Đây cũng là lần đầu tiên Ngân hàng Nhà nước áp dụng cơ chế điều hành tỷ giá mới.
Nhận định về tỷ giá và thị trường ngoại hối trong năm 2016, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng, tỷ giá và thị trường ngoại hối diễn biến tương đối ổn định trong bối cảnh chịu sức ép từ những biến động khó lường trên thị trường quốc tế.
Ngân hàng Nhà nước áp dụng cơ chế điều hành tỷ giá mới. Ảnh: TTXVN
Từ đầu năm 2016, Ngân hàng Nhà nước thực hiện công bố tỷ giá trung tâm biến động linh hoạt hàng ngày theo sát diễn biến thị trường trong, ngoài nước và phù hợp với mục tiêu chính sách tiền tệ đã giúp hạn chế các cú sốc bên ngoài và giảm tâm lý găm giữ ngoại tệ, hỗ trợ cho sự ổn định của tỷ giá và thị trường ngoại tệ.
Nhóm nghiên cứu của Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội (VEPR) nhận định, về cơ bản, cơ chế mới đã giúp tỷ giá có một năm tương đối ổn định, hạn chế ảnh hưởng của các cú sốc lớn bên ngoài.
Theo đó, tỷ giá tham chiếu cuối năm chỉ tăng 1,18% so với đầu năm 2016, ở ngưỡng 22.154 VND/USD.
Đồng thời, biên độ dao động cũng chỉ dưới ±1,5% trong suốt năm.
Trong khi đó, tỷ giá bán ra niêm yết tại Vietcombank chỉ tăng 0,55%, với mức dao động ±2,54%.
Uỷ ban Giám sát Tài chính quốc gia nhận định, thị trường ngoại hối khá ổn định trong suốt cả năm 2016, duy chỉ có biến động nhẹ vào cuối năm do yếu tố mùa vụ và ảnh hưởng tâm lý của việc USD tăng giá trên thị trường thế giới sau kết quả bầu Tổng thống Mỹ.
Thực tế cho thấy, biến động tỷ giá trong năm 2016 chủ yếu diễn ra trong Quý IV, sau hai sự kiện lớn tại Mỹ.
Diễn biến của cuộc bầu cử Tổng thống tại Mỹ cùng với quyết định tăng lãi suất của Fed đã khiến đồng USD mạnh lên so với hầu hết các đồng tiền lớn khác, dẫn tới xáo động trên thị trường tỷ giá của Việt Nam.
Yếu tố tâm lý của người dân cũng góp phần làm tỷ giá tăng.
Ngoài ra, tin đồn thiếu cơ sở nhưng lại dễ lan tỏa về khả năng đổi tiền đã làm cho người dân lo ngại, và có khuynh hướng mua tích trữ USD và vàng, khiến thị trường phi chính thức có những xáo động bất lợi.
Số liệu tổng hợp của nhóm nghiên cứu VERP cho thấy, riêng trong Quý IV, tỷ giá tham chiếu và tỷ giá bán ra tại Vietcombank đã tăng lần lượt 0,98% và 2,10% so với cuối Quý III.
Tuy nhiên, nếu theo dõi thị trường liên ngân hàng thì có thể thấy cung cầu ngoại tệ tương đối ổn định.
Có thể lý giải điều này là do tỷ giá bên ngoài có tăng, nhưng lượng giao dịch không thực sự lớn để có thể gây ảnh hưởng đến thị trường trong hệ thống ngân hàng.
Theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước, cung ngoại tệ tiếp tục được hỗ trợ bởi nguồn thu từ xuất khẩu, kiều hối chuyển vào dịp cuối năm, giải ngân dòng vốn đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp....
Trong khi đó, cầu ngoại tệ không có áp lực lớn do tín dụng tiếp tục được Ngân hàng Nhà nước kiểm soát ở mức hợp lý.
Một phần nhu cầu mua ngoại tệ của khách hàng sẽ được đáp ứng bằng nguồn tín dụng ngoại tệ của hệ thống ngân hàng khi Ngân hàng Nhà nước tiếp tục gia hạn cho vay bằng ngoại tệ quy định tại Thông tư 24/2015/TT-NHNN và Thông tư 07/2016/TT-NHNN đến hết năm 2017.
Cùng với đó, việc điều hành tỷ giá linh hoạt theo cả hai chiều đã giảm tình trạng găm giữ ngoại tệ.
Ngoài ra, việc Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 15/2015/TT-NHNN vào tháng 10/2015 đã hạn chế việc các tổ chức, cá nhân mua ngoại tệ giao ngay trước khi đến hạn thanh toán cho các nhu cầu thanh toán ra nước ngoài, theo đó không tạo áp lực tăng cầu ngoại tệ trên thị trường.
Như vậy, khả năng Ngân hàng Nhà nước can thiệp là hoàn toàn có thể, do lượng dự trữ tương đối dồi dào, giúp tạo ổn định thị trường.
Do đó, có thể nói trong giai đoạn cuối năm 2016 cho đến Tết Nguyên đán và đầu năm 2017, Ngân hàng Nhà nước có thể ổn định được thị trường về mặt kỹ thuật.
“Dự trữ ngoại hối tiếp tục được bổ sung trong Quý IV, nâng tổng mức dự trữ ước tính lên tới 41 tỷ USD. Đồng thời, duy trì mức dự trữ đạt trên 2,5 tháng nhập khẩu. Theo nhận định của chúng tôi, quá trình trung hòa lượng tiền Việt đẩy ra thị trường để mua USD đã được thực hiện uyển chuyển, làm chặt chẽ để không gây dư tiền mặt trong nền kinh tế dẫn tới lạm phát, nhưng cũng không quá chặt để không gây căng thẳng trên thị trường liên ngân hàng, từ đó góp phần hạ hoặc ít nhất kìm giữ không tăng lãi suất để giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”, bản báo cáo của nhóm nghiên cứu VEPR khẳng định.
Diễn biến thời gian qua đã cho thấy, thị trường ngoại hối dường như đang ngày càng thích ứng với những biến động ngoại sinh.
Trong năm 2017, Ngân hàng Nhà nước khẳng định sẽ tiếp tục điều hành tỷ giá ổn định như thời gian qua.
Điều hành tỷ giá đòi hỏi theo dõi sát, Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi sát tình hình và sẵn sàng các phương án để ứng phó./.