Thủ tướng: Thực hiện "3 đồng hành" để hỗ trợ nông dân ứng dụng khoa học công nghệ

Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại với nông dân năm 2025. Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Sáng 10/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân lần thứ 7, năm 2025, có chủ đề: Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân. Trao đổi, giải đáp các ý kiến, kiến nghị của nông dân, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các cấp, ngành thực hiện "3 đồng hành" cùng người nông dân và có “5 đặt hàng” đối với bà con. 

* Trao đổi thẳng thắn, trách nhiệm, hiệu quả 

Trước hội nghị, có hơn 5.000 ý kiến, đề xuất, kiến nghị của nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã gửi đến Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về 5 nội dung chính liên quan đến cơ chế, chính sách thúc đẩy hợp tác, chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, thu hoạch, bảo quản, chế biến nông sản cho nông dân; giải pháp hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi số cho nông dân; chính sách, giải pháp về tín dụng, thuế, hỗ trợ vốn cho nông dân. 

Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại với nông dân năm 2025. Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Nông dân và các hợp tác xã đề xuất có giải pháp, biện pháp quản lý, kiểm soát chất lượng vật tư nông nghiệp, bình ổn giá vật tư đầu vào trong nông nghiệp; đầu tư hạ tầng cho nông nghiệp, nông thôn; quy hoạch vùng chuyên canh, phát triển thương hiệu, ngành hàng chủ lực và hỗ trợ nông dân tham gia…

Tại hội nghị, nông dân và đại diện hợp tác xã nêu câu hỏi, ý kiến, đề xuất trực tiếp và được Thủ tướng, lãnh đạo các bộ, ngành trao đổi, thảo luận, giải đáp. 

Bà Phạm Thị Lý ở Liên hiệp Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ và Dược liệu Việt Nam đề nghị có cơ chế chính sách để rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu với chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ và sự phối hợp giữa nhà khoa học với lực lượng khuyến nông, Hội Nông dân để chuyển giao khoa học công nghệ cho nông dân. 

Bà Vương Thị Thương, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương, tỉnh Lạng Sơn kiến nghị cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, hợp tác xã được tham gia đào tạo, tập huấn về kỹ năng bán hàng online; đầu tư, nâng cấp hạ tầng Internet tại vùng sâu, vùng xa; xây dựng sàn bán hàng online và hỗ trợ về phí bán hàng dành riêng cho nông dân, hợp tác xã. 

Ông Phạm Đức Trọng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thư Lâm, Hà Nội đề xuất Thủ tướng và các bộ, ngành xem xét xây dựng chương trình hỗ trợ vốn, ưu đãi thuế cho nông dân, hợp tác xã khi đầu tư thiết bị ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số; xây dựng mô hình "Làng nông nghiệp công nghệ cao". 

Về nhóm vấn đề trên, sau khi lãnh đạo các bộ, ngành trao đổi, giải đáp, Thủ tướng cho biết, thực tiễn Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trên cả nước những năm qua cho thấy, khoa học học, công nghệ, chuyển đổi số ngày càng có vai trò quan trọng đối với phát triển nông nghiệp. Trong đó, có 5 vấn đề rất quan trọng với chương trình này gồm xây dựng thương hiệu, phát triển vùng nguyên liệu, thị trường, ứng dụng khoa học công nghệ... Do đó, Thủ tướng cho rằng phải nâng tầm chương trình OCOP trong bối cảnh chuyển đổi kép là chuyển đổi xanh, chuyển đổi số; khẳng định, đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu của tất cả các quốc gia. Về thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu khoa học, sau khi có Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, các cơ quan đã xây dựng nhiều cơ chế, chính sách. Đồng thời, người sản xuất, người tiêu dùng, người phân phối phải tăng cường đặt hàng các nhà khoa học. 

Để hỗ trợ việc bán hàng online, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo các tập đoàn bảo đảm sóng và điện cho nông dân, nhất là ở vùng sâu vùng xa, vùng biên giới hải đảo nhằm thúc đẩy xây dựng chính phủ số, xã hội số, công dân số, giúp mọi người phải biết sử dụng chuyển đổi số, mua bán online. 

Về truy xuất nguồn gốc, Thủ tướng cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan liên quan đã quy định về truy xuất nguồn gốc và sở hữu trí tuệ; các bộ ngành, địa phương, cơ quan liên quan phải thực hiện nghiêm các quy định về truy xuất nguồn gốc, trong đó có chống khai thác thủy sản IUU, xử phạt nghiêm minh các vi phạm. 

