kéo dài ở miền nam Tây Ban Nha trong hai năm 2022 và 2023. Tại Ấn Độ, một đợt nắng nóng vào tháng 5/2024 đã đẩy giá hành tây tăng 89%, trong khi ở Hàn Quốc, giá bắp cải tăng vọt 70% sau đợt nắng nóng kỷ lục mùa hè. Tại Nhật Bản, giá gạo đã tăng 48% vào tháng 9/2024 sau một đợt nắng nóng trên toàn khu vực vào tháng trước đó, và ở Trung Quốc, giá rau củ đã tăng 30%. Tại hai bang California và Arizona của Mỹ, giá rau củ đã tăng 80% vào tháng 11/2022 sau các đợt hạn hán.

Tác giả chính của nghiên cứu, ông Maximilian Kotz thuộc Trung tâm Siêu máy tính Barcelona, cho biết nhiều hiện tượng thời tiết gây ra các đợt tăng giá này là hoàn toàn chưa từng có tiền lệ trong lịch sử. Nghiên cứu phát hiện ra rằng các đợt tăng giá lương thực thường diễn ra chỉ vài tháng sau khi những hiện tượng thời tiết cực đoan xuất hiện – một kịch bản mà các nhà nghiên cứu cảnh báo có khả năng sẽ trở nên phổ biến hơn khi biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.

Ông Kotz nhận định rằng các hiện tượng thời tiết cực đoan đã và đang trở nên dữ dội và thường xuyên hơn so với 30-40 năm trước, và xu hướng này được dự báo sẽ tiếp diễn chừng nào lượng khí thải nhà kính còn gia tăng.

Nghiên cứu kết luận rằng các đợt tăng giá lương thực đã lan truyền từ một số khu vực ra toàn cầu thông qua con đường thương mại. Ví dụ, giá sô-cô-la tại Anh đã tăng vọt sau khi giá ca cao tăng gấp ba lần do hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt ở Ghana (Ga-na) và Côte d’Ivoire (Cốt-đi-voa).

Nghiên cứu cũng đặt ra những vấn đề cho các ngân hàng trung ương, vì việc giá lương thực tăng đang đe dọa nỗ lực kiểm soát lạm phát chung, đặc biệt là ở những nền kinh tế mới nổi, nơi thực phẩm chiếm tỷ trọng lớn trong rổ hàng hóa tiêu dùng.

Tuần trước, Ngân hàng trung ương Anh đã công bố lạm phát của nước này bất ngờ tăng lên mức 3,6% trong tháng Sáu, mức cao nhất trong 18 tháng, một phần nguyên nhân được cho là do giá thực phẩm gia tăng.