Xuất khẩu tăng, nhưng lợi nhuận doanh nghiệp thủy sản giảm

Doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản  ghi nhận những tín hiệu hồi phục trên mức nền thấp của năm trước, lạm phát tại các thị trường có dấu hiệu hạ nhiệt. Dù chưa tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng nhìn chung các thị trường lớn đã có tín hiệu hồi phục dần về nhu cầu. Dù vậy, những khó khăn vẫn hiện hữu khiến doanh thu tăng, nhưng lợi nhuận doanh nghiệp đi xuống.

Theo Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chứng khoán ACB (ACBS), trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu có nhiều dấu hiệu cải thiện, nhưng giá xuất khẩu bình quân vẫn giảm, các doanh nghiệp thủy sản niêm yết như Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn (mã chứng khoán: VHC), Công ty cổ phần Nam Việt (mã chứng khoán: ANV),  Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia I.D.I (mã chứng khoán: IDI), Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (mã chứng khoán: FMC) có lợi nhuận trước thuế sụt giảm trong nửa đầu năm mặc dù một số công ty có doanh thu tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2023.

Cụ thể, Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn ghi nhận doanh thu thuần hợp nhất quý II/2024 đạt 3.196 tỷ đồng, tăng 17% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, do giá vốn tăng cao, khiến lợi nhuận gộp của doanh nghiệp giảm 20% so với cùng kỳ, còn 462 tỷ đồng.

Doanh thu tài chính trong kỳ tăng 18%, lên 117 tỷ đồng; chi phí tài chính tăng 15%, lên 57 tỷ đồng; chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp tăng 23% lên 141 tỷ đồng. Vĩnh Hoàn báo lãi sau thuế quý II/2024 đạt 336 tỷ đồng, giảm 26% so với cùng kỳ.

Theo Vĩnh Hoàn, trong quý II/2024, doanh thu tăng nhưng giá bán nhóm sản phẩm cá tra giảm.Nửa đầu năm 2024, Vĩnh Hoàn ghi nhận doanh thu đạt 6.051 tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ, lợi nhuận đạt 525 tỷ đồng, giảm 23% so với cùng kỳ năm trước.

Tương tự Vĩnh Hoàn, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia (mã: IDI) - một doanh nghiệp lớn trong mảng cá tra cũng ghi nhận doanh thu thuần đạt 1.934 tỷ đồng, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước. 

Tuy nhiên do giá vốn hàng bán tăng mạnh nên lợi nhuận gộp của công ty ghi nhận giảm nhẹ xuống còn 154 tỷ đồng. Ngoài ra, do chi phí vận chuyển, giá cước tàu cao đã đẩy chi phí bán hàng của công ty lên 46 tỷ đồng, tăng 42%. Kết quả, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia báo lãi 18 t ỷ đồng, giảm 31% so với quý II/2023.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, công ty có doanh thu thuần đạt 3.564 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước; lãi sau thuế 35 tỷ đồng, giảm 20% so với cùng kỳ năm trước.

Với Công ty cổ phần Camimex Group (mã chứng khoán: CMX) có lợi nhuận sau thuế quý II giảm 76%, đạt hơn 6 tỷ đồng; Công ty cổ phần Thủy sản Số 4 (mã chứng khoán: TS4) lỗ 1,9 tỷ đồng.

Trong khi đó, một số doanh nghiệp dù có lãi, nhưng có thể thấy rằng mức lãi trên tổng doanh thu là thấp.

Có thể kể đến trường hợp của Công ty cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (mã chứng khoán: MPC) có doanh thu thuần hợp nhất quý II/2024 đạt 3.738 tỷ đồng, tăng 59% so với cùng kỳ năm trước.

Do giá vốn hàng bán trong kỳ tăng tới 66% nên biên lợi nhuận gộp của Minh Phú chỉ còn 10,5%, kết quả Minh Phú báo lãi sau thuế đạt 38,4 tỷ đồng, gấp gần 4 lần so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên có thể nhận thấy rằng với doanh thu hàng nghìn tỷ đồng, nhưng doanh nghiệp chỉ có lãi vài chục tỷ đồng cho thấy hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp không hiệu quả.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, doanh thu thuần của Minh Phú đạt 6.488 tỷ đồng, tăng 45% so với cùng kỳ năm 2023; lợi nhuận sau thuế đạt 46 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước lỗ 88 tỷ đồng. Với kết quả này, Minh Phú mới chỉ hoàn thành 35% kế hoạch doanh thu và 3,6% kế hoạch lợi nhuận cả năm.

Với Công ty Cổ phần Nam Việt (Navico, mã chứng khoán: ANV), trong 6 tháng đầu năm 2024, doanh thu thuần đạt 2.209 tỷ đồng, giảm nhẹ so với nửa đầu năm 2023; lãi sau thuế 34 tỷ đồng, giảm 17% so với cùng kỳ năm trước.

ACBS cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản phải đối mặt với chi phí bán hàng gia tăng khi giá cước vận tải đi qua thị trường Mỹ theo xu hướng tăng kể từ đầu năm và đặc biệt tăng mạnh trong quý II/2024. Tuy nhiên, giá cước container đang chững lại và có xu hướng giảm nhẹ sau khi đạt đỉnh vào giữa tháng 7.

