Triển vọng kinh tế khu vực Đông Nam Á trong bối cảnh xung đột địa chính trị

05:30' - 19/05/2022
BNEWS Quá trình phục hồi kinh tế Đông Nam Á phụ thuộc phần lớn vào môi trường toàn cầu, và cuộc xung đột ở Ukraine, nếu không được kiềm chế, có thể sẽ gây ra các vấn đề kinh tế nghiêm trọng cho khu vực này.

Trang Hội đồng Ấn Độ về các vấn đề quốc tế (ICWA) có đăng bài viết của Tiến sỹ Temjenmeren Ao về "Tình hình kinh tế ở khu vực Đông Nam Á", trong đó có một số nội dung đáng chú ý như sau:

Theo báo cáo triển vọng kinh tế của Ngân hàng Thế giới (WB) đối với khu vực Đông Á và Thái Bình Dương được công bố tháng 4/2022, dự báo tăng trưởng của khu vực Đông Nam Á đã bị hạ xuống 5% vào năm 2022, giảm so với dự báo trước đó là 5,4%.
Trong khi đó, báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á năm 2022 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dự báo Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) khu vực Đông Nam Á trong năm 2022 và 2023 được dự báo lần lượt là 4,9% và 5,2%.
Tác động của đại dịch COVID-19 được cảm nhận rõ ràng ở Đông Nam Á, nơi tổng GDP giảm xuống mức -3,2% trong năm 2020. Sự sụt giảm mạnh này là do mức tăng trưởng âm được ghi nhận ở tất cả các quốc gia Đông Nam Á ngoại trừ Brunei, Myanmar và Việt Nam.
Năm 2021, mặc dù các quốc gia khác trong khu vực chứng kiến sự tăng trưởng tích cực - ngoại trừ Myanmar và Brunei - GDP tổng thể chỉ tăng nhẹ 2,9%. Trong khi đó, sự sụt giảm GDP lên đến -18,4% của Myanmar có thể là hậu quả của cuộc khủng hoảng chính trị tại nước này.
Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, khu vực Đông Nam Á đã chứng kiến sự suy giảm kinh tế do nhu cầu toàn cầu giảm, cùng với căng thẳng thương mại Mỹ-Trung ngày càng gia tăng.
Nền kinh tế khu vực tập trung chủ yếu vào 4 lĩnh vực: Du lịch, doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (MSME) và nông nghiệp. Việc phong tỏa toàn quốc để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch đã tác động đến các lĩnh vực dễ bị tổn thương như y tế, vận tải, du lịch, khách sạn và các MSME. Đông Nam Á, vì đại dịch, phải đối mặt với nhiều thách thức bao gồm sức khỏe, kinh tế, tài chính và môi trường.
Nguồn cung gián đoạn
Đông Nam Á đang phục hồi sau đại dịch. Nhận định này dẫn đến sự lạc quan về tăng trưởng kinh tế trong năm 2022. Tuy nhiên do nhiều cú sốc, trong đó có cuộc xung đột ở Ukraine vốn đã gây ra những gián đoạn lớn về an ninh lương thực và năng lượng, sự phục hồi kinh tế của khu vực được cho là sẽ chậm lại.
Trong khi xét về mặt thương mại với Nga, tác động của cuộc xung đột có thể không được thể hiện mạnh mẽ ở Đông Nam Á vì “xứ Bạch dương” chỉ là đối tác thương mại lớn thứ 9 với ít khoản đầu tư lớn tại khu vực.
Tuy nhiên, sẽ có những tác động gián tiếp từ sự gián đoạn của chuỗi cung ứng toàn cầu và giá năng lượng và lương thực tăng. Các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á ngày nay là những quốc gia có sự liên kết nhiều nhất trong một nền kinh tế thế giới dễ bị tổn thương bởi cú sốc bên ngoài do khủng hoảng gây ra.
Ví dụ, ngành xuất khẩu công nghệ đang phát triển của Việt Nam, phụ thuộc vào việc nhập khẩu từ Nga nhiều thành phần chính như nickel, krypton, nhôm và palladium, sẽ bị ảnh hưởng vì chi phí sản xuất tăng.
Chính phủ Ukraine hồi cuối tháng Ba đã ngừng xuất khẩu lúa mỳ, yến mạch và các loại lương thực thiết yếu khác ra toàn cầu. Trong khi đó, các nước Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu lúa mỳ từ Ukraine, vốn là nguyên liệu chính cho các mặt hàng như mỳ ăn liền, là thực phẩm đệm cho cộng đồng kinh tế trung lưu.
