VEPR: Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng cả năm 2,6-2,8%
*Tăng trưởng nhờ kiểm soát dịch bệnh
Theo báo cáo, với điều kiện dịch COVID-19 tiếp tục được khống chế ổn định ở trong nước và kinh tế thế giới bắt đầu khởi sắc do các biện pháp phong tỏa được dần gỡ bỏ, kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng trong khoảng 2,6-2,8% trong cả năm 2020.
“Mức dự báo này thấp hơn so với ước tính trong báo cáo trước đây do việc dịch bệnh quay trở lại tại một số thành phố lớn ở miền Trung trong tháng 7 làm gián đoạn quá trình hồi phục của ngành du lịch. Trong trường hợp bất lợi hơn khi các nước đối tác của Việt Nam phải tái áp dụng các biện pháp phong tỏa, kinh tế Việt Nam có thể chỉ tăng trưởng trong khoảng 1,8 - 2,0%”, báo cáo nhận định.
Triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2020 phụ thuộc vào khả năng khống chế dịch bệnh không chỉ trong nước mà còn trên thế giới. Những yếu tố có thể hỗ trợ cho tăng trưởng trong phần còn lại của năm bao gồm kỳ vọng về triển vọng kinh tế do việc hoàn tất Hiệp định thương mại tự do và bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVFTA và IPA) đem lại; tiến độ giải ngân và thi công các dự án đầu tư công trọng điểm được đẩy nhanh như mong đợi. Cùng đó là chi phí nguyên nhiên vật liệu duy trì ở mức thấp do suy giảm nhu cầu tiêu thụ và sản xuất; làn sóng dịch chuyển đầu tư nhằm phân tán rủi ro từ thương chiến Mỹ - Trung và tận dụng các ưu đãi đầu tư tại Việt Nam…
Tuy vậy, theo PGS. TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, Việt Nam cũng đang gặp nhiều rủi ro và thách thức trong một môi trường kinh tế thế giới bất trắc. Sự tái bùng phát của dịch COVID-19 tại nhiều nước đi kèm với các biện pháp phong tỏa có thể kéo dài thời gian đứt gãy của chuỗi cung ứng. Xung đột địa chính trị giữa các nước lớn có thể khiến một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam đối diện những rủi ro bất ngờ.
Bên cạnh đó, điểm yếu của kinh tế Việt Nam còn đến từ các rủi ro nội tại như mất cân đối tài khóa lớn, tốc độ và mức độ đầu tư phát triển, đặc biệt là hạ tầng, bị chững lại; sức khỏe hệ thống ngân hàng – tài chính tuy dần được củng cố nhưng còn dễ tổn thương; sự phụ thuộc nặng nề của tăng trưởng vào khu vực đầu tư nước ngoài, thiếu tự chủ công nghệ và nguyên liệu; tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước bị ngưng trệ, môi trường và thể chế kinh doanh chất lượng còn thấp.
Ông Phạm Thế Anh cũng đưa ra kịch bản cơ sở có khả năng cao xảy ra. Theo đó, bệnh dịch sẽ không tái bùng phát trong nước trong thời gian còn lại của năm và hoạt động kinh tế nội địa dần trở lại bình thường. Trong khi đó, bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế - tài chính quan trọng trên thế giới có thể tái xuất hiện cục bộ trên quy mô nhỏ ở một số quốc gia. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 2,6-2,8%.
Ở kịch bản bất lợi, nếu bệnh dịch trong nước vẫn được khống chế hoàn toàn trong thời gian còn lại của năm và hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường. Tuy nhiên, bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế - tài chính quan trọng trên thế giới tái bùng phát mạnh, các nước phải tái áp dụng các biện pháp phong tỏa trong quý IV năm 2020 dẫn đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng và không có khả năng hồi phục trong năm 2020. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 1,8-2,0%. Tuy nhiên, nếu dịch COVID-19 bùng phát trở lại trong nước trong quý IV, thì các nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề.