Liên quan chính sách thuế, phí và lệ phí, cho rằng hiện đã ưu tiên nhất cho nông nghiệp, cơ bản là miễn, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tiếp tục đề xuất cấp có thẩm quyền; đồng thời, với tinh thần hài hòa với mặt bằng chung, ngành nông nghiệp, các hợp tác xã, người nông dân, chủ thể liên quan phải vươn lên, trưởng thành, lớn mạnh hơn nữa, cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, đóng góp nhiều hơn cho đất nước, cho sự phát triển chung. Bộ Công Thương đang tiếp tục xây dựng, phát triển các sàn giao dịch hàng hóa bảo đảm công khai, minh bạch, góp phần chống gian lận thương mại, bán hàng giả, hàng nhái, bán hàng không công khai, không minh bạch. 

Tại đối thoại, các đại biểu gồm ông Lê Tuấn Anh, Hợp tác xã nông công nghiệp thương mại du lịch Than Uyên (tỉnh Lai Châu); bà Nguyễn Thị Trâm, tỉnh Bắc Ninh, chuyên đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao; đại diện Tập đoàn Tân Long; ông Hồ Xuân Lam, Chủ tịch Tập đoàn Intimex... đã chia sẻ, trao đổi về mô hình chăn nuôi, trồng trọt tuần hoàn, hữu cơ, chất lượng cao, gia tăng hàm lượng xuất khẩu nông sản; đề xuất giải pháp tăng liên kết từ nghiên cứu, sản xuất, phân phối; tạo điều kiện tiếp cận vốn, đào tạo nguồn nhân lực…

Sau khi lãnh đạo các bộ, ngành trao đổi, trả lời thêm về nội dung liên kết trong ngành nông nghiệp cả trong và ngoài nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính xây dựng cơ chế liên kết rõ hơn, ràng buộc hơn, mang tính pháp quy hơn giữa doanh nghiệp trong nước và nhà đầu tư nước ngoài. Qua các cuộc thăm và tiếp xúc, lãnh đạo các nước mong muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực, sẵn sàng cung cấp diện tích đất để doanh nghiệp Việt Nam sang canh tác. Do đó, Thủ tướng đề nghị doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài trong nông nghiệp; Chính phủ sẽ tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc. 

Đề nghị khai thác hiệu quả 17 Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết với hơn 60 nền kinh tế, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thường xuyên có chỉ đạo, khi giá nông sản, nhất là giá lúa giảm thì Nhà nước phải mua vào vừa để hỗ trợ người nông dân có tiếp tục sản xuất, đồng thời dự trữ quốc gia, không bỏ mặc người nông dân. Các bên liên quan hỗ trợ nông dân đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa chuỗi cung ứng; đầu tư hạ tầng tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân phát triển sản xuất, kinh doanh thuận lợi; thúc đẩy phát triển bền vững, như việc chống khai thác IUU, phát triển ngành thủy sản bền vững, chống sản xuất, kinh doanh hàng giả… bảo vệ người sản xuất xanh, sạch, an toàn, đúng pháp luật. 

Chia sẻ về những vướng mắc trong giải quyết các thủ tục hành chính, Thủ tướng cho biết, thời gian qua, Chính phủ rất quyết liệt trong việc hoàn thiện thể chế, đã sửa nhiều luật, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính giảm phiền hà, giảm thời gian, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp… 

* Nền tảng quan trọng trong trong bất kỳ thời kỳ nào

Bế mạc hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cảm ơn các ý kiến của nông dân, các hợp tác xã, thể hiện trăn trở của các đại biểu về sự phát triển của nông nghiệp - nông dân - nông thôn và vì sự phát triển đất nước nhanh, bền vững. 

Đại diện doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao phát biểu ý kiến. Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Thủ tướng Chính phủ cho biết, năm 2025 sắp hết, với sự cố gắng, nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của người dân, doanh nghiệp, trong đó có nông dân, sự hợp tác của bạn bè quốc tế, chúng ta dự kiến vượt và hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội; Việt Nam dự kiến đạt mức tăng trưởng GDP cao so với thế giới và khu vực. 

Theo Thủ tướng, có thành tựu chung đó, có vai trò quan trọng của ngành nông nghiệp, nông dân, khu vực nông thôn. Thay mặt Tổng Bí thư Tô Lâm, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng nhiệt liệt cảm ơn, đánh giá cao vai trò, đóng góp của ngành nông nghiệp, người nông dân và sự nghiệp xây dựng nông thôn mới trong quá trình triển khai Nghị quyết Đại hội XIII và thực hiện nhiệm vụ năm 2025, góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững. 

