VCCI: Xếp hạng tín nhiệm là cơ sở quan trọng làm lành mạnh hóa thị trường trái phiếu

Phản hồi đề nghị của Bộ Tài chính về việc hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 65/2022/NĐ-CP của Chính phủ về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu ra thị trường quốc tế; đồng thời, trên cơ sở tham vấn ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng, các quy định tại những văn bản này là hoàn toàn hợp lý, khắc phục nhiều vấn đề bất cập trước đây.

Nghị định 65 được xây dựng bảo đảm nguyên tắc thị trường, xử lý được vấn đề chênh lệch thông tin giữa doanh nghiệp phát hành và người mua trái phiếu. Tuy nhiên, việc quy định về thời điểm có hiệu lực và quy định chuyển tiếp của Nghị định 65 là chưa thực sự hợp lý.

Theo VCCI, một số thay đổi chính sách lớn có thời gian hiệu lực quá ngắn có thể khiến các doanh nghiệp phát hành, nhà đầu tư và các bên liên quan khác không đủ thời gian chuẩn bị. Thêm vào đó, đây lại là thời điểm thị trường tài chính của Việt Nam và trên toàn cầu có những biến động vĩ mô lớn, ảnh hưởng bất lợi đến việc huy động vốn cho sản xuất kinh doanh. Do đó, việc sửa đổi các quy định về thời điểm có hiệu lực và quy định chuyển tiếp của Nghị định 65 là cần thiết.

Ngoài ra, đối với việc giãn thời gian thực hiện quy định về xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 1 năm, theo VCCI, cơ quan soạn thảo đã phân tích kỹ các tác động tích cực và tiêu cực và cũng đã đưa ra giải pháp hạn chế tác động tiêu cực như tăng cường tuyên truyền, cảnh báo rủi ro và tăng cường giám sát để kịp thời phát hiện vi phạm.

Tuy nhiên, để thực hiện tốt hơn các biện pháp này trong năm 2023, VCCI đề nghị Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước quán triệt các ngân hàng thương mại khi môi giới bán trái phiếu thì cần tư vấn đầy đủ về rủi ro cho các nhà đầu tư cá nhân.

Riêng việc quy định giãn thời hạn thực hiện yêu cầu xếp hạng tín nhiệm bắt buộc, cơ quan soạn thảo cũng đã đề ra giải pháp tuyên truyền về ích lợi của việc xếp hạng tín nhiệm và cấp phép bổ sung các đơn vị làm dịch vụ. Tuy nhiên, VCCI lưu ý rằng, cần nhận thức rõ ràng xếp hạng tín nhiệm là cơ sở rất quan trọng để làm lành mạnh hóa thị trường, tăng cường lòng tin của thị trường, đưa thị trường trái phiếu Việt Nam tiệm cận với chuẩn mực quốc tế.

Song, vấn đề xếp hạng tín nhiệm từ trước đến nay vẫn gặp tình trạng “con gà quả trứng” – khi chưa có cầu thì rất khó có cung và khi chưa có cung thì rất khó quy định bắt buộc. Nếu áp dụng ngay lập tức quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc kể từ ngày 1/1/2023 sẽ gây nhiều khó khăn cho việc phát hành trái phiếu do các đơn vị cung cấp dịch vụ chưa đủ sức phục vụ một lượng lớn khách hàng như hiện nay.

Nhưng nếu lùi thời hạn áp dụng đến 1/1/2024 thì có thể vẫn sẽ lặp lại tình trạng này nếu như trong năm 2023 không có đơn vị phát hành nào sử dụng dịch vụ. Để khắc phục mâu thuẫn này, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án khoanh định riêng một số doanh nghiệp phát hành buộc phải có xếp hạng tín nhiệm trong năm 2023, sau đó đến năm 2024 mới áp dụng đại trà.

Những doanh nghiệp nào buộc phải áp dụng trước thì nên lựa chọn một số ngành, lĩnh vực có thông tin tài chính tương đối lành mạnh. Biện pháp này được kỳ vọng sẽ tạo một lượng khách hàng mồi cho thị trường dịch vụ xếp hạng tín nhiệm, bước đầu tạo thói quen và sự tin tưởng của nhà đầu tư vào các báo cáo xếp hạng tín nhiệm, trước khi áp dụng bắt buộc đại trà cho tất cả các doanh nghiệp phát hành./.