Năm Dậu nói về giống gà Hồ
Con gà Hồ ở làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh vốn nổi tiếng bởi mang đậm nét tâm linh, văn hóa gắn với lễ hội truyền thống, với tranh dân gian Đông Hồ.
Trải qua thăng trầm của lịch sử, giống gà quý hiếm này vẫn được gìn giữ và phát triển đến hôm nay. Gà Hồ còn mang giá trị của một nguồn gen quý, một giống gà quý hiếm của Việt Nam có giá trị kinh tế được người dân Lạc Thổ phát huy nhằm tạo dựng nên một thương hiệu.
Sản vật tiến vua
Không chỉ với người chăn nuôi mà ngay cả với các nhà nghiên cứu khoa học ở Viện Chăn nuôi Quốc gia, Học viện Nông nghiệp Việt Nam… đều khẳng định, gà Hồ là một giống gà quý hiếm “có một không hai” ở Việt Nam.
Điều quý hiếm trước hết là nó tồn tại qua hàng thế kỷ với biết bao thăng trầm, tưởng chừng như chỉ được biết đến qua truyền thống lễ hội ở địa phương, qua tranh dân gian Đông Hồ, hay qua những câu chuyện kể của các bô lão làng Lạc Thổ.
Thế nhưng, ngày nay con gà Hồ vẫn tồn tại và phát triển trong cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây và trở thành một sản vật quý hiếm của người tiêu dùng khắp cả nước.
Tuy nhiên, nếu chỉ mang danh gà quý hiếm, gà “tiến vua” thì chắc gà Hồ không thể được người dân ưa chuộng đến như vậy. Vấn đề còn nằm ở những đặc trưng và phẩm chất của con gà Hồ mà từ nhà khoa học, người chăn nuôi đến người tiêu dùng đều công nhận và khen ngợi.
Về ngoại hình, gà Hồ là giống gà to, mau lớn, có ngoại hình màu sắc đẹp, thân hình cường tráng, hùng dũng nhưng lại hiền hậu. So với các giống gà khác gà Hồ có đặc điểm chung là đầu gộc, mào gà (cả trống và mái) đều là mào sít (mào con chim sít), cao trường, vẩy chân mịn, mầu đỗ lành (hạt đỗ tương), ngón chân mập.
Gà trống có đặc điểm đầu gộc, mào sít, mã mận (màu mận chín) hoặc mã lĩnh (đen), đuôi nơm, chân to mầu hạt đỗ lành, vẩy chân mịn, vóc con gà trường, dáng oai phong, hùng dũng, khi trưởng thành con trống luôn hội đủ 5 phẩm chất của bậc quân tử: Văn, vũ, dũng, nhân, tín...
Gà mái cũng có đầy đủ các tiêu chí như gà trống, nhưng khác là gà mái nhỏ hơn, dáng bầu bĩnh, hiền lành và có 3 mầu: Mã thó (mầu đất thó); Mã nhãn (mầu quả nhãn chín) và Mã sẻ (mầu lông con chim sẻ).
Theo người dân ở làng Lạc Thổ, điều đặc biệt nhất là gà Hồ trưởng thành nặng trung bình từ 5 - 6 kg, có thời kỳ dự thi gà trống thuần chủng có thể nặng tới 9 - 10 kg nên gà Hồ còn có danh hiệu là "Đệ nhất đô vật".
Về phẩm chất thì thịt gà Hồ rất thơm ngon. Tuy gà to nhưng do được nuôi chủ yếu bằng phương pháp dân dã, tự nhiên nên thịt hồng, thơm ngon, có giá trị dinh dưỡng cao…
Với những đặc trưng và phẩm chất như vậy nên xưa kia gà Hồ được chọn làm sản vật dâng lên vua chúa nên gà Hồ còn được gọi là gà "tiến vua".
Ngày nay, mức độ quý hiếm và giá trị của gà Hồ được thể hiện khi người dân chủ yếu mua làm đồ cúng lễ, biếu tặng trong các dịp lễ, Tết.
Bảo tồn và phát triển giống
Theo ông Nguyễn Đăng Chung, Chủ nhiệm Câu lạc bộ gà Hồ, làng Lạc Thổ, giống gà này đã có lịch sử hình thành cách đây hơn 600 năm.
Căn cứ vào một số tài liệu còn lưu giữ, vào năm Minh Mệnh thứ 18 (năm 1837) tục gà thờ đã có và bắt đầu dần hoàn chỉnh. Khi ấy các cụ bô lão, trưởng làng Lạc Thổ đã nghĩ đến việc mang giống gà quý của địa phương để tiến vua sẽ rất ý nghĩa, nên ra sức khuyến khích dân chúng tăng gia sản xuất, phát triển nông trang, chăn nuôi gà Hồ.