Indonesia là nhà nhập khẩu lúa mỳ lớn nhất trên thế giới với 10,29 triệu tấn vào năm 2020. Khoảng 75% nhập khẩu của Indonesia từ Ukraine là ngũ cốc, theo đó Ukraine trở thành nhà cung cấp lớn nhất với 2,96 triệu tấn, tiếp theo là Argentina và Australia.
Lạm phát tăng cao
Giá năng lượng toàn cầu tăng vọt kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột ở Ukraine là một yếu tố khác có thể làm chậm quá trình phục hồi kinh tế của khu vực. Đông Nam Á khai thác phần lớn dầu thô từ Trung Đông và một số khu vực của châu Phi và do đó, ít bị tổn thương hơn các quốc gia khác bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các lệnh trừng phạt đối với dầu của Nga. Tuy nhiên, với việc giá dầu thô trên thị trường quốc tế tăng, tất cả các nước đều đang bị ảnh hưởng.
Tác động của việc tăng chi phí dầu mỏ đang được ghi nhận trong các nhóm phụ của giá tiêu dùng, chẳng hạn như giao thông, nhà ở, điện, khí đốt và các loại nhiên liệu khác. Hậu quả của việc này khiến Indonesia, quốc gia cung cấp dầu cọ lớn nhất thế giới, áp đặt lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ thô và các sản phẩm tinh chế, chẳng hạn như dầu ăn vào tháng Tư. Động thái này của Chính phủ Indonesia nhằm đảm bảo rằng người tiêu dùng trong nước không bị ảnh hưởng và giá cả các mặt hàng thiết yếu vẫn ổn định và phải chăng.
Lệnh cấm đang tác động xấu đến thị trường dầu ăn toàn cầu, ảnh hưởng đến giá dầu ăn và làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát hiện có. Động thái cấm xuất khẩu dầu cọ cũng sẽ tác động đến kinh tế Indonesia. Có thể thấy, bước đi để giữ ổn định giá trong nước lại đi ngược với lợi ích thương mại của các nhà sản xuất và xuất khẩu dầu cọ, bởi Indonesia thống trị hoạt động sản xuất dầu mỡ thực vật trên thế giới với hơn 1/3 tổng tỷ trọng xuất khẩu toàn cầu.
Dầu và mỡ thực vật là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Indonesia, đạt 20 tỷ USD trong năm 2020, trong đó dầu cọ là mặt hàng chính. Bằng cách cấm sản phẩm mang về nhiều tiền nhất của mình, Indonesia có thể thấy vị thế thương mại xấu đi vào thời điểm đồng rupiah của nước này đã giảm xuống mức thấp nhất trong 8 tháng, sau khi lệnh cấm được công bố.
Có thể thấy trước đại dịch, căng thẳng địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc đã thúc đẩy sự chuyển dịch đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu vực Đông Nam Á, với các doanh nghiệp đang mở rộng trong khu vực.
Cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại Ukraine sẽ tác động đáng kể đến kinh tế toàn cầu, đồng thời sẽ làm gia tăng áp lực lạm phát vốn đã tồn tại trong thời kỳ đại dịch. Đối với khu vực Đông Nam Á, sự gián đoạn của an ninh lương thực và năng lượng có thể sẽ đe dọa sự phục hồi kinh tế của khu vực này trong giai đoạn sau đại dịch.
Phục hồi kinh tế ở Đông Nam Á sẽ được “điều kiện hóa” bằng cách hỗ trợ thêm cho các lĩnh vực tương ứng đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch. Ngoài ra, quá trình phục hồi sau đại dịch cũng sẽ phụ thuộc phần lớn vào môi trường toàn cầu. Theo đó, sự biến động đang diễn ra khiến cuộc xung đột ở Ukraine, nếu không được kiềm chế, có thể sẽ gây ra các vấn đề kinh tế nghiêm trọng hơn cho Đông Nam Á./.

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục