Thủ tướng yêu cầu chấm dứt IUU, phát triển nghề cá bền vững

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ 25 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Chiều tối 9/12, phát biểu tại Phiên họp lần thứ 25 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải thực hiện mục tiêu kép là chống khai thác IUU và phát triển nghề cá bền vững; đảm bảo uy tín, danh dự, lợi ích của đất nước, quốc gia, dân tộc và vì chính lợi ích của người dân.

Phiên họp được tổ chức trực tuyến tại đầu cầu Trụ sở Chính phủ, trực tuyến với đầu cầu 21 tỉnh, thành phố ven biển. Cùng dự Phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và lãnh đạo 21 tỉnh, thành phố ven biển.

Dưới sự điều hành của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, tại phiên họp, Ban Chỉ đạo tập trung rà soát tình hình chống khai thác IUU, nhất là đối với các nội dung mà Ủy ban Châu Âu (EC) khuyến nghị; xây dựng báo cáo theo khuyến nghị để gửi cho EC; tình hình hợp tác nghề cá Việt Nam với các nước trong khu vực. Đặc biệt, triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển nghề cá bền vững, vì lợi ích quốc gia, dân tộc và lợi ích của chính ngư dân. 

Theo Ban Chỉ đạo, tuần qua, các thành viên Ban Chỉ đạo, các bộ, ngành tiếp tục tổ chức đoàn công tác liên ngành kiểm tra chống khai thác IUU tại các địa phương; đã hoàn thành việc số hóa toàn bộ diện hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý hoạt động tàu cá, kết nối liên thông, tích hợp, đa mục tiêu và đạt tiêu chí "đúng, đủ, sạch, sống". 

Các cơ sở dữ liệu quản lý thông tin tàu cá; theo dõi, kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển qua thiết bị giám sát hành trình (VMS) đã có quy chế khai thác, sử dụng, vận hành dữ liệu; các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan mới được cấp tài khoản sử dụng theo quy định.

Các lực lượng chức năng kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất, nhập bến; đảm bảo tàu cá không đủ điều kiện không được tham gia hoạt động; triển khai Quy chế phối hợp giữa các lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá; giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng theo quy định; tiếp tục ban hành chính sách chuyển đổi nghề, giải bản tàu cá.

Tổng số tàu cá hiện có của các địa phương đã đăng ký và được cập nhật trên Vnfishbase là 79.180 tàu, đạt 100%. Trong tuần đã thực hiện kiểm tra, kiểm soát 2.901 lượt tàu cá rời cảng và 2.708 lượt tàu cập cảng theo quy định và giám sát được sản lượng thủy sản khai thác qua cảng là 1.845 tấn trên Hệ thống eCDT. Việc xử lý các tàu cá vi phạm trước đây được thực hiện nghiêm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ 25 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Ảnh: Dương Giang-TTXVN

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phải có “quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, làm việc nào ra việc đó, làm việc nào dứt việc đó”; thực hiện mục tiêu kép, vừa chấm dứt tình trạng vi phạm khai thác IUU vừa cơ cấu lại, phát triển ngành thuỷ sản bền vững, trong đó tổ chức cơ cấu lại đội tàu và lực lượng lao động theo hướng đánh bắt phải hợp pháp, tăng cường hợp tác nghề cá với các nước, tăng cường nuôi trồng, giảm đánh bắt; tạo sinh kế, đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan và địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình rà soát lại các nội dung mà EC cảnh báo, khuyến cáo; số liệu báo cáo phải chính xác, đầy đủ. Trên cơ sở đó tổng hợp số liệu, rà soát các nội dung nào đã thực hiện tốt, cần duy trì, phát huy, nội dung nào chưa làm tốt, khó khăn, hạn chế và nhiệm vụ, giải pháp tiếp theo.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành phối hợp xây dựng báo cáo chính xác, đầy đủ, toàn diện, đáp ứng các yêu cầu của EC. Trên cơ sở đó, trực tiếp trao đổi chân thành, nghiêm túc với EC để thống nhất thông tin, số liệu giữa hai bên, nhằm có cái nhìn tổng thể, toàn diện, chính xác về tình hình chống khai thác IUU tại Việt Nam.

