Gốm Phù Lãng - ấm lòng du khách phương xa
Không nhộn nhịp, sầm uất như làng gốm Bát Tràng với những sản phẩm hiện đại được tạo ra đặc trưng từ chất liệu đất sét trắng hay Thổ Hà một thời huyên náo đò đầy dọc ngang với những sản phẩm từ đất sét xanh.
Con đường nhỏ với hàng tường bao gạch trần bên những mái ngói thâm nâu âm trầm ẩn hiện đưa tôi quay trở lại với làng gốm Phù Lãng– Bắc Ninh.
Nơi này bao năm vẫn thế, giản dị, trầm tư và lắng đọng. Mỗi ngõ nhỏ, mỗi nếp nhà, mỗi khuôn mặt, mỗi nụ cười ở Phù Lãng đều mang những nét bình dị và lưu giữ một câu chuyện dài về đất và người nơi đây.
Theo anh Dương Văn Phượng, một thợ gốm lành nghề ở Phù Lãng, đất để làm đồ sành phải là loại đặc biệt, có độ dẻo. Lấy được đất về, thợ phải phơi cho đất bạc màu trộn lẫn các lần đất, đập thành những viên nhỏ bằng ngón chân cái rồi mới cho "ngậm" nước, sau đó xéo tròn, nề đất, chọn sạn, phá, sa cho tới khi đất phải nhuyễn mịn như một miếng giò mới thôi.
Một miếng đất trước khi chuốt phải nề, xéo tới chục lần mới thành khoanh cho lên bàn xoay tạo hình theo mẫu hoặc trên bàn xoay hoặc bằng tay của người thợ thủ công, họa sỹ và điêu khắc.Nổi bật so các dòng gốm khác, gốm Phù Lãng được phủ một lớp men đặc trưng nhất, được các nghệ nhân gọi tên như: da lươn, quả duối, hạt na, cua đá rất đặc trưng, thanh nhã và bền đẹp những lớp men này được các nghệ nhân đúc kết từ kinh nghiệm theo thời gian và truyền thống lâu đời của làng nghề.
Ngày nay nghệ nhân Phù Lãng thường dùng tứ thiết là lim, sến, táu, nghiến, hai là vôi sống (vôi tả), ba là sỏi ống nghiền nát, bốn là bùn phù sa trắng.
Bốn chất liệu này, sau khi sơ chế trộn đều với nhau theo một tỷ lệ nhất định rồi để khô, đập nhỏ cho vào nước, gạn qua rây bột, từ đó chế thành một chất lỏng quánh, vàng như mật ong.
Khi sản phẩm còn ẩm, người thợ dùng chổi lông quét men lên bên ngoài của sản phẩm một lớp mỏng thích hợp rồi đem phơi. Sau khi quét men và phơi khô, sản phẩm có màu trắng đục.
Ngoài việc tạo ra loại men tráng riêng, kỹ thuật nung gốm cũng mang đậm nét riêng biệt và gia truyền đối với mỗi lò gốm nơi đây. Sau công đoạn vào men và tạo màu, phơi khô, sản phẩm được đưa vào lò nung ở nhiệt độ đến 1.000 độ C, để đảm bảo gốm sành nâu có lớp da ngoài đanh mặt, nhẵn bóng và chắc. Xếp sản phẩm trong lò nung phải tuân theo nguyên tắc tiết kiệm tối đa không gian trong lò. Nếu không nắm vững kỹ thuật chọn đất, đốt lò... thì cả mẻ gốm phải bỏ đi. Một lò thường được một nghìn sản phẩm và phải đun liền trong ba ngày ba đêm.Tuy nhiên, sự phát triển của làng gốm không lâu dài do thị trường xuất hiện mặt hàng đồ nhựa. Sản phẩm gốm Phù Lãng phải cạnh tranh với nhiều sản phẩm gốm khác và mẫu mã cũ không phù hợp với thị hiếu thị trường nên việc tiêu thụ gặp khó khăn.
Nhưng với tình yêu nghề và làng nghề, người dân Phù Lãng đã chuyển mình cùng thị trường. Các sản phẩm gốm không dừng lại ở việc sản xuất các đồ gia dụng và hàng truyền thống mà phát triển thêm nhiều mặt hàng mẫu mã đẹp, hiện đại như gốm mỹ nghệ, tranh gốm, chum đựng rượu... mang lại diện mạo mới cho làng nghề.
Ông Nguyễn Tiến Nên, cán bộ xã Phù Lãng cho biết, chỉ tính riêng trong năm 2014, toàn xã Phù Lãng có 230 hộ sản xuất gốm. Với khoảng 400 lượt vào lò, mang lại doanh thu từ sản xuất khoảng 45 - 50 tỷ đồng, chiếm khoảng 32% thu nhập toàn xã. Nhưng việc sản xuất gốm ở Phù Lãng chủ yếu vẫn mang tính tự phát, quy mô nhỏ lẻ chứ chưa có sự hỗ trợ, định hướng từ phía các ngành chức năng và cơ quan quản lý nhà nước.Do vậy, khi nhu cầu, thị hiếu thị trường thay đổi khiến người và gốm ở Phù Lãng “bị động” trước thời cuộc. Hơn nữa, do chưa có đăng ký thương hiệu sản phẩm, nhiều đơn hàng xuất khẩu gốm của Phù Lãng phải thông qua sự quảng bá của gốm Bát Tràng, gây thiệt hại về kinh tế cũng như cơ hội quảng bá trên thị trường.
