Ứng phó với xâm nhập mặn gia tăng ở Đồng bằng sông Cửu Long

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc giảm lượng xả thủy điện ở thượng nguồn sẽ làm gia tăng xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long từ khoảng ngày 16/2/2023 đến khoảng nửa đầu tháng 3/2023.

Thông tin cập nhật từ nguồn của Ủy hội sông Mê Công Quốc tế cho biết, hồ chứa thủy điện Cảnh Hồng (Trung Quốc) giảm xả nước xuống hạ du từ ngày 19/1/2023 đến khoảng đầu tháng 2 với lưu lượng còn lại khoảng 650 m3/s (bằng 50% so với thời gian trước).

Như vậy, dự báo phạm vi mặn 4g/lít, vùng các cửa sông Vàm Cỏ Đông từ 75-80km, Vàm Cỏ Tây từ 75-85 km; vùng các cửa sông Cửu Long như: Cửa Tiểu từ 50-55km, Cửa Đại từ 48- 53km, Hàm Luông 70-73km, Cổ Chiên từ 62-65 km, Sông Hậu từ 58-60 km. Vùng ven biển Tây có hệ thống cống Cái Lớn – Cái Bé bảo đảm khống chế độ mặn theo yêu cầu dùng nước.

Để đề phòng ảnh hưởng của xâm nhập mặn gia tăng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long chỉ đạo, khẩn trương tăng cường theo dõi sát thông tin dự báo xâm nhập mặn của các cơ quan chuyên ngành khí tượng, thủy văn và cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp (Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam).

Đồng thời, khẩn trương thực hiện trữ nước trong hệ thống kênh, rạch, hồ, ao phân tán, vận hành công trình thủy lợi hợp lý để lấy nước, bảo đảm trữ đủ lượng nước ngọt sử dụng trong thời gian xâm nhập mặn gia tăng và cả trong mùa khô. Đặc biệt, lưu ý bảo đảm đáp ứng tối đa nhu cầu nguồn nước cho sinh hoạt và cây ăn trái.

Các tỉnh, thành phố thường xuyên phổ biến thông tin về tình hình xâm nhập mặn trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân, tổ chức liên quan chủ động đề phòng ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến sản xuất, dân sinh.

Các địa phương chủ động sử dụng các nguồn kinh phí để thực hiện khẩn cấp các giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn, lưu ý nạo vét cửa lấy nước, hệ thống kênh trục.

Theo Tổng cục Thủy lợi, Biển Hồ Campuchia hiện có lượng trữ khoảng 7,41 tỷ m3, cao hơn trung bình nhiều năm 0,98 tỷ m3 . Dự báo dòng chảy từ Biển Hồ tiếp tục điều tiết lưu lượng về Đồng bằng song Cửu Long đến cuối tháng 2/2023.

Về dòng chảy trên dòng chính sông Mê Công, đến thời điểm hiện tại các hồ chứa ở Trung Quốc có dung tích trữ còn khoảng 13 tỷ m3, tương đương với 54,7% dung tích hữu ích. Các hồ chứa khác trên lưu vực còn khoảng 53% dung tích hữu ích. Khả năng lượng nước có thể điều tiết cho hạ du trong thời gian còn lại của mùa khô khoảng 34,7 tỷ m3.

Từ các dữ liệu trên, dự báo dòng chảy bình quân về Đồng bằng sông Cửu Long trong tháng 2 là 3.312 m3/s và trong tháng 3 là 3.871m3/s, cao hơn năm 2016 từ 10-20%, xấp xỉ năm 2022.

Tổng cục Thủy lợi dự báo 2 kịch bản xâm nhập mặn trong thời gian còn lại của mùa khô ở Đồng bằng sông Cửu Long .

Kịch bản 1 (có khả năng xảy ra cao) là hồ chứa thủy điện thượng nguồn như một số năm gần đây chỉ thực hiện giảm xả đến khoảng giữa tháng 2/2023. Phạm vi xâm nhập mặn 4g/lít ở các cửa sông dự báo sẽ bị tác động như trên.

Kịch bản 2 (trường hợp cực đoan, ít có khả năng xảy ra) là hồ chứa thủy điện Cảnh Hồng (Trung Quốc) duy trì giảm xả đến hết tháng 2/2023 với lưu lượng xả khoảng 650 m3/s cùng với việc xả nước muộn ở các hồ chứa khác, dòng chảy về Đồng bằng song Cửu Long trong tháng 2 và tháng 3 giảm khoảng 20% so với kịch bản 1.

Trong trường hợp xảy ra kịch bản 2, mặc dù phạm vi xâm nhập mặn tương đối sâu (có thời điểm tương đương năm 2016) nhưng thời gian xâm nhập mặn sâu duy trì không dài ngày.

Do các diện tích canh tác lúa vụ Đông Xuân đã được chủ động gieo trồng sớm, đang ở thời kỳ chuẩn bị thu hoạch nên không bị ảnh hưởng, chỉ nguy cơ gây thiếu nước cho khoảng 39.000 ha diện tích cây ăn trái tại các tỉnh: Tiền Giang 14.871 ha, Bến Tre 12.670 ha, Long An 6.160 ha, Sóc Trăng 3.424 ha, Vĩnh Long 1.858 ha, Trà Vinh 80 ha./.