*Thực thi gói cứu trợ hiệu quả
Theo báo cáo của VEPR, tính từ đầu năm tới hết tháng 9/2020, Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần hạ các công cụ lãi suất điều hành. Bên cạnh đó, gói hỗ trợ tín dụng 250.000 tỷ đồng vẫn đang được các ngân hàng thương mại triển khai.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Thành cho hay, về chính sách tài khóa, từ đầu năm cho tới nay, bên cạnh gói hỗ trợ trị giá 62.000 tỷ với người lao động, doanh nghiệp khó khăn vì dịch COVID-19, các biện pháp hỗ trợ về mặt pháp lý cũng được ban hành để hỗ trợ cho hoạt động sản xuất và kinh doanh như gia hạn nợ, giảm lãi vay, không phân loại lại nhóm nợ, giảm phí.
Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, Quốc hội đã quyết nghị chuyển đổi phương thức đầu tư của 3 dự án thành phần trong dự án đường cao tốc Bắc-Nam, từ đầu tư theo phương thức đối tác công - tư sử dụng một phần vốn ngân sách nhà nước sang đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn ngân sách nhà nước.
Với an sinh xã hội, vào tháng Tám, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa đề xuất gói hỗ trợ lần 2 ước tính trị giá 15.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp và người lao động gặp khó khăn; đề xuất gói hỗ trợ 3.600 tỷ đồng trợ cấp trực tiếp cho các cá nhân đến hết năm 2020, đồng thời kiến nghị xem xét giảm lãi suất với các khoản vay từ Ngân hàng Chính sách Xã hội.
Sau nhiều tháng triển khai, các chính sách này đã bước đầu cho thấy hiệu quả. Tuy nhiên, ông Thành cũng cho rằng, trên thực tế, các chính sách hỗ trợ tín dụng cho doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của dịch bệnh còn nhiều bất cập trong việc thực thi. Cụ thể, khi doanh nghiệp muốn tiếp cận nguồn hỗ trợ này phải đáp ứng các thủ tục phức tạp với chi phí lớn, như lập báo cáo kiểm toán, đánh giá thiệt hại, tự chứng minh thanh khoản và khả năng trả nợ sau khi được cơ cấu lại nợ... Với các thủ tục nói trên, nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhóm cần hỗ trợ nhất, có thể lại là nhóm khó tiếp cận chính sách nhất.
Theo tính toán của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho đến giữa tháng 9, chỉ có khoảng 3% doanh nghiệp nhận được hỗ trợ từ gói 250.000 tỷ đồng. Nguyên nhân của tình trạng này là có sự đùn đẩy, e ngại trách nhiệm của bộ phận triển khai, khiến tiến độ hỗ trợ bị chậm trễ.
Theo VCCI, các chính sách an sinh xã hội vẫn cần được ưu tiên hàng đầu và được tiếp tục triển khai nhanh chóng, đúng đối tượng, trước khi người dân rơi vào những tổn thương không đáng có. Đặc biệt, việc thực thi chính sách cần quan tâm hơn đến lao động trong khu vực phi chính thức bởi nhóm này chiếm một tỷ trọng lớn, dễ tổn thương, chịu tác động nặng nề nhất và đang khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ.
“Việc giãn/giảm thuế, nếu có, chỉ nên được áp dụng với thuế giá trị gia tăng thay vì thuế thu nhập doanh nghiệp, vì giảm thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ hỗ trợ được số ít doanh nghiệp không bị ảnh hưởng hoặc đang hưởng lợi từ các tác động của dịch bệnh, chứ không giúp được đa số các doanh nghiệp đang gặp khó khăn. Từ đó, có nguy cơ tạo ra bất bình đẳng sâu sắc hơn trong môi trường kinh doanh, ảnh hưởng không tốt đến việc phục hồi kinh tế sau đại dịch”, ông Phạm Thế Anh cho hay.
Điều đáng lo ngại nhất hiện nay là khả năng giải ngân các gói cứu trợ xã hội, do mạng lưới thực thi kém hiệu quả và thủ tục hành chính phức tạp, khó tiếp cận. Vì vậy, việc thiết kế lại kế hoạch thực thi chính sách rất cần thiết để các gói cứu trợ thực sự có hiệu quả.
"Gói cứu trợ lần hai ở thời điểm này là không cần thiết, bởi khi gói cứu trợ lần một còn chưa được giải ngân một cách hiệu quả thì việc đưa ra gói cứu trợ lần hai chỉ mang tính dân túy, đồng thời nhiều khả năng chỉ gây thêm gánh nặng cho ngân sách thay vì thực sự tạo được ảnh hưởng tích cực trong nền kinh tế và xã hội", báo cáo do VEPR nhận định.