Để khuyến khích người dân nuôi gà Hồ, làng đã tổ chức tục lệ thi gà vào ngày mồng 4 tháng Giêng, trong lễ “khao trầu”. Theo lệ làng, dân Lạc Thổ được chia ra các giáp. Trong mỗi giáp sẽ họp bàn, quyết định chấm xem bao nhiêu người được nuôi gà trống thờ “khao trầu”.
Người được chọn phải rất mát tay chăn nuôi, tính tình cẩn thận, tỉ mỉ và quan trọng là đạo đức thuộc hàng "sáng không một tì vết". Thế nên ai được giáp “chấm” để nuôi gà lễ đều coi đó là một vinh dự cực lớn.
Những năm qua, nhất là từ khi tái thiết đình làng thì ngày chính lễ hội được chuyển vào ngày 10 tháng 2 Âm lịch hàng năm. Tất cả các nghi lễ của hội làng đã được khôi phục đầy đủ và được mở trong 3 ngày, từ mùng 8 đến mùng 10.
Trong lễ hội có nhiều nét văn hóa đặc sắc với đầy đủ các nghi thức tế lễ, các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, các trò chơi, môn thi đấu... và nhất là không thể thiếu một nét văn hóa đặc sắc mà không nơi nào có được, đó là hội thi gà Hồ.
Tuy nhiên, bây giờ thể lệ thi đã thay đổi với việc thi cả cặp đôi trống mái, đơn trống và đơn mái (gà còn sống) và tiêu chí ngoài trọng lượng lớn, gà còn phải đẹp về hình thức, độ thuần chủng cao và có tiềm năng sinh sản tốt…
Cũng theo ông Chung, ngoài giá trị kinh tế, chính truyền thống tốt đẹp của quê hương là nhân tố vô cùng quý báu để người dân nơi đây gìn giữ, bảo tồn và phát huy giống gà Hồ, giống gà được coi là quý hiếm bậc nhất trong thiên hạ - đứng đầu trong 5 giống gà tiến vua xưa kia.
Tiềm năng cũng như nhu cầu tiêu thụ gà Hồ giống và gà Hồ thịt là rất lớn. Gà Hồ được tiêu thụ rộng rãi khắp cả nước, tuy nhiên khách hàng chủ yếu là những người biết đến tìm mua.
Hiện nay, giá gà Hồ giống dưới 10 ngày tuổi thường từ 130.000 - 150.000 đồng/con, nhiều ngày tuổi hơn thì giá cao hơn. Đối với gà thịt, giá phụ thuộc vào trọng lượng và mẫu mã nhưng thường dao động từ 400.000- 500.000 đồng/kg đối với gà từ 4 - 4,5 kg; 600.000 - 650.000 đồng/kg đối với gà từ 5 - 5,5 kg. Cá biệt vào thời điểm Tết Nguyên đán giá gà thịt có thể lên đến 800.000 - 1 triệu đồng/kg…
Mặc dù giá gà cao nhưng lượng người tìm mua vẫn rất lớn. Tuy nhiên, người chăn nuôi ở Lạc Thổ lại rất khó tăng quy mô tổng đàn, nguyên nhân chủ yếu là do thiếu nguồn kinh phí đầu tư và mặt bằng sản xuất chăn nuôi.
Để bảo tồn và phát triển giống gà Hồ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng Đề án tổng thể bảo tồn và phát triển đàn gà Hồ.
Theo ông Vũ Thái Ninh, Trưởng phòng Chăn nuôi (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nhiệm vụ trọng tâm của Đề án là đưa ra các giải pháp nhằm tiếp tục bảo tồn và giữ gìn nguồn gen quý, phát triển mạnh việc chăn nuôi gà thịt, gà giống, trở thành nông sản hàng hóa đặc trưng của tỉnh.
Đề án cũng nghiên cứu, đề suất chính sách đặc thù hỗ trợ cho những người tham gia giữ gìn, bảo tồn, chăn nuôi giống gà quý hiếm này./.
Tin liên quan
-
Đời sống
Đổ xô "săn lùng" gà 6 cựa Mẫu Sơn đón Tết Đinh Dậu
09:52' - 20/01/2017
Gà 6 cựa Mẫu Sơn là giống gà độc đáo ở khu vực núi Mẫu Sơn và Công Sơn, tỉnh Lạng Sơn. Loại gà này có chất lượng thịt rất thơm ngon nên được nhiều người lùng mua trong dịp Tết Đinh Dậu.