Nhấn mạnh vai trò, vị trí, tầm quan trọng của nông nghiệp - nông dân - nông thôn trong suốt chiều dài giành độc lập, giữ nước, dựng nước và tạo đà, tạo lực, tạo thế, tạo nền tảng để đất nước phát triển trong kỷ nguyên mới hùng cường, thịnh vượng, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, với tinh thần “đoàn kết để có sức mạnh, hợp tác để có thêm nguồn lực, đối thoại để củng cố niềm tin”, cuộc đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ với nông dân lần này đã thành công tốt đẹp với 3 chủ đề lớn: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn; khắc phục thảm họa thiên tai vừa qua. 

Qua cuộc đối thoại, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng có 9 nội dung quan trọng. Trong đó, tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn với sự phát triển của đất nước trong bất kỳ thời kỳ nào. Tiếp tục đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số theo các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ. Tập trung phát triển hạ tầng chiến lược, nhất là hạ tầng giao thông. Cùng với tiêu thụ trong nước thì phải mở rộng thị trường xuất khẩu; thực hiện đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng, không chỉ xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp mà xuất khẩu cả ngành nông nghiệp. 

Cùng với đó, thúc đẩy sản xuất xanh, bảo đảm an toàn thực phẩm, xuất xứ hàng hóa. Tiếp tục đào tạo nguồn nhân lực, với việc đẩy mạnh liên kết 3 nhà: Nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp để đào tạo nhân lực chất lượng cao; vì người nông dân là trung tâm, chủ thể, là mục tiêu, nguồn lực, động lực phát triển nên phải đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức cho người nông dân. 

Thúc đẩy việc liên kết chuỗi từ nghiên cứu, cung cấp đầu vào, sản xuất, phân phối giữa tất cả các chủ thể. Có cơ chế, chính sách huy động nguồn lực, gồm nguồn lực nhà nước, tư nhân, vốn vay, phát hành trái phiếu, hợp tác công tư, BT, BOT…, trên tinh thần là lợi ích phải hài hòa giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân. Ứng phó biến đổi khí hậu và khắc phục hậu quả thiên tai, trước mắt là thực hiện hiệu quả “Chiến dịch Quang Trung” thần tốc xây, sửa chữa nhà cho các hộ dân khu vực miền Trung vừa bị thiên tai để bà con có nhà đón Tết. 

Nhìn lại 4 lần đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ với nông dân, Thủ tướng cho biết, các bộ, ngành, địa phương đã rất tích cực ban hành nhiều chính sách, chương trình quan trọng để phát triển lĩnh vực "tam nông", đặc biệt là hỗ trợ nông dân thúc đẩy sản xuất nông nghiệp xanh, chuyển đổi số, làm giàu chính đáng.

Trong đó, nhiều cơ chế, chính sách thông thoáng về đất đai, tín dụng, khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong nông nghiệp được ban hành; những khó khăn, vướng mắc về bảo hiểm nông nghiệp được tập trung giải quyết, hướng đến hình thành thị trường bảo hiểm nông nghiệp. Nhiều chương trình, đề án hỗ trợ người nông dân tiếp cận thị trường, tham gia sâu rộng các mạng lưới sản xuất toàn cầu được ban hành. Nhiều chương trình, chính sách, giải pháp tín dụng hỗ trợ cho khu vực nông nghiệp, nông thôn được triển khai, nhất là chương trình tín dụng chính sách ưu đãi đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách. Các địa phương đã ban hành nhiều chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; tổ chức nhiều Hội nghị đối thoại với nông dân, kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và giải đáp kịp thời các khó khăn, vướng mắc cho nông dân trên địa bàn, vì “nông dân là chủ thể, nông thôn là nền tảng, nông nghiệp là động lực”.

* 3 đồng hành cùng người nông dân 

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, qua ý kiến trao đổi của bà con nông dân, có một số vấn đề nổi lên trong việc hỗ trợ người nông dân trong ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp cũng như tiêu thụ sản phẩm; khẳng định, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu then chốt trong nâng cao giá trị, chất lượng nông sản; là điều kiện tiên quyết để chúng ta hoàn thành được mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 100 tỷ USD trong tương lai.

Bà Vương Thị Thương, nông dân tỉnh Lạng Sơn phát biểu ý kiến. Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Tuy nhiên, còn khoảng cách rất lớn giữa vấn đề nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất nông nghiệp đối với người nông dân; chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn vẫn còn chậm, chưa đáp ứng được nhu cầu, cần cải thiện hơn hạ tầng điện, sóng, nhất tại vùng sâu, vùng xa; cơ chế, chính sách hỗ trợ liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp chưa gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ còn thiếu; thu nhập của phần lớn nông dân còn thấp và chịu nhiều rủi ro… 

Trên cơ sở đó, Thủ tướng kêu gọi thực hiện “3 đồng hành” cùng người nông dân: đồng hành hỗ trợ trang bị kiến thức và chuyển giao công nghệ cho người nông dân; đồng hành trong xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân; đồng hành trong kết nối thị trường, tiêu thụ sản phẩm và xây dựng thương hiệu nông sản.