Theo VEPR, đẩy nhanh đầu tư công, đặc biệt là các dự án trọng điểm quốc gia, đã được phê duyệt và đã được bố trí vốn thực hiện trong các tháng còn lại của năm là việc nên làm để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Việc chia nhỏ ra làm nhiều gói thầu và thực hiện rải rác ở nhiều địa phương để tạo sự lan tỏa tốt hơn cũng có thể được cân nhắc.
Ngoài ra, trong mọi tình huống, lạm phát, lãi suất và tỷ giá cần được duy trì ổn định để chuẩn bị cho giai đoạn phục hồi sau dịch. Đa dạng hóa thị trường xuất/nhập khẩu cũng cần được chú trọng hơn nữa nhằm tránh phụ thuộc nặng nề vào một số đối tác kinh tế lớn.
VEPR cũng chỉ ra, các nỗ lực cải thiện thủ tục hành chính, môi trường kinh doanh cần tiếp tục được duy trì. Đặc biệt, dù có chậm trễ, Việt Nam nên từng bước xây dựng đệm tài khóa để phòng chống những cú sốc kiểu COVID-19 hoặc những diễn biến bất ngờ của chính bệnh dịch này trong những năm tới./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
VEPR đưa ra hai kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020
16:20' - 21/07/2020
Tại buổi tọa đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô Quý II và 6 tháng đầu năm 2020 tổ chức ngày 21/7, VEPR đã đưa ra hai kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020.
-
Kinh tế Việt Nam
VEPR: Sẽ phải nỗ lực để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội năm 2020
14:55' - 16/01/2020
Dự báo về mục tiêu tăng trưởng cũng như tỷ lệ lạm phát theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 là có thể đạt được.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Gỡ “nút thắt” vốn đầu tư công cho Bình Dương
20:46' - 04/07/2022
Trước tình hình vốn đầu tư công đang ách tắc, Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Nguyễn Văn Lợi chỉ đạo tập trung gỡ “nút thắt” dồn toàn lực cho những dự án đầu tư công để hoàn thành chỉ tiêu.
-
Kinh tế Việt Nam
Nhiều điểm sáng trong phục hồi, tăng trưởng kinh tế
20:13' - 04/07/2022
Chiều 4/7, tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 6, lãnh đạo các bộ, ngành đã thông tin về nhiều điểm sáng, kết quả tích cực trong phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.
-
Kinh tế Việt Nam
Sẽ giảm thu ngân sách thêm 7.000 tỷ đồng từ giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu
20:11' - 04/07/2022
Theo ước tính, khi thực hiện chính sách tiếp tục giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ ngày 1/8 thì thu ngân sách nhà nước sẽ giảm khoảng 7.000 tỷ đồng.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng: Ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách hiện nay
19:07' - 04/07/2022
Thủ tướng Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách.
-
Kinh tế Việt Nam
Hai kịch bản tăng trưởng tạo động lực cho năm 2023
17:48' - 04/07/2022
Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Chính phủ phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm khoảng 7%, cao hơn mức phấn đấu cao khoảng 0,5%.
-
Kinh tế Việt Nam
Thành lập Ban chỉ đạo bảo đảm trật tự, an toàn hàng không dịp cao điểm hè
17:05' - 04/07/2022
Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam vừa ký ban hành Chỉ thị về tăng cường bảo đảm trật tự, an toàn giao thông và chống ùn tắc tại các cảng hàng không trong dịp cao điểm hè năm 2022.
-
Kinh tế Việt Nam
Đã giải ngân hơn 15.600 tỷ đồng giải phóng mặt bằng sân bay Long Thành
15:49' - 04/07/2022
Đến cuối tháng 6/2022, Đồng Nai đã giải ngân được hơn 15.600 tỷ đồng trong Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành.
-
Kinh tế Việt Nam
Bến Tre cải thiện các chỉ số môi trường kinh doanh
15:37' - 04/07/2022
UBND tỉnh Bến Tre đề nghị các sở, ban, ngành, địa phương tiếp tục cải thiện các chỉ số môi trường kinh doanh; hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh...
-
Kinh tế Việt Nam
Đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm 2022 cao hơn Quốc hội giao
15:28' - 04/07/2022
Ngày 4/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương và Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6 năm 2022.