Tiềm năng lớn từ vườn ươm doanh nghiệp: Bài 1 - Cần thêm nhiều cơ chế mở
Xuất hiện ở Việt Nam hơn 10 năm nay, vườn ươm doanh nghiệp đã và đang được chú trọng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp trong giai đoạn đầu phát triển với phần lớn hoạt động trong lĩnh vực về công nghệ.
Những kết quả ban đầu là đáng khích lệ khi có nhiều doanh nghiệp ươm tạo thành công và có thị trường sản phẩm tốt. Tuy nhiên, với nhu cầu phát triển mạnh mẽ hiện nay, đặc biệt là phong trào khởi nghiệp, các vườn ươm đã bắt đầu bộc lộ những hạn chế, đòi hỏi phải đổi mới để phát triển.
Bài 1: Cần thêm nhiều cơ chế mở
Hiện các cơ sở ươm tạo (vườn ươm) đang hình thành và phát triển rộng khắp ở Việt Nam. Không chỉ tập trung ở các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… các địa phương khác trong cả nước cũng thành lập nhiều mô hình hoạt động khác nhau, tạo nên sắc thái sôi nổi trong ươm tạo và phát triển các doanh nghiệp. Dù hoạt động của vườn ươm khá sôi nổi trong khoảng 5 năm gần đây nhưng vẫn là “khái niệm” khá mới mẻ tại Việt Nam. Vì vậy, dù đã có các cơ chế, chính sách hỗ trợ nhưng vẫn chưa bắt kịp nhu cầu phát triển của các cơ sở này, nhất là các vườn ươm công lập. Sôi nổi hoạt động vườn ươm Theo thống kê sơ bộ của Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ, hiện cả nước có trên 20 cơ sở ươm tạo doanh nghiệp công nghệ và hơn 15 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, tập trung ở các trung tâm lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh; trong đó các vườn ươm hình thành sớm chủ yếu là các cơ sở ươm tạo của nhà nước.Gần đây, nhiều vườn ươm được đưa vào hoạt động ở các địa phương như Vườn ươm công nghệ công nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc (tại Cần Thơ), Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ Đại học Cần Thơ và nhiều vườn ươm của doanh nghiệp như các không gian làm việc: Up-Co, Dreamplex, Circo, I.Value…
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi có nhiều cơ sở ươm tạo nhất cả nước, hiện có hơn 20 cơ sở ươm tạo doanh nghiệp, trong đó có 10 cơ sở nhà nước, còn lại là các cơ sở ươm tạo tư nhân.Với diện tích không gian tổng thể 22.000 m 2 (khối nhà nước 12.000 m2), 100% các cơ sở ươm tạo nhà nước và tư nhân cung cấp không gian làm việc chung, không gian tổ chức các sự kiện, cung cấp các dịch vụ tư vấn, thiết bị văn phòng, thông tin liên lạc, điện nước.
Từ thực tiễn được ươm tạo, ông Khương Văn Thuấn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Công nghệ sinh học TVT cho biết, vào trong vườn ươm, doanh nghiệp được hỗ trợ nhiều như thiết bị, nhà xưởng, dịch vụ… nên trong những tháng đầu không phải tốn chi phí cho những cơ sở vật chất này. Doanh nghiệp cũng có cơ hội cùng đồng hành với Vườn ươm tham dự các hội chợ, hội thảo, triển lãm để quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Từ những hỗ trợ đó, hiện Công ty đang từng bước đưa sản phẩm ra thị trường.
Theo thống kê của Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, các cơ sở ươm tạo khối nhà nước hoạt động theo mô hình 100% phi lợi nhuận.
Trong khi đó, khoảng 90% các cơ sở tư nhân hoạt động có lợi nhuận, doanh thu hàng năm khoảng vài tỉ như Công ty cổ phần Việt Nam Sillicon Valley Accelerator (2 tỷ/ năm), Chương trình ươm tạo VYE-Circo (6 tỷ/ năm)… do đặc thù mô hình hoạt động như một doanh nghiệp.
Một trong những cơ sở ươm tạo thành công là Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh (SHTP-IC). Đến nay, Vườn ươm đã thu hút, tiếp cận và hỗ trợ thương mại hóa sản phẩm công nghệ cao cho 45 dự án ươm tạo, trong đó 23 dự án đã thương mại hóa sản phẩm thành công, 7 dự án có kết quả thương mại hóa xuất sắc được Vườn ươm tổ chức tốt nghiệp. Tổng doanh thu hàng năm của các dự án tham gia ươm tạo từ 15 – 20 tỷ đồng. Trong số các dự án thành công, tiêu biểu là Công ty cổ phần công nghệ Acis. Ông Lê Thành Nguyên, Giám đốc SHTP-IC cho biết, đây là dự án thiết kế và sản xuất các thiết bị liên quan đến “giải pháp thông minh và điều khiển tự động” để phục vụ con người.Giải pháp sử dụng 100% công nghệ do chính Acis phát triển với cách thức thi công lắp đặt đơn giản, độ mở rộng không giới hạn và tương thích với hầu hết mọi thiết bị trên thị trường. Với tính chất là các dự án trong lĩnh vực công nghệ cao, tất cả doanh nghiệp khi tham gia ươm tạo đều tổ chức hoạt động R&D (nghiên cứu phát triển).