Thủ tướng cũng có “5 đặt hàng” quan trọng đối với bà con nông dân. Đó là: Đẩy mạnh ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp và cải tiến kỹ thuật, phát triển kinh tế nông nghiệp; tích cực tham gia hiến kế, hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khởi nghiệp; mạnh dạn khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp; nâng cao năng lực quản trị thông minh trong tổ chức sản xuất, quản lý chuỗi giá trị và vận hành doanh nghiệp; chủ động tiếp cận vốn, đất đai, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Nhấn mạnh mục tiêu phát triển “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”, Thủ tướng đề nghị các cấp, ngành, địa phương tiếp tục xác định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược lâu dài, là nền tảng quan trọng bảo đảm ổn định vĩ mô, tăng trưởng bền vững. Nông dân là trung tâm, là chủ thể, là động lực, nguồn lực của quá trình phát triển; xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là then chốt tháo gỡ những nút thắt, điểm nghẽn trong nông nghiệp, nông thôn, là động lực đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng sản phẩm nông nghiệp; xây dựng lực lượng khuyến nông mới, người làm khuyến nông cũng chính là nhà khoa học để gắn bó với nông dân từ khâu sản xuất đến chế biến; xây dựng cơ chế đặt hàng giữa nhà khoa học - doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân.

Về kiến nghị liên quan đến đầu tư nghiên cứu khoa học, hạ tầng Internet, sàn giao dịch thương mại điện tử dành riêng cho nông dân, Thủ tướng đề nghị, các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng cơ chế hợp tác công - tư để phát triển hạ tầng số hiện đại, đáp ứng yêu cầu của người nông dân. Về vốn, tín dụng, đào tạo khoa học, công nghệ và bảo hiểm nông nghiệp, chính sách thu hút người trẻ làm nông nghiệp, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu và xây dựng cơ chế, chính sách về bảo hiểm nông nghiệp theo hướng đơn giản, dễ tiếp cận, các bên cùng có lợi để hỗ trợ người nông dân nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Về đảm bảo an toàn thực phẩm, Thủ tướng lưu ý chú trọng đầu tư nền tảng dữ liệu số về nông nghiệp - môi trường, phục vụ truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon và quản trị chuỗi giá trị; phát triển mạng lưới hợp tác xã số, trạm khuyến nông số, vùng nguyên liệu số hóa, gắn thương mại điện tử nông sản với hệ thống truy xuất quốc gia; đầu tư xây dựng các trung tâm, phòng kiểm nghiệm đạt chuẩn.

Thủ tướng cũng chỉ đạo tiếp tục thúc đẩy liên kết hợp tác, hình hành chuỗi giá trị phát triển bền vững và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông thôn; phát triển và nâng cao hiệu quả liên kết giữa các khu vực kinh tế, trong đó có khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã, kinh tế tư nhân, doanh nghiệp; có chiến lược phát triển “nông dân chuyên nghiệp - hợp tác xã trung tâm - nông nghiệp xanh - nông thôn đáng sống”; tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; chú trọng chăm lo đời sống của người dân, nhất là những người dân ở vùng sâu, vùng xa, người nghèo, người yếu thế. 

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là Hội Nông dân thực hiện tốt “3 gần, 4 không, 5 phải” theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm; trên tinh thần "6 rõ" (rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả” và "3 công khai - 3 giám sát" (công khai mục tiêu - nguồn lực - tiến độ; giám sát bởi nhân dân - Mặt trận - báo chí).

Với tinh thần “Đảng đã lãnh đạo - Nhà nước kiến tạo - Nông dân tiên phong - Cấp hội hỗ trợ - Đất nước phát triển - Nhân dân ấm no”, quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Ruộng rẫy là chiến trường/Cuốc cày là vũ khí/Nhà nông là chiến sĩ/Hậu phương thi đua với tiền phương”, Thủ tướng tin tưởng và mong muốn đội ngũ người nông dân thời đại mới, hội tụ đủ những phẩm chất “Tri thức - Sáng tạo - Số hóa - Làm chủ - Bản lĩnh - Tiên phong - Khát vọng và Cống hiến” sẽ là những chủ thể quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam thịnh vượng, đưa sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vươn cao, bay xa trên bản đồ nông nghiệp thế giới; xây dựng hệ sinh thái nông thôn Việt Nam sẽ ngày càng văn minh, hiện đại, góp phần nâng cao đời sống người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc, cùng đất nước phát triển nhanh và bền vững, năm sau cao hơn năm trước, nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước.