Nguy cơ tiềm ẩn của xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ (Phần 1)
Trong đó, EIU bày tỏ lo ngại về những rủi ro tiềm ẩn đối với kinh tế toàn cầu liên quan đến xu hướng các nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ từng bước thắt chặt hoặc dỡ bỏ các biện pháp kích thích tiền tệ quy mô lớn được áp dụng trong những năm sau khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Kinh tế thế giới năm 2017 phát triển “lành mạnh” nhất từ năm 2010 đến nay, với tăng trưởng dương ở cả 5 nền kinh tế hàng đầu thế giới là Mỹ, Trung Quốc, Khu vực đồng tiền chung châu Âu Eurozone và Nhật Bản. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu là nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng, mà bản thân chính sách này cũng cho thấy sự phục hồi sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu vẫn còn rất chậm và không chắc chắn.
Các chính sách nới lỏng tiền tệ đã khuyến khích tiêu dùng và tăng đầu tư trong năm qua. Tuy nhiên, tỷ lệ lạm phát vẫn còn rất yếu, thậm chí ở mức đáng lo ngại tại một số nền kinh tế chủ chốt, và giá cả nguyên liệu thô vẫn ở mức thấp so với cách đây 10 năm. Dự báo trong cả năm 2017, kinh tế toàn cầu có thể đạt mức tăng trưởng 2,9%, mức tăng đáng kể so với tốc độ tăng trưởng thực tế chỉ ở con số 2,3% năm 2016.
Xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ
Các yếu tố thuận lợi của kinh tế toàn cầu 2017 được đánh giá là không bền vững và tình hình sẽ trở nên khó khăn hơn trong những năm tới. Cả kinh tế Mỹ và Trung Quốc đều được dự báo sẽ bộc lộ những dấu hiệu “hụt hơi”. Xu hướng này sẽ bắt đầu khiến lạm phát tăng mạnh hơn. Giá cả các nguyên liệu thô như kim loại bắt đầu tăng dần, do nhu cầu tăng và những biện pháp kiểm soát sản lượng chặt chẽ hơn từ phía Trung Quốc.
Việc này sẽ làm tăng thêm chi phí đầu vào của nhiều loại mặt hàng tiêu dùng trên khắp thế giới. Tốc độ tích lũy nợ và lạm phát tăng nhanh hơn sẽ khiến Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) lần lượt có những động thái mạnh mẽ hơn trong chính sách tiền tệ, khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế chững lại.
Bên cạnh việc tăng lãi suất tại hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong năm 2018, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng được dự báo sẽ bắt đầu thắt chặt chính sách nới lỏng định lượng (QE) – vốn là biện pháp bơm thêm tiền vào thị trường bằng việc mua trái phiếu. Đây sẽ là bước đi đầu tiên hướng tới việc bình thường hóa lãi suất tại khu vực đồng euro.
Mặc dù tác động của quyết định này sẽ mất nhiều thời gian, chi phí vay ngân hàng tăng cao tại ba nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ buộc các ngân hàng trung ương khác hành động tương tự. Tác động của xu hướng này đối với kinh tế toàn cầu sẽ rất rõ ràng, tăng trưởng kinh tế năm 2018 và các năm sau đó sẽ khó có thể đạt mức như năm 2017.
Mặc dù việc tăng lãi suất trên phạm vi toàn cầu khó có thể gây biến động lớn cho các thị trường tài chính, xu hướng này vẫn tiềm ẩn những rủi ro và nguy cơ đối với triển vọng tăng trưởng kinh tế. Thời gian vừa qua, các chương trình QE đã giữ cho lãi suất dài hạn ở mức thấp, nhờ đó các chính phủ đã khích lệ nhà đầu tư tập trung vào mở rộng kinh doanh trong nhiều lĩnh vực nhằm tìm kiếm lợi nhuận cao hơn gửi tiền vào ngân hàng.
Nguồn tiền đổ vào thị trường quá lớn những năm qua đã đẩy giá chứng khoán, trái phiếu và bất động sản lên cao. Điều này tiềm ẩn nguy cơ lặp lại khủng hoảng tài chính toàn cầu giai đoạn 2008-2009, xuất phát từ quy trình giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, sau đó là giá bất động sản và chứng khoán.
