Xây dựng và hoàn thiện luật chuyên ngành về thương mại điện tử

Đây là một trong những ưu tiên hàng đầu để tạo ra môi trường pháp lý ổn định và phát triển bền vững cho thương mại điện tử.

Ngoài ra, cục tiếp tục phát triển thương mại điện tử bền vững, thương mại điện tử xanh, giảm thiểu tác động môi trường; thúc đẩy hợp tác giữa các bên, liên kết với hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp. Đặc biệt, tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nhằm đẩy mạnh liên kết vùng, phát triển thương mại điện tử và hỗ trợ chuyển đổi số cho chợ truyền thống.

Bên cạnh đó, cục tăng cường quản lý nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật; chủ động thúc đẩy việc ứng dụng AI trong quản lý và vận hành, qua đó thúc đẩy chuyển đổi số ngành công thương. Mặt khác, thường xuyên cập nhật cơ sở dữ liệu chung, đảm bảo sự phối hợp hiệu quả với đơn vị khác.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, năm 2024, thương mại điện tử vẫn sẽ tiếp tục giữ tốc độ tăng trưởng gần gấp 3 lần so với tốc độ tăng trưởng của thương mại truyền thống trên toàn cầu, đóng góp khoảng 20% vào tổng doanh thu hàng hóa, dịch vụ bán lẻ. Đáng lưu ý, Đông Nam Á là khu vực có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử và kinh tế số cao nhất thế giới.

Ở trong nước, thương mại điện tử Việt Nam đang duy trì tốc độ tăng từ 18 - 25% mỗi năm. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Đặc biệt, tỷ trọng thương mại điện tử chiếm 2/3 giá trị của nền kinh tế số Việt Nam. Hơn nữa, Việt Nam cũng là 1 trong 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, báo cáo của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF) đã chỉ ra rằng, năm 2023, thương mại điện tử ở Việt Nam sử dụng 332.000 tấn bao bì; trong đó, khối lượng bao bì nhựa các loại là 171.000 tấn. Tới năm 2030, khi quy mô thương mại điện tử đạt gần 100 tỷ USD, nếu không có giải pháp mạnh mẽ về đóng gói hàng hóa, khi đó, lượng rác thải nhựa từ lĩnh vực này sẽ lên tới 800.000 tấn.

Báo cáo "Phát triển thương mại điện tử với bảo vệ môi trường" do Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam công bố cũng cho thấy, trong năm 2024, có tới 80% người tiêu dùng trực tuyến đánh giá thương mại điện tử gây ra tác động xấu hoặc rất xấu tới môi trường. Bên cạnh đó, 21% cho rằng thương mại điện tử gây ra tác động xấu tới môi trường hơn thương mại truyền thống. Thế nhưng, nhiều khách hàng vẫn chưa chọn giải pháp thân thiện với môi trường được cung cấp trên sàn thương mại điện tử hay website bán hàng vì phải trả thêm tiền.

Theo nhận định của chuyên gia, trong lĩnh vực bán lẻ thương mại điện tử hai khâu chính của logistics tác động xấu tới môi trường gồm giao hàng (liên quan đến xe cộ chạy trên đường thải lượng lớn khí carbon) và đóng gói (hộp carton, bao bì nilon, màng xốp hơi, hộp xốp, đồ nhựa dùng một lần).

Những tác động xấu này còn ở mức độ cao hơn trong trường hợp giao hàng siêu tốc. Bởi vậy, việc chuyển đổi theo hướng logistics xanh, giảm tác động trực tiếp đến môi trường, giảm thiểu lượng khí thải nhà kính và nhiều chất gây ô nhiễm khác, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững là bài toán các ngành chức năng cần phải giải quyết.

Bà Lê Hoàng Oanh cho hay, chuyển đổi logistics xanh trong thương mại điện tử không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là con đường phát triển bền vững và mạnh mẽ. Tuy nhiên, để làm được điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có tầm nhìn chiến lược, dài hạn, bảo đảm lợi ích lâu dài, bảo đảm tính cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa và đáp ứng xu thế chung của toàn cầu.

Khảo sát cho thấy, có tới 79% khách hàng trực tuyến cho rằng nhà nước cần nhanh chóng ban hành và phổ biến chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường trong thương mại điện tử. Ngoài ra, 71% đề xuất doanh nghiệp và thương nhân bán hàng trực tuyến phải công bố lựa chọn thân thiện môi trường để khách hàng dễ dàng đưa ra quyết định. Bên cạnh đó, 61% người tiêu dùng gợi ý tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong mua sắm trực tuyến.

Mới đây Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã phối hợp với đơn vị liên quan tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số ngành công thương 2024 với chủ đề "Thúc đẩy chuyến đổi số, chuyến đổi xanh hướng tới phát triển bền vững nhằm khuyến nghị giải pháp đẩy mạnh Chính phủ điện tử, phát triển kinh tế số ngành công thương lĩnh vực năng lượng, sản xuất thông minh, thương mại điện tử và logistics. Ngoài ra, tiếp tục xây dựng thị trường thương mại điện tử bền vững, thu hẹp khoảng cách số, tăng tính liên kết vùng, chú trọng yếu tố môi trường.