Ngoài ra, Dự án nghiên cứu, sản xuất và phát triển các dòng thiết bị cân bằng dùng cho máy quay phim của Công ty TNHH Hệ thống Cơ điện tử xanh (Gremsy) cũng khá thành công tại SHTP-IC.Hiện sản phẩm của Gremsy có mặt ở nhiều triển lãm lớn trên thế giới và hợp tác với các đối tác lớn ở Hoa Kỳ, Pháp, Tây Ban Nha, New Zealand, Canada… Hiện nay, tỷ lệ cơ cấu doanh thu của công ty tại thị trường Hoa Kỳ và châu Âu chiếm đến 80%, còn lại là thị trường các nước khu vực Thái Bình Dương.
Trong khi đó, Công ty TNHH Ươm tạo doanh nghiệp phần mềm Quang Trung hình thành năm 2005, đến nay đã ươm tạo hơn 20 doanh nghiệp phần mềm và có rất nhiều các doanh nghiệp thành công như BTM, DMG, Symbio, Solid Line…Ngoài ra, còn hơn 40 doanh nghiệp đang được ươm tạo trong lĩnh vực số hóa hình ảnh, thương mại điện tử, ứng dụng cộng đồng, IoT, ứng dụng điện toán đám mây… Hiện đã có 3 doanh nghiệp gọi vốn thành công, trong đó có doanh nghiệp phần mềm đã có văn phòng tại thung lũng Silicon (Hoa Kỳ).
Nhiều trở lực trong phát triển Theo bà Phan Quý Trúc (Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh), ngoài công nghệ thông tin thì các lĩnh vực khác trong cơ sở ươm tạo nhà nước chủ yếu là nông nghiệp, công nghệ cao, công nghệ sinh học, lương thực thực phẩm… đều đòi hỏi máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu cao, thời gian ươm tạo kéo dài (3 – 5 năm).Trong khi đó, các cơ sở ươm tạo tư nhân (đa số là các đơn vị tăng tốc khởi nghiệp) tập trung vào lĩnh vực như thương mại điện tử, công nghệ thông tin, viễn thông… với chi phí đầu tư không lớn, thời gian ươm tạo ngắn (4 – 6 tháng), thu hồi vốn và thoái vốn nhanh.
Ông Vũ Anh Tuấn, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Ươm tạo doanh nghiệp phần mềm Quang Trung cho biết, kết quả đạt được của Vườn ươm khá khả quan khi từ 70% - 80% các doanh nghiệp vào vườn ươm thành công và đạt 90% so với chỉ tiêu trong chiến lược của Công ty.Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là diện tích khai thác đã đạt 100%, nếu thu nhận thêm các doanh nghiệp khởi nghiệp hay hỗ trợ ươm tạo doanh nghiệp mới thì chưa có mặt bằng.
Một trong những khó khăn của các cơ sở ươm tạo nhà nước là khả năng thu hút vốn. Do những đặc thù về cơ chế, tính chất hoạt động nên các cơ sở ươm tạo chưa đủ sức hấp dẫn các nhà tài trợ và thiếu nhân lực có kinh nghiệm vận động tài trợ. Trong khi đó, cơ sở ươm tạo tư nhân có mạng lưới hợp tác rộng, liên kết với các tổ chức hỗ trợ và đầu tư quốc tế, thậm chí một số cơ sở đầu tư trực tiếp vào doanh nghiệp khởi nghiệp. Đơn cử, Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập năm 2010, do không có pháp nhân riêng (một đơn vị trực thuộc trường), nên gặp nhiều khó khăn, trong khi giao dịch đều phải theo kênh nhà nước với nhiều thủ tục, hành chính bắt buộc.Trước thực trạng đó, Vườn ươm xin được thành lập pháp nhân theo cơ chế 115 (Nghị định 115 của Chính phủ về tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức hoạt động khoa học công nghệ) nên thuận lợi hơn so với ban đầu, mọi thứ chủ động hơn.
Tuy vậy, ông Mai Thanh Phong, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, cả hai mô hình này đều giống nhau, chỉ khác về mặt hành chính đơn giản hơn, trong khi không có nhiều kinh phí cho hoạt động này.Các vườn ươm bị hạn chế bởi cơ chế quản lý của các đơn vị công lập, năng nề về hành chính, không tận đụng được nguồn lực từ bên ngoài, nên hầu như các vườn ươm sống lay lắt.
Trước thực trạng đó, nhiều chuyên gia cho rằng cần thiết lập cơ chế đánh giá kết quả hoạt động của các cơ sở, chương trình ươm tạo; qua đó điều chỉnh, đổi mới, nâng cao hiệu quả các hoạt động của cơ sở ươm tạo đáp ứng nhu cầu của khách hàng. (Bài 2: Tìm hướng đi mới)Tin liên quan
-
Doanh nghiệp
Kết nối vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp
15:54' - 21/09/2017
Kết nối vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp không chỉ hướng đến hỗ trợ "gọi vốn", mà còn tư vấn giải pháp sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư để thành công trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
-
Kinh tế Việt Nam
Chìa khoá tạo động lực cho làn sóng khởi nghiệp
21:02' - 14/09/2017
Mặc dù các chính sách của Chính phủ là một trong những chìa khoá tạo động lực cho làn sóng khởi nghiệp, nhưng có một chìa khoá quan trọng không kém là yếu tố đổi mới sáng tạo.
-
Chuyển động DN
Trao giải Cuộc thi Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp cho bốn dự án
22:17' - 13/09/2017
Ngày 13/9, Vòng chung kết Cuộc thi Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp Việt Nam 2017 (Swiss Innovation Challenge - SIC) đã diễn ra tại TP Hồ Chí Minh.
-
DN cần biết
APEC 2017: Tuyên bố chung về thúc đẩy khởi nghiệp ở khu vực APEC
19:37' - 12/09/2017
Nội dung tuyên bố chung tập trung vào việc tạo dựng hệ sinh thái khởi nghiệp của APEC một cách hiệu quả nhất.
Tin cùng chuyên mục
-
Chuyển động DN
AirAsia ngày càng mạnh hơn sau thương vụ 1,4 tỷ USD
09:22'
Tập đoàn Capital A của Malaysia ngày 26/4 cho biết tập đoàn đã hoàn tất thương vụ 6,8 tỷ ringgit (1,4 tỷ USD) để hợp nhất các chi nhánh hàng không thành tập đoàn mới có tên là AirAsia Group.
-
Chuyển động DN
Hơn 30 tỉnh thành tham gia Hội chợ Triển lãm Công Thương – OCOP Thái Nguyên 2024
22:43' - 26/04/2024
Hội chợ triển lãm “Công Thương – OCOP Thái Nguyên 2024” có sự tham gia quy mô hơn 200 gian hàng đến từ 34 tỉnh, thành phố trong cả nước
-
Chuyển động DN
GELEX tiếp tục lọt Top 50 doanh nghiệp tăng trưởng xuất sắc Việt Nam 2024
22:13' - 26/04/2024
Tập đoàn GELEX đã duy trì nhiều năm liền trong Top 50 Vietnam Best Growth; riêng FAST500, so với năm 2023 GELEX đã tăng trưởng 13 bậc (từ vị trí 146 lên 133).
-
Chuyển động DN
EVN làm việc với Tổng cục Thống kê về công tác dữ liệu
21:40' - 26/04/2024
Ngày 26/4, tại Hà Nội, Phó Tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm đã làm việc với đoàn công tác Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư do Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương làm trưởng đoàn.
-
Chuyển động DN
Đốc thúc tiến độ các vị trí móng cọc Dự án đường dây 500kV NMNĐ Nam Định 1 – Phố Nối
21:32' - 26/04/2024
Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Dự án đường dây 500kV NMNĐ Nam Định 1 – Phố Nối phải hoàn thành trong tháng 6/2024.
-
Chuyển động DN
Phê duyệt Kế hoạch sản xuất kinh doanh 5 năm của EVN
19:15' - 26/04/2024
Ngày 26/4, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà ký Quyết định số 345/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển 5 năm giai đoạn 2021-2025 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).
-
Chuyển động DN
Bến Tre đóng điện trạm biến áp 110kV Thanh Tân
15:35' - 26/04/2024
Ngày 26/4, Tổng công ty Điện lực miền Nam tổ chức "Lễ đóng điện trạm biến áp 110kV Thanh Tân và nhánh rẽ đấu nối - tỉnh Bến Tre", tại xã Tân Thành Bình, huyện Mỏ Cày Bắc.
-
Chuyển động DN
Mỹ tài trợ 6,1 tỷ USD cho Micron xây dựng nhà máy sản xuất chip
22:02' - 25/04/2024
Công ty sản xuất chip Micron của Mỹ sẽ nhận được khoản tài trợ lên tới 6,1 tỷ USD từ chính phủ nước này để giúp xây dựng các nhà máy sản xuất chip ở hai bang New York và Idaho.
-
Chuyển động DN
EVN làm việc với Công ty Công nghệ Huawei
16:16' - 25/04/2024
Với năng lực, kinh nghiệm thị trường toàn cầu trong lĩnh vực điện và kỹ thuật số, Công ty Công nghệ Huawei bày tỏ mong muốn được tham gia nhiều hơn trong ngành công nghiệp điện lực tại Việt Nam.