Kết thúc một ngày lang thang khắp các ngõ ngách của làng gốm Phù Lãng, lắng đọng lại trong tôi là nhịp sống và sự mến khách của con người nơi đây.Trước khi đi tôi chỉ biết đến gốm Phù Lãng qua những chum, những vại, những lọ hoa, chậu cây bằng gốm, giờ trở về còn là những nụ cười, những giọt mồ hôi chứa chan tình quê hồn hậu làm ấm lòng người du khách phương xa. Cũng từ những tấm chân tình này và những sản phẩm hút hồn người mà biết bao đơn đặt hàng đã hình thành, đưa gốm Phù Lãng bay xa ra thị trường quốc tế./.
- Từ khóa :
- gốm Phù Lãng
- Phù Lãng
- làng nghề
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Sức sống mới của làng nghề Hàm Giang
14:48' - 14/02/2016
Hàng trăm người thợ dân tộc Khmer ở làng nghề đóng giường tre xã Hàm Giang, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh đã vượt qua hoàn cảnh nghèo túng, có được cuộc sống khá sung túc.
-
Kinh tế & Xã hội
Xuân trên các làng nghề cổ truyền Hà Nội
07:00' - 07/02/2016
Mâm cỗ Tết cổ truyền của người Việt không thể thiếu món bánh chưng xanh, giò chả cũng như không thể không có bánh mứt kẹo mời khách trong những ngày đầu Xuân năm mới.
-
Kinh tế & Xã hội
Giúp làng nghề xây dựng thương hiệu
13:48' - 20/01/2016
"Phải giúp các làng nghề xây dựng thương hiệu trong hội nhập là giải pháp ưu tiên trong thời gian tới của Hiệp hội Làng nghề".
Tin cùng chuyên mục
-
Thị trường
Kết nối tiêu thụ nông sản Việt Nam tại Italy
13:42'
Đại sứ quán Việt Nam tại Italy đã tham gia Hội chợ nông sản Macfrut lần thứ 41 tại Thành phố Rimini thuộc vùng Emilia-Romagna.
-
Thị trường
Tiền lương thực tế của Nhật Bản ghi nhận chuỗi giảm dài nhất trong hơn 30 năm
07:24'
Tăng trưởng tiền lương thực tế được coi là yếu tố quan trọng để Nhật Bản vươn lên sau giai đoạn chống giảm phát trong thời gian dài.
-
Thị trường
Kim ngạch xuất khẩu của Đức bất ngờ tăng cao
09:57' - 09/05/2024
Kim ngạch xuất khẩu của Đức trong tháng 3/2024 đã tăng 0,9% so với tháng trước và tăng 1,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
-
Thị trường
LOTTE Mart áp dụng khuyến mãi bùng nổ cho hàng loạt sản phẩm
10:41' - 08/05/2024
Từ nay đến hết ngày 21/5, LOTTE Mart triển khai chương trình khuyến mãi “Hạ sang ngập tràn giá tốt” với hàng loạt ưu đãi hấp dẫn, nhiều sản phẩm giảm giá lên đến 50%.
-
Thị trường
Xung đột ở Trung Đông làm ngành du lịch đất nước "Kim tự tháp" thất thu hàng tỷ USD
09:08' - 08/05/2024
Doanh thu từ ngành du lịch của Ai Cập và kênh đào Suez trong năm tài chính 2023-2024 hiện tại (kết thúc vào ngày 30/6), và năm tài chính 2024-2025 có thể giảm tới 13,7 tỷ USD.
-
Thị trường
Cà phê châu Phi mở rộng tiếp cận thị trường quốc tế
08:14' - 08/05/2024
Ngày 7/5, Cơ quan Chè và Cà phê Ethiopia (ECTA) cho biết xuất khẩu cà phê đã mang lại cho Ethiopia doanh thu 835 triệu USD trong 9 tháng qua.
-
Thị trường
Saudi Aramco dự báo nhu cầu dầu mỏ toàn cầu tiếp tục tăng
07:30' - 08/05/2024
Saudi Aramco trích dẫn dữ liệu cho thấy trong quý đầu tiên năm 2024, tăng trưởng nhu cầu dầu ở Trung Quốc lên tới 600.000 thùng/ngày so với cùng kỳ năm ngoái và ở Ấn Độ là 200.000 thùng/ngày.
-
Thị trường
VPI dự báo giá xăng bán lẻ giảm mạnh nhất từ đầu năm
18:07' - 07/05/2024
Giá xăng bán lẻ sẽ có đợt giảm mạnh nhất từ đầu năm đến nay (có thể lên đến 4,9 - 5,4%).
-
Thị trường
Đồng Tháp xuất khẩu củ sen sang Nhật Bản
16:21' - 07/05/2024
Hội Ngành hàng sen Đồng Tháp phối hợp với Công ty cổ phần Thực phẩm Sen Đại Việt tổ chức Lễ công bố xuất khẩu lô củ sen sang thị trường Nhật Bản với giá trị đơn hàng gần 1 tỷ đồng.