Xét xử vụ án Vạn Thịnh Phát giai đoạn 2: Bị cáo Trương Mỹ Lan nhận án tù chung thân

Ngày 17/10, sau gần một tháng xét xử và nghị án, Hội đồng xét xử sơ thẩm giai đoạn 2 vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (Ngân hàng SCB) tuyên án đối với các bị cáo.

Bị cáo Trương Mỹ Lan nhận mức án tù chung thân về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 12 năm tù về tội “Rửa tiền”, 8 năm tù về tội “Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”. Tổng hợp hình phạt là tù chung thân.

Bị cáo Trương Huệ Vân, cựu Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, cựu Tổng Giám đốc Công ty Tập đoàn quản lý bất động sản Windsor, cháu gái bị cáo Trương Mỹ Lan bị tuyên phạt 5 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Bị cáo Chu Lập Cơ, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư Times Square, chồng của bị cáo Trương Mỹ Lan bị tuyên án 2 năm tù về tội “Rửa tiền”.

Đồng phạm với Trương Mỹ Lan ở cả 3 tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “Rửa tiền” và “Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”, bị cáo Trương Khánh Hoàng, cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB lĩnh mức án 23 năm tù giam.

Bị cáo Ngô Thanh Nhã (cựu Tổng Giám đốc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty An Đông, em dâu Trương Mỹ Lan) bị tuyên án 5 năm tù giam về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Bị cáo Trương Vincent Kinh (cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Sài Gòn Peninsula, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Sunny World - thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, em họ bị cáo Trương Mỹ Lan) bị tuyên án 5 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Đối với bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn, cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB, Hội đồng xét xử cho rằng, bị cáo có vai trò chỉ đạo mạng lưới điều hành, giúp sức tích cực cho Trương Mỹ Lan trong việc chiếm đoạt tiền của các bị hại. Bị cáo còn lợi dụng nghiệp vụ ngân hàng để chỉ đạo, giúp sức Lan trong việc chuyển tiền qua biên giới, cần nghiêm khắc răn đe. Từ đó, Hội đồng xét xử tuyên phạt Văn 12 năm tù giam về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và 5 năm tù giam tội “Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”, tổng hợp hình phạt là 17 năm tù giam.

Theo Hội đồng xét xử, dựa trên các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ và lời khai của các bị cáo, có đủ cơ sở xác định Trương Mỹ Lan cùng đồng phạm thực hiện nhiều hành vi phạm tội, gồm: Lừa đảo chiếm đoạt 30.081 tỷ đồng từ 35.824 trái chủ thông qua việc phát hành trái phiếu khống; rửa tiền với số tiền 445.747 tỷ đồng và vận chuyển trái phép 106.730 tỷ đồng qua biên giới, tương đương 4,5 tỷ USD.

Cáo trạng cho thấy, bị cáo Trương Mỹ Lan thành lập Tập đoàn Vạn Thịnh Phát từ năm 1992, nắm giữ 60% cổ phần và là Chủ tịch Hội đồng quản trị từ khi thành lập đến nay. Khoảng tháng 8/2018, Ngân hàng SCB đang ở trong tình trạng bị các cơ quan quản lý thanh tra, kiểm tra; việc xin cấp tín dụng từ Ngân hàng SCB của các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát gặp khó khăn, kèm theo tình hình nợ xấu kéo dài.

Trước tình hình trên, Trương Mỹ Lan chủ trì họp bàn với các bị cáo là nhân sự chủ chốt của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB và Công ty Cổ phần chứng khoán Tân Việt (Công ty chứng khoán Tân Việt) nhằm chọn các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát để phát hành, tư vấn, chào bán trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ bất hợp pháp, huy động tiền từ người dân để trả nợ ngân hàng, đầu tư dự án và các mục đích cá nhân khác.

Thực hiện chủ trương của Trương Mỹ Lan, từ năm 2018 đến năm 2020, các nhân sự chủ chốt tại Ngân hàng SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Công ty chứng khoán Tân Việt chọn 4 công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát để phát hành 25 mã trái phiếu “khống”, không có tài sản đảm bảo, với tổng khối lượng 308.691.388 trái phiếu rồi chào bán bất hợp pháp, huy động vốn của 35.824 nhà đầu tư, thu về số tiền hàng chục nghìn tỷ đồng.