Nhấn mạnh, các bộ, ngành, cơ quan, đặc biệt là các địa phương phải xác định việc chống khai thác IUU là nhiệm vụ quan trọng trong thời điểm hiện nay, do đó tập trung triển khai các giải pháp, kiên quyết chấm dứt tình trạng khai thác IUU trong năm nay, Thủ tướng Chính phủ kêu gọi người dân phải vào cuộc vì chính lợi ích của mình; các hiệp hội cùng vào cuộc, nhất là trong kiểm soát xuất xứ hàng hoá.

Yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan tiếp tục thực hiện nghiêm các kết luận, chỉ thị, công điện của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về chống khai thác IUU, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc nhở, nếu địa phương nào không nắm được tình hình, không quản lý được đội tàu cá phải quy trách nhiệm tập thể, cá nhân và có hình thức xử lý nghiêm theo các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường dưới sự chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà xây dựng đề cương, hướng dẫn, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương xây dựng Đề án phát triển nghề cá bền vững, bao gồm đánh bắt, nuôi trồng, chế biến.

Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các địa phương tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Quy chế phối hợp liên ngành về chống khai thác IUU; thực hiện cao điểm tuần tra kiểm soát tại vùng biển giáp ranh với các nước Malaysia, Indonesia, Thái Lan…; kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, xử lý nghiêm tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động; hướng dẫn chủ tàu, thuyền trưởng thực hiện thủ tục khai báo tàu cá, ngư dân xuất, nhập bến trên VNeID.

Bộ Công an chỉ đạo Công an địa phương xử lý dứt điểm các trường hợp tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ và đường dây môi giới đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở nước ngoài; chỉ đạo Công an các địa phương điều tra, xử lý dứt điểm các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật liên quan đến các lô hàng cá cờ kiếm của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa xuất khẩu sang thị trường châu Âu năm 2021 – 2022.

Bộ Ngoại giao khẩn trương làm việc với các nước để thống nhất thông tin về số tàu cá, ngư dân Việt Nam bị bắt giữ từ năm 2024 đến nay chưa rõ thông tin; cung cấp danh sách tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ và được trao trả về nước ngoài từ năm 2024 đến nay để xử lý dứt điểm các vụ việc còn tồn đọng và đường dây môi giới đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở nước ngoài.

UBND các tỉnh, thành phố ven biển chủ động nắm chắc tình hình, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, toàn diện, hiệu quả các biện pháp chống khai thác IUU trên địa bàn, tuyệt đối không để vi phạm, tiêu cực làm ảnh hưởng đến nỗ lực chung gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC; xử lý vi phạm hành chính và xử lý hình sự các trường hợp tàu cá vi phạm; duy trì kiểm soát chặt chẽ toàn bộ tàu cá ra vào cảng theo quy định; kiên quyết không cho tàu cá không đủ điều kiện, không đăng ký tham gia hoạt động. 

Các địa phương phải cập nhật hằng tuần danh sách tàu cá nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU theo quy định; thường xuyên cập nhật thông tin lên các cơ sở dữ liệu chuyên ngành thủy sản, đảm bảo dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”, kết nối liên thông, khớp số liệu giữa các cơ quan, lực lượng chức năng có liên quan; có sự đánh giá đối với việc vận hành phần mềm VnFishbase.

Các hiệp hội, doanh nghiệp tiếp tục nghiêm túc chấp hành việc không thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU; chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong điều tra, xác minh, xử lý nghiêm, triệt để các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thủy sản làm ăn phi pháp, tiếp tay, dung túng cho hành vi IUU. 

Các cơ quan truyền thông tiếp tục tăng cường thông tin khuyến cáo; phản ánh nỗ lực của các địa phương và kết quả chống khai thác IUU; đồng thời, phê phán các hành vi cố tình vi phạm, ảnh hưởng tới uy tín của Việt Nam và ảnh hưởng tới phát triển bền vững ngành thuỷ sản. Thanh tra Chính phủ vào cuộc thanh tra, kiểm tra để xử lý nghiêm các vi phạm trong khai thác IUU.