Tình trạng buôn lậu bằng xe gắn máy phổ biến. Ảnh minh họa: TTXVN
Tổng cục Thống kê vừa trình Thủ tướng Chính phủ Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát. Mục tiêu của Đề án là nhằm xây dựng phương pháp luận và tiến hành đánh giá kết quả sản xuất của các hoạt động kinh tế chưa được quan sát nhằm phản ánh đầy đủ quy mô của nền kinh tế theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế, phù hợp với bối cảnh của Việt Nam.
Nội dung của Đề án là nghiên cứu phương pháp luận liên quan đến khái niệm, phạm vi hoạt động kinh tế chưa được quan sát; khảo sát, học tập kinh nghiệm của một số nước đã thực hiện thu thập thông tin và đánh giá các hoạt động kinh tế chưa được quan sát; xây dựng phương án thu thập thông tin để đánh giá kết quả sản xuất của các hoạt động kinh tế chưa được quan sát của Việt Nam.
Bên cạnh đó, Tổng cục Thống kê cũng sẽ tiến hành thu thập thông tin về hoạt động kinh tế chưa được quan sát của Việt Nam; đồng thời, tổng hợp, tính toán, biên soạn kết quả sản xuất của các hoạt động kinh tế chưa được quan sát của Việt Nam.
Tổng cục Thống kê cho biết, yêu cầu của Đề án là phương pháp thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát phải phù hợp với quy định của Hệ thống Tài khoản quốc gia 2008 (SNA 2008), được xây dựng dựa trên khuyến nghị của các tổ chức quốc tế như Cơ quan Thống kê Liên hợp quốc (UNSD), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO); phù hợp với tình hình thực tiễn của Việt Nam và tiếp thu kinh nghiệm thành công của các quốc gia, vùng lãnh thổ đã tiến hành thống kê khu vực kinh tế này.
Thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát phải đảm bảo tính khả thi, thường xuyên đánh giá, tổng kết trong quá trình thực hiện để bổ sung hoàn thiện cho phù hợp với tình hình thực tế.
Tổng cục Thống kê sẽ tiến hành nghiên cứu tài liệu về phương pháp luận đánh giá và phương pháp thu thập thông tin khu vực kinh tế chưa được quan sát; đồng thời, đánh giá thực trạng việc thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát và xây dựng các chỉ tiêu thống kê phản ánh hoạt động của khu vực này; hoàn thiện các tiêu chí phân loại và phương pháp điều tra thu thập thông tin thống kê; xây dựng nguồn thông tin thống kê về hoạt động của khu vực kinh tế chưa được quan sát….
Theo lộ trình thực hiện của Tổng cục Thống kê, năm 2018, Tổng cục Thống kê sẽ nghiên cứu phương pháp luận và tiến hành đánh giá thử nghiệm kết quả sản xuất của các hoạt động kinh tế chưa được quan sát ở Việt Nam. Từ năm 2019 trở đi, hoàn thiện phương pháp luận, chính thức biên soạn và tích hợp kết quả sản xuất của khu vực kinh tế chưa được quan sát trong tổng sản phẩm trong nước (GDP) và tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (GRDP)…
Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, tỷ lệ đóng góp của khu vực phi chính thức đã được quan sát trong chỉ tiêu GDP cả nước năm 2015 là 14,34%; hoạt động tự sản, tự tiêu hộ gia đình đã được quan sát là 2,09%. Đối với hoạt động kinh tế bị bỏ sót do Chương trình thu thập dữ liệu cơ bản, Tổng cục Thống kê đang thực hiện rà soát, điều chỉnh trong quy mô GDP dựa vào kết quả các cuộc Tổng điều tra.
Khu vực kinh tế chưa được quan sát là một khái niệm bao gồm 5 thành tố; trong đó, bao gồm các hoạt động kinh tế ngầm là những hoạt động kinh tế hợp pháp, nhằm tránh phải nộp thuế (thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng); các hoạt động kinh tế bất hợp pháp, bao gồm các hoạt động kinh tế bị pháp luật cấm, ví dụ như sản xuất, buôn bán ma túy, mại dâm, buôn người…; Hoạt động của các đơn vị sản xuất kinh doanh tham gia quá trình sản xuất hàng hóa, dịch vụ với mục tiêu cơ bản là tạo công ăn việc làm, thu nhập cho những người thực hiện hoạt động kinh tế đó…/.