Vì vậy vẫn có cơ sở để kỳ vọng kết quả kinh doanh 6 tháng cuối năm của các doanh nghiệp thủy, hải sản tăng cả về doanh thu và lợi nhuận.

Thực tế, xuất khẩu thủy sản vẫn theo hướng phục hồi. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), xuất khẩu thủy sản tháng 7/2024 ước đạt trên 885 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023.

Chuyên gia phân tích Nguyễn Trường Giang, tới từ Công ty cổ phần Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho rằng, ngành thuỷ sản hồi phục nhưng còn nhiều yếu tố bất định.

Về triển vọng ngành nửa cuối năm 2024, mục tiêu của ngành thủy sản là đạt kim ngạch xuất khẩu 10 tỷ USD, tăng 8% so với năm 2023. 

KBSV kỳ vọng xuất khẩu sẽ đẩy mạnh vào dịp cuối năm khi nhu cầu tăng cao tại các ngày lễ, tết. Bên cạnh đó, các thị trường chính kỳ vọng sẽ phục hồi khi nhiều ngân hàng trung ương phát tín hiệu giảm lãi suất vào nửa cuối năm, điển hình như Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã cắt giảm lãi suất vào đầu tháng 6; Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng kỳ vọng sẽ có đợt hạ lãi suất vào nửa cuối năm nay là những yếu tố tích cực hơn cho sức mua tiêu dùng.

Tuy nhiên còn nhiều yếu tố ngoại cảnh có thể tác động như mức thuế chống bán phá giá, căng thẳng chính trị làm giá cước phi mã, thẻ vàng IUU, cạnh tranh với thuỷ sản từ nhiều nước khác đòi hỏi nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong nước.

Bên cạnh đó, thuỷ sản Việt Nam ngày càng phải cạnh tranh với thuỷ sản giá rẻ từ các nước khác, đòi hỏi các doanh nghiệp phải nâng cao năng lực chế biến sâu.

Xuất khẩu tôm kỳ vọng hồi phục nhưng cũng vấp phải cạnh tranh quyết liệt. Đối với thị trường Mỹ, toàn ngành đang chờ những quyết định chính thức về

mức thuế chống trợ cấp và chống bán phá giá, ngoài ra thị trường này đang phải cạnh tranh quyết liệt với tôm Ecuador với lợi thế gần hơn và giá thành rẻ hơn so với tôm Việt Nam.

Xuất khẩu sang Trung Quốc lại hưởng lợi nhờ lợi thế địa lý và nước này đang hạn chế nguồn tôm từ Ecuador và Ấn Độ do có dư lượng sulfite.

Thị trường Nhật Bản dù nhu cầu phục hồi chậm nhưng lại ưa chuộng các sản phẩm chế biến sâu, đây là lợi thế của tôm Việt Nam so với tôm từ các nước khác, doanh nghiệp nào có khả năng chế biến sâu tập trung vào thị trường này sẽ hưởng lợi.

Các doanh nghiệp tôm đều tìm những hướng đi riêng cho mình trong bối cảnh xuất khẩu hồi phục chậm và gặp nhiều cạnh tranh với tôm từ Ecuador và Ấn Độ.  Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (mã chứng khoán: FMC) tập trung vào tôm chế biến sâu, đánh mạnh vào thị trường Nhật Bản. Công ty cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (mã chứng khoán: MPC) gặp khó tại thị trường Mỹ nên đã có ý định quay về thị trường nội địa khi hợp tác chiến lược với chuỗi Bách Hoá Xanh. Công ty cổ phần Camimex Group (mã chứng khoán: CMX) lại có ý định mở thêm mảng chế biến cá và xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc khi hợp tác với chuỗi siêu thị lớn nhất nước này là Emart.

Đối với ngành xuất khẩu cá tra, sự phục hồi của thị trường chính là Mỹ giúp xuất khẩu cá tra có nhiều kỳ vọng trong nửa cuối năm, bên cạnh đó Mỹ và phương Tây cũng ban sắc lệnh cấm cá minh thái (loài cá có giá trị thương phẩm lớn nhất ở Mỹ) từ Nga giúp cá tra Việt Nam có thể hưởng lợi.

Giá cá tra xuất khẩu dự báo cũng sẽ có khả năng hồi phục nhẹ trong nửa cuối năm do thiếu hụt nguồn cung nguyên nhân do giá thấp cùng với thời tiết bất lợi khiến nhiều hộ nông dân hạn chế thả nuôi mới. Tuy nhiên xuất khẩu tới các thị trường Mỹ, EU bị ảnh hưởng khá nhiều khi giá cước tăng cao, ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận các công ty.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra đều kỳ vọng hồi phục vào nửa cuối năm khi các nền kinh tế lớn hồi phục nhu cầu. 

KBSV nhận thấy VHC là doanh nghiệp đầu ngành, có khả năng mở rộng thị trường và quản lý chi phí tốt, đặc biệt hưởng thuế chống bán phá giá bằng 0 tại thị trường Mỹ nên sẽ có triển vọng kinh doanh tích cực nhất trong các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra.

Các doanh nghiệp như Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia I.D.I (mã chứng khoán: IDI), Công ty cổ phần Nam Việt (mã chứng khoán: ANV) cũng được kỳ vọng sẽ hồi phục xuất khẩu tuy nhiên triển vọng sẽ kém hơn so với Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn (mã chứng khoán: VHC).