-
Kinh tế & Xã hội
"Vua" gà xứ Thanh thu tiền tỉ mỗi năm nhờ nuôi "gà tiến vua"
06:06' - 19/01/2017
Cách đây 5 năm, chàng nông dân nghèo ở Hưng Yên đã mạnh dạn đưa về Thanh Hóa hàng trăm con gà giống Đông Tảo để phát triển thành mô hình trang trại gà độc, lạ.
-
Đời sống
Công nhận nhãn hiệu tập thể Gà Hồ-Bắc Ninh
21:44' - 17/01/2017
Ngày 17/1, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Ninh phối hợp với Ủy ban nhân dân huyện Thuận Thành tổ chức lễ Công bố nhãn hiệu tập thể “Gà Hồ, Thuận Thành – Bắc Ninh”.
-
Kinh tế Việt Nam
Tôn vinh 32 sản phẩm chăn nuôi gia cầm năm 2016
14:33' - 24/11/2016
Những sản phẩm đoạt giải lần này đạt tiêu chí chất lượng cao, đạt nhiều chứng nhận chất lượng, có chỗ đứng trên thị trường được người tiêu dùng đón nhận, doanh thu hàng năm đạt hàng chục tỷ đồng.
-
Kinh tế & Xã hội
Brazil nuôi lai tạo thành công gà lớn nhất thế giới
06:47' - 11/10/2016
Một chú gà trống khổng lồ với chiều cao là 1,24 mét đã được lai tạo thành công tại bang Sao Paulo của Brazil.
Tin cùng chuyên mục
-
Hàng hoá
Nông dân Mỹ Latinh mở rộng diện tích trồng ca cao giữa lúc giá tăng kỷ lục
07:49'
Các số liệu trong ngành cho thấy, nông dân tại các thị trường cung cấp ca cao chính của khu vực như Ecuador, Brazil, Peru và Colombia đang tích cực mua hạt giống và mở rộng diện tích đất trồng ca cao.
-
Hàng hoá
Lễ 30/4 và 1/5, nhiều loại hải sản ở Trà Vinh tăng giá
13:19' - 25/04/2024
Giá một số loại cua biển, ngao, vọp, sò huyết, tôm càng xanh ở Trà Vinh đã bắt đầu tăng trong 3 ngày vừa qua. Việc hải sản tăng giá là do nhu cầu người tiêu dùng tăng trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
-
Hàng hoá
Lưu ý về nhãn mác với thực phẩm Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Singapore
13:12' - 25/04/2024
Các sản phẩm này đang được bày bán trên thị trường Singapore nhưng nhãn mác không ghi rõ có trứng trong thành phần của sản phẩm.
-
Hàng hoá
Nga hạ dự báo giá xuất khẩu dầu thô xuống 65 USD/thùng
09:24' - 25/04/2024
Bộ Kinh tế Nga đã hạ dự báo giá xuất khẩu dầu thô của nước này trong ba năm tới xuống còn 65 USD/thùng, hãng tin Reuters vừa cho biết.
-
Hàng hoá
Xung đột tại Trung Đông hạ nhiệt kéo giá dầu thế giới đi xuống
08:01' - 25/04/2024
Giá dầu thế giới sụt giảm trong phiên giao dịch ngày 24/4, do lo ngại về xung đột ở Trung Đông dịu xuống và hoạt động kinh doanh ở Mỹ chậm lại.
-
Hàng hoá
Tuyển chọn được 8 mẫu cà phê Arabica ngon nhất Việt Nam
18:40' - 24/04/2024
Các mẫu cà phê lọt vào vòng chung kết sẽ được chấm bởi các giám khảo là các chuyên gia cà phê đến từ các quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau.
-
Hàng hoá
Dưa hấu Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc phải có nguồn gốc xuất xứ
17:03' - 24/04/2024
Dưa hấu tươi của Việt Nam khi xuất khẩu sang Trung Quốc không được nhiễm 5 đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống. Đó là các loại bao gồm: 3 loại ruồi đục quả, 1 loài rệp và 1 loài vi khuẩn.
-
Hàng hoá
Giá hàng hóa nguyên liệu thế giới chưa thoát diễn biến giằng co
09:45' - 24/04/2024
Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới diễn biến phân hóa trong ngày giao dịch hôm qua (23/4).
-
Hàng hoá
Sản lượng mía của Thái Lan giảm do hạn hán nghiêm trọng
08:52' - 24/04/2024
Văn phòng Ủy ban Mía và Đường (OCSB) của Thái Lan cho biết sản lượng mía của nước này trong niên vụ 2023-2024 giảm do hạn hán nghiêm trọng.