Số tiền trên không được sử dụng đúng mục đích phát hành trái phiếu mà Lan và đồng phạm sử dụng vào mục đích khác như trả nợ vay ngân hàng, trả gốc, lãi trái phiếu, chi dự án, chuyển tiền ra nước ngoài và mục đích cá nhân của Trương Mỹ Lan, dẫn đến mất khả năng thanh toán nợ trái phiếu. Tính đến ngày 7/10/2022, Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã chiếm đoạt số tiền hơn 30.081 tỉ đồng của 35.824 bị hại.

Ngoài ra, cáo trạng xác định trong 10 năm từ năm 2012 đến 2022, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát sử dụng 23 công ty (12 công ty tại Việt Nam và 11 công ty, tổ chức nước ngoài) để chuyển tiền ra nước ngoài và nhận tiền từ nước ngoài về Việt Nam. Trong đó, 21 công ty thực hiện 78 giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài trái quy định (tổng cộng 1,5 tỷ USD, tương đương 35.360 tỷ đồng) và thực hiện 152 giao dịch nhận tiền từ nước ngoài về (tổng 3 tỷ USD, tương đương 71.360 tỷ đồng). Tổng số tiền Trương Mỹ Lan bị cáo buộc vận chuyển trái phép qua biên giới là 4,5 tỷ USD (khoảng 106.730 tỷ đồng).

Trương Mỹ Lan và đồng phạm còn bị cáo buộc tội “Rửa tiền” từ nguồn tiền tham ô tài sản của Ngân hàng SCB với số tiền 445.747 tỷ đồng. Theo đó, để che giấu nguồn gốc tiền và hợp thức số tiền đã “rút ruột” của Ngân hàng SCB, bị cáo Trương Mỹ Lan chỉ đạo các thuộc cấp thực hiện nhiều thủ đoạn “rửa” tiền bằng cách rút tiền ra rồi chuyển vào lòng vòng hàng trăm tài khoản cá nhân và pháp nhân để sử dụng theo chỉ đạo của Lan.

Hội đồng xét xử xác định, bị cáo Trương Mỹ Lan là người chi phối, điều hành, chỉ đạo, quyết định mọi hoạt động của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và các pháp nhân thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, là người đưa ra chủ trương, chỉ đạo phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Trong quá trình xét hỏi, Trương Mỹ Lan phủ nhận ý định chiếm đoạt tài sản, cho rằng chỉ dùng tiền cho hoạt động kinh doanh; tuy nhiên, Viện Kiểm sát đã đưa ra bằng chứng cho thấy, tiền rút từ Ngân hàng SCB được sử dụng sai mục đích, chuyển về nhà riêng bị cáo hoặc trả nợ.

Ngoài ra, Lan cho rằng mình không phải là người đề ra chủ trương phát hành trái phiếu nhưng Hội đồng xét xử xác định lời khai này không có căn cứ bởi việc các bị cáo đã xây dựng quy trình từ lựa chọn công ty phát hành, ký kết các hợp đồng khống, xử lý dòng tiền khống, bán cho các công ty sơ cấp và phân phối cho hàng trăm nghìn người dân thể hiện rõ ý thức chiếm đoạt có từ trước khi hành vi được thực hiện. Đây là dấu hiệu đặc trưng của tội danh, do đó Tòa án không có căn cứ để chấp nhận quan điểm của một số bị cáo và luật sư cho rằng họ “không nhận thức được hành vi khi thực hiện tội phạm”.

Từ các luận điểm trên, Hội đồng xét xử kết luận, ở cả ba tội danh, bị cáo Trương Mỹ Lan phải chịu trách nhiệm cao nhất, các bị cáo còn lại chỉ đóng vai trò giúp sức cho Lan.

Trương Mỹ Lan cùng nhiều đồng phạm bị áp dụng tình tiết tăng nặng là phạm tội 2 lần trở lên và phạm tội có tổ chức. Mặt khác, Hội đồng xét xử xem xét các tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo Trương Mỹ Lan vì có nhiều hoạt động từ thiện cho xã hội như thành khẩn khai báo, tích cực tham gia phòng, chống COVID-19, trên 60 tuổi, đồng ý dùng toàn bộ tài sản để khắc phục hậu quả vụ án… Tuy vậy, trong vụ án này hậu quả do Lan và đồng phạm gây ra đặc biệt lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới trật tự xã hội nên cần phải có mức án tương xứng.

Trước đó, ngày 11/4/2024, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tuyên phạt bị cáo Trương Mỹ Lan 20 năm tù về tội "Đưa hối lộ", 20 năm tù về tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng" và tử hình về tội "Tham ô tài sản". Tổng hợp hình phạt, bị cáo Trương Mỹ Lan phải chấp hành là tử hình.