Xử lý nghiêm sai phạm trong kinh doanh du lịch tại thắng cảnh Hang Câu – Lý Sơn

Thắng cảnh Hang Câu, thôn Đông An Hải, đặc khu Lý Sơn (Quảng Ngãi) là tác phẩm “điêu khắc đá kỳ vĩ” của nước và sóng biển qua hàng triệu năm. Hang Câu có nhiều tiềm năng trong nghiên cứu khảo cổ, điểm đến hấp dẫn đối với du khách khi tham quan đảo núi lửa Lý Sơn. Dù có nhiều tiềm năng phát triển du lịch nhưng công tác quản lý, bảo vệ và khai thác giá trị của thắng cảnh này đang tồn tại nhiều bất cập.

Nhếch nhác vì công trình lấn chiếm trái phép

"Nhếch nhác" là cụm từ được nhiều người tiếc nuối nhắc đến khi tham quan thắng cảnh Hang Câu. Ghi nhận của phóng viên, tuyến đường dẫn vào danh thắng này vẫn là đường đất. Tại vị trí đầu đường, giáp cánh đồng tỏi, có đặt một biển cấm nhằm ngăn chặn người dân địa phương tập kết rác thải sinh hoạt và phế phẩm nông nghiệp. Hàng chục lều tạm bằng ván gỗ, tre, nứa được người dân dựng lên từ nhiều năm trước dọc theo đường vào danh thắng, đang được một số hộ dân trên đảo sử dụng làm bãi giữ xe và bày bán các sản phẩm phục vụ khách tham quan.

UBND đặc khu Lý Sơn cho biết, năm 2017, UBND huyện Lý Sơn (cũ) đã chấp thuận cho ông Nguyễn Thanh Phong, chủ hộ kinh doanh Khu Thương mại và Du lịch Hang Câu, sử dụng 11.434m2 đất tại khu vực trong lòng Hang Câu, bãi cát và bãi xỉ than để kinh doanh dịch vụ du lịch. Vật liệu được sử dụng tại khu vực này được quy định phải là vật liệu lắp ghép, thân thiện với môi trường; không được xây dựng công trình kiên cố trên đất để tránh phá vỡ cảnh quan.

Tuy nhiên, trái với kỳ vọng của chính quyền địa phương, thắng cảnh Hang Câu đang trở nên nhếch nhác bởi hàng loạt công trình lấn chiếm trái phép, làm xấu đi môi trường cảnh quan. Hiện nay, sát vách Hang Câu, khu vực giáp biển đã mọc lên ba gian nhà tạm nền bê tông để kinh doanh ăn uống và tổ chức các dịch vụ bơi lội, ngắm san hô, tắm nước ngọt. Khu vực lòng Hang Câu, nơi có nhiều vách đá “kỳ bí” thu hút du khách, cũng đã bị dựng lên một quầy kinh doanh nước giải khát với nhiều bàn ghế, lốp xe cũ và vật dụng nhà bếp để ngổn ngang, gây mất mỹ quan.

Ngày 30/7/2025, UBND đặc khu Lý Sơn đã thành lập Tổ kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động dịch vụ du lịch của ông Nguyễn Thanh Phong. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện ông Phong đã lấn chiếm 947m2 đất tại khu vực bãi xỉ than khu vực danh thắng để xây dựng nền móng bê tông cao 0,4m, dựng 7 lều lưu trú chữ A. Ngoài ra, ông Phong còn dựng trại bằng tôn che chắn vách núi Hang Câu (diện tích 210m2), đổ bê tông làm một sân chơi pickleball ngoài trời diện tích 400m2, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan thắng cảnh Hang Câu. Ông Phong cũng tập kết nhiều vật dụng như khung nhà gỗ, thùng phi nhựa, bạt, xốp..., gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường.

Xử lý dứt điểm sai phạm

Theo chính quyền đặc khu Lý Sơn, hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch của ông Nguyễn Thanh Phong tại Hang Câu có nhiều sai phạm, tồn tại kéo dài nhưng chưa được khắc phục triệt để.

Từ năm 2017 đến nay, hộ kinh doanh của ông Phong chưa lập hồ sơ thủ tục về đất đai, giấy phép kinh doanh; chưa có văn bản từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh xác nhận đủ điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất, kỹ thuật và dịch vụ phục vụ khách du lịch. Ông Phong đã tự ý đưa vào hoạt động dịch vụ lưu trú, vui chơi, giải trí thể thao; cho thuê thuyền SUP, kayak, phao nổi phục vụ vui chơi trên biển mà chưa đảm bảo các điều kiện kinh doanh theo quy định tại Nghị định 48/2019/NĐ-CP. Bên cạnh đó, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm do Trung tâm Y tế quân dân y kết hợp huyện Lý Sơn (cũ) cấp cho ông Phong vào năm 2021 đã hết hạn.

Ngày 13/8/2025, Chủ tịch UBND đặc khu Lý Sơn đã ban hành Quyết định số 03/QĐ-XPHC xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Thanh Phong; yêu cầu ông Phong tháo dỡ và trả lại mặt bằng nguyên trạng đối với diện tích đất lấn chiếm tại khu vực bãi xỉ than (947m2) trước ngày 13/9/2025.

Đến nay, ông Phong đã chấp hành quyết định xử phạt hành chính, thực hiện xong việc tháo dỡ các công trình tạm trên phần đất lấn chiếm. Tuy nhiên, ông vẫn chưa di dời các vật liệu xây dựng, phần nền và chân các lều bằng bê tông cũng chưa được phá dỡ; khu vực sát vách Hang Câu vẫn tồn tại các nhà tạm.

Chủ tịch UBND đặc khu Lý Sơn Nguyễn Văn Huy cho biết, để đảm bảo công tác quản lý đất đai và môi trường tại thắng cảnh Hang Câu, gắn với bảo vệ và phát huy giá trị của điểm đến du lịch này, ngày 7/9, UBND đặc khu đã có báo cáo gửi Ban Thường vụ Đảng ủy đặc khu Lý Sơn, đề xuất thống nhất chủ trương để UBND đặc khu ban hành văn bản yêu cầu ông Nguyễn Thanh Phong chấm dứt mọi hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch tại Hang Câu. Đồng thời, ông Phong phải trả lại toàn bộ diện tích 11.434m2 cùng phần đất lấn chiếm để UBND đặc khu quản lý, xây dựng kế hoạch sử dụng đúng mục đích theo Quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2000 đô thị Lý Sơn, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 454/QĐ-UBND ngày 20/6/2024.

Ông Nguyễn Văn Huy thông tin, địa phương đang triển khai các giải pháp khắc phục tình trạng lấn chiếm đất và xây dựng trái phép trên đất công; trong đó, yêu cầu thực hiện ngay việc tháo dỡ tại khu vực lấn chiếm trái phép kinh doanh du lịch ở Hang Câu và khu kinh doanh cà phê Huy Nguyễn dọc bờ biển. Địa phương đang yêu cầu các cá nhân sử dụng đất lấn chiếm tự tháo dỡ, nếu sau thời hạn quy định vẫn không khắc phục, UBND đặc khu sẽ tiến hành cưỡng chế theo quy định pháp luật.