Một nguy cơ khác là việc chính phủ các nước và giới nghiên cứu kinh tế chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế về tác động đối với các thị trường từ việc cắt hoặc giảm bớt những gói kích thích tài chính. Từ trước đến nay, kinh tế thế giới chưa bao giờ triển khai các gói QE với quy mô lớn như vừa qua nên cũng chưa thực sự đánh giá hết tác động của việc rút lại các gói này sẽ như thế nào.
Fed đang nỗ lực tìm cách giảm thiểu biến động bằng cách xác định chính xác sẽ cắt giảm bao nhiêu lượng tiền bơm vào thị trường trong khoảng thời gian bao lâu. ECB và Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) gần như chắc chắn cuối cùng cũng đi theo xu hướng này. Tuy nhiên, việc các thị trường tài chính sẽ phản ứng như thế nào thì vẫn còn chưa rõ.
Những mối quan hệ tác động qua lại vẫn được xem là hiển nhiên từ trước đến nay, như việc thắt chặt thị trường lao động sẽ tạo ra lạm phát, vẫn chưa chứng tỏ là sẽ đúng trong kỷ nguyên hậu khủng hoảng tài chính.
Không khó để dự báo về kịch bản của việc cắt giảm lượng tiền bơm vào thị trường (của Fed và ECB) có thể khiến giá các loại tài sản sụt giảm do nhà đầu tư nhận thấy việc gửi tiền vào ngân hàng sẽ sinh lời cao hơn. Ngoài ra, các thị trường chứng khoán cũng có thể biến động nếu lợi tức trái phiếu bỗng tăng vọt.
Bên cạnh những thách thức về tác động tiềm ẩn của việc thắt chặt tiền tệ, kinh tế toàn cầu trong thời gian tới có thể phải đối mặt với những rủi ro chính trị lớn nhất trong nhiều năm qua.
Trong đó, nguy cơ lớn nhất là chính sách của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Chính sách đối ngoại của Mỹ được dự báo là tiếp tục xu hướng “lộn xộn” như vừa qua, gây ra những tác động sâu sắc đến tình hình chính trị và kinh tế toàn cầu.
Nhiều khả năng Mỹ sẽ tiếp tục xu hướng “biệt lập” như đã thể hiện từ khi ông Donald Trump lên nắm quyền, chủ động từ bỏ vai trò lãnh đạo địa chính trị toàn cầu, như việc rút khỏi Thỏa thuận khí hậu Paris, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và thái độ nước đôi của ông Trump với châu Âu và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Thực tế này đang khiến cho các đồng minh của Mỹ như Đức và Canada phải nỗ lực củng cố các liên minh ở nơi khác, tạo điều kiện cho đối thủ cạnh tranh của Mỹ, đặc biệt là Trung Quốc và Nga, mở rộng ảnh hưởng của mình. Sự tiếp tay của Mỹ cũng được cho là nguyên nhân khiến Saudi Arabia phát động một cuộc tẩy chay và cô lập Qatar tại Trung Đông giữa năm 2017./.
Tin liên quan
-
Ngân hàng
Nhật Bản duy trì chính sách tiền tệ siêu lỏng
20:16' - 31/10/2017
Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) ngày 31/10 thông báo sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ siêu lỏng, song lại hạ dự báo lạm phát đối với tài khóa 2017.
-
Tài chính
Nhật Bản và Trung Quốc trong "danh sát giám sát" hoạt động tiền tệ của Mỹ
07:55' - 18/10/2017
Ngày 17/10, Bộ Tài chính Mỹ cho biết họ đã tiếp tục để Nhật Bản, Trung Quốc và 3 nền kinh tế khác trong một danh sách giám sát về cái gọi là các hoạt động tiền tệ "không đúng đắn" tiềm tàng.
-
Tài chính & Ngân hàng
Hàn Quốc và Trung Quốc gia hạn thỏa thuận hoán đổi tiền tệ trị giá 55 tỷ USD
11:52' - 13/10/2017
Hàn Quốc và Trung Quốc mới đây đã nhất trí gia hạn thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương, xóa bỏ mối quan ngại căng thẳng ngoại giao giữa hai nước sẽ ảnh hưởng đến thỏa thuận này.
-
Kinh tế Thế giới
Một quốc gia, hai tiền tệ có phải sự lựa chọn khôn ngoan cho Italy?
06:30' - 03/10/2017
Theo hãng tin Reuters, các đảng phái đối lập tại Italy đang kêu gọi thành lập một hệ thống tiền tệ mới để thay thế cho đồng tiền chung châu Âu euro, mà theo họ có thể thúc đẩy tăng trưởng và việc làm.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Các nước EU thông qua luật cắt giảm khí thải CO2 từ xe tải
06:30' - 14/05/2024
EU đã thông qua lần cuối luật cắt giảm khí thải CO2 từ các xe tải, theo đó yêu cầu hầu hết các phương tiện hạng nặng bán tại thị trường EU từ năm 2040 phải là xe không phát thải.
-
Kinh tế Thế giới
Nguy cơ thiếu điện trong kỷ nguyên AI
17:09' - 13/05/2024
Nguồn cung điện đang nổi lên như một biến số lớn trong kỷ nguyên cách mạng Trí tuệ nhân tạo (AI) lần đầu tiên sau 100 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Ấn Độ được dự báo tiếp tục dẫn đầu thị trường gạo thế giới
12:01' - 13/05/2024
Theo phóng viên TTXVN tại New Delhi, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) mới đây công bố dự báo cho rằng, Ấn Độ sẽ vẫn là nước dẫn đầu trên thị trường gạo thế giới bất chấp những hạn chế.
-
Kinh tế Thế giới
Thêm tín hiệu lạc quan cho nền kinh tế Hàn Quốc
10:44' - 13/05/2024
Viện Tài chính Hàn Quốc (KIF) đã điều chỉnh dự báo về tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm của Hàn Quốc lên 2,5% so với dự báo 2,1% trước đó được đưa ra vào tháng 11/2023.
-
Kinh tế Thế giới
Nga thúc đẩy nền kinh tế cạnh tranh và hiệu quả
08:18' - 13/05/2024
Theo ứng viên cho cương vị Phó Thủ tướng, ông Alexander Novak, cho biết dự án quốc gia mới “Nền kinh tế hiệu quả và cạnh tranh” dự kiến sẽ được thiết lập trong vài tháng tới.
-
Kinh tế Thế giới
Tín hiệu tăng trưởng tích cực cho kinh tế Trung Quốc
11:22' - 12/05/2024
Theo Tân Hoa xã ngày 11/5, các chuyên gia cho rằng sự cải thiện một loạt các chỉ số chính cho thấy kinh tế Trung Quốc dự kiến sẽ duy trì đà phục hồi bất chấp nhiều thách thức.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ sắp công bố thuế mới đánh vào hàng hóa của Trung Quốc
16:56' - 11/05/2024
Việc cập nhật quy định thuế được chờ đợi từ lâu này diễn ra sau khi một số nghị sỹ kêu gọi tăng thuế đối với xe ô tô của Trung Quốc.
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản ban hành luật đảm bảo an ninh kinh tế mới
13:08' - 11/05/2024
Quốc hội Nhật Bản ngày 10/5 ban hành luật thiết lập hệ thống “kiểm soát an ninh”, cho phép phân loại thông tin quan trọng chính phủ trên cơ sở an ninh kinh tế để chặn rò rỉ cho thực thể nước ngoài.
-
Kinh tế Thế giới
Ông Mikhail Mitshustin tiếp tục làm Thủ tướng LB Nga
21:56' - 10/05/2024
Duma Quốc gia Nga (Hạ viện) đã bỏ phiếu phê chuẩn tái bổ nhiệm ông Mikhail Mishustin làm Thủ tướng Chính phủ, theo đề cử của Tổng thống Vladimir Putin trước đó.