Xét xử vụ cháy chung cư ở Hà Nội: Cách làm việc nửa vời của 7 cựu cán bộ

Chiều 10/3, tại phiên tòa xét xử vụ cháy tòa nhà chung cư mini trên phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội) khiến 56 người tử vong, 7 bị cáo là các cựu cán bộ phường Khương Đình và cựu Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân đã trả lời thẩm vấn của Hội đồng xét xử, để làm rõ hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Bảy bị cáo này gồm: cựu Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân Trần Trọng Khang; các cựu cán bộ phường Khương Đình: Phạm Tần Anh (Phó Chủ tịch UBND phường, giai đoạn từ năm 2018 đến khi bị khởi tố), Chu Xuân Sơn (Phó Chủ tịch UBND phường giai đoạn 2015-2020; thời điểm bị khởi tố là Chủ tịch UBND phường Thanh Xuân Nam), Nguyễn Thị Kim Trang (cán bộ địa chính - xây dựng phường giai đoạn 2010-2018; thời điểm bị khởi tố là cán bộ địa chính xây dựng phường Thanh Xuân Bắc), Nguyễn Tuấn Anh (cựu Phó trưởng Công an phường), Nguyễn Đình Quân (Tổ trưởng Tổ Thanh tra Xây dựng phường giai đoạn 2014-2016; thời điểm bị khởi tố là Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng phường Nhân Chính), Phạm Thanh Tùng (cựu nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị).

Sai phạm của các bị cáo khởi nguồn từ năm 2015, khi bị cáo Nghiêm Quang Minh (chủ tòa nhà chung cư mini nói trên) được cấp phép xây dựng trên diện tích 167 m2 nhưng đã xây tới 240 m2; giấy phép cho xây 6 tầng, 33 phòng nhưng đã xây thành 9 tầng, 45 phòng - vượt 3 tầng và 12 phòng, nhưng không bị xử phạt, không bị cưỡng chế phá dỡ triệt để.

Trình bày tại tòa, bị cáo Trần Trọng Khang, Đội trưởng Thanh tra Xây dựng quận giai đoạn 2013-2016, khai "không biết, không thấy phường báo cáo", chỉ khi xây đến tầng 7, có sai phạm mới được báo cáo. Trước lời khai này, chủ tọa phiên tòa cho rằng thực tế khi xây dựng, cán bộ phường, quận phải đi kiểm tra liên tục, người dân không dễ dàng gì tự nhiên xây dựng vượt phép.

Theo cáo buộc, nhận được báo cáo của phường về việc mới dỡ tầng 7 chứ chưa giải quyết mật độ xây dựng sai, bị cáo Khang "không có động thái gì". Tại phiên tòa, bị cáo Khang giải thích là do “tin tưởng anh em dưới phường nên không hỏi han gì nữa".

Đối với việc để bị cáo Minh xây dựng vượt phép, bị cáo Chu Xuân Sơn thừa nhận mình có một phần trách nhiệm, nhưng cho rằng có những việc vượt quá thẩm quyền của bị cáo. Trong giai đoạn đó, phường Khương Đình là khu vực trọng điểm về vi phạm trong quản lý đất đai, trật tự xây dựng, bản thân bị cáo cùng lúc phải phụ trách nhiều lĩnh vực công tác khác nhau như quản lý đất đai, đô thị, trật tự xây dựng, chiếu sáng, phòng cháy chữa cháy, thu thuế, giải phóng mặt bằng. Bị cáo thường xuyên phải xuống địa bàn, giải quyết tranh chấp, cưỡng chế giải phóng mặt bằng cho 5 dự án nên không có đủ thời gian bao quát hết mọi công việc. Hơn nữa, do Tổ thanh tra xây dựng không kịp thời báo cáo nên đã xảy ra thiếu sót.

Cụ thể, về vi phạm của bị cáo Minh khi xây chung cư mini sai mật độ, số tầng, số phòng, bị cáo Sơn nói "chỉ nắm được có vi phạm thôi chứ không rõ cụ thể vi phạm vì ký rất nhiều quyết định đình chỉ". Bị cáo Sơn cho rằng thẩm quyền ký quyết định đình chỉ thi công thuộc về chủ tịch phường "nhưng là cấp dưới, giúp việc, chủ tịch giao nên ký", sau đó cũng không nắm bắt được Nghiêm Quang Minh có thực hiện quyết định đó không.

Về nội dung này, trong phần trả lời trước đó, bị cáo Nghiêm Quang Minh khai, sau khi có quyết định đình chỉ xây dựng, buộc phá dỡ tầng 7 và phần xây quá mật độ cho phép, bị cáo đã không thực hiện. Nhiều tháng sau không có ai nhắc nhở gì nên Minh tiếp tục xây tiếp thêm 3 tầng.

Bị cáo Phạm Tần Anh thừa nhận chưa bao giờ kiểm tra thực tế tòa nhà của bị cáo Minh, cũng chưa nhìn thấy hiện trạng tòa nhà nên cũng chưa có giải pháp nào. Theo bị cáo Tần Anh, theo quy định của pháp luật, nếu có vi phạm thì chỉ có thể đình chỉ, nhưng người dân không thực hiện thì không thể cưỡng chế hoặc áp dụng biện pháp xử phạt hành chính khác.

Trong phần trả lời của mình, bị cáo Nguyễn Đình Quân khai rằng bị cáo đã tham mưu lãnh đạo phường và quận để ban hành quyết định cưỡng chế. Bị cáo cho biết đã vận động bị cáo Minh tự tháo dỡ phần xây dựng vi phạm. Khi quá trình tháo dỡ diễn ra, bị cáo cùng tổ công tác giám sát nhưng chỉ đứng bên ngoài, riêng bị cáo trực tiếp lên tầng 7. Tuy nhiên, khi lên kiểm tra, tầng 7 đã được tháo dỡ xong, bị cáo không trực tiếp chứng kiến quá trình bị cáo Minh cùng thợ thực hiện tháo dỡ.

Tại thời điểm bị cáo Minh xây dựng sai phép, cán bộ địa chính - xây dựng phường Khương Đình khi đó là Nguyễn Thị Kim Trang. Khai tại Tòa, Trang cho biết bị cáo được phân công phối hợp trong việc xử lý công trình vi phạm của bị cáo Minh và biết việc Minh có đơn xin tự nguyện tháo dỡ. Ngày 23/10/2015, Trang đến chứng kiến và thấy đang tháo dỡ trên tầng 7 thì được bị cáo Phạm Thanh Tùng bảo “xuống đi, trên này đang tháo dỡ, nguy hiểm” nên Trang đã đi xuống. Những ngày sau Trang không đến nữa do không được giao nhiệm vụ. Bị cáo Trang thừa nhận cáo trạng truy tố bị cáo không oan, bị cáo có chứng kiến việc tháo dỡ nhưng không đầy đủ.