Việc liên kết sản xuất trong nôn nhiệp thời gian qua chưa hiệu quả. Ảnh minh hoạ: TTXVN
Ngày 22/9, tại Tp.Hồ Chí Minh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã tổ chức Hội nghị góp ý kiến vào dự thảo Nghị định về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp với sự tham gia của các hợp tác xã, doanh nghiệp, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn của 13 tỉnh, thành phía Nam.
Đây cũng là lần góp ý cuối cùng trước khi ban hành Nghị định nhằm kế thừa các ưu điểm và khắc phục những tồn tại của Quyết định số 62/2013 về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn.
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam, sau hơn 3 năm thực hiện Quyết định số 62/2013 đã bộc lộ một số bất cập, việc liên kết sản xuất cũng chỉ mới dừng lại ở đối tượng cây lúa.
Do vậy, việc ban hành Nghị định mới để khuyến khích, thúc đẩy liên kết sản xuất trong nông nghiệp là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Việc liên kết trong sản xuất, tiêu thụ nông sản là vấn đề rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, chỉ khi đầu ra có ổn định thì mới thúc đẩy sản xuất phát triển.
Tại hội nghị, Thứ trưởng Trần Thanh Nam yêu cầu ban soạn thảo nên rút gọn nội dung Nghị định, tránh rườm rà. Nghị định phải dễ hiểu và áp dụng ngay vào thực tiễn.
Thứ trưởng đặc biệt lưu ý các đơn vị phải hiểu rõ nội dung liên kết bao giờ cũng phải từ đầu tư đến sản xuất rồi tiêu thụ chứ không phải chỉ có sản xuất và tiêu thụ. Đầu tư chính là nguồn gốc để xác định sự tồn tại của mối liên kết, qua đó mới xây dựng được cơ chế để tiến hành hỗ trợ.
Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, có 3 nội dung lớn trong dự thảo Nghị định dự kiến sẽ được thông qua. Đó là việc hỗ trợ giảm 50% tiền sử dụng đất trong việc xây dựng kho xưởng; hỗ trợ 40% kinh phí chuyển đổi, ứng dụng khoa học kĩ thuật mới; hỗ trợ 30% kinh phí xây dựng cơ sở hạ tầng liên kết.
Tại hội thảo, các ý kiến tập trung góp ý vào các nội dung như: hình thức liên kết và hợp đồng liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, quyền và trách nhiệm của các bên tham gia liên kết, chính sách ưu đãi, hỗ trợ, trách nhiệm của các cơ quan liên quan, chính quyền địa phương…
Một số hợp tác xã và doanh nghiệp đều cho biết tình trạng phá vỡ hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thủ nông sản giữa nông dân và doanh nghiệp thường xuyên xảy ra, nhất là đối với cây lúa.
Đại diện một hợp tác xã ở Long An cho rằng, việc liên kết với các nông hộ nếu như không có cơ sở pháp lý và một hành lang bảo vệ lợi ích chuẩn thì doanh nghiệp rất khó để xây dựng vùng vệ tinh. Thậm chí, một số doanh nghiệp chỉ dám liên kết với chính những người thân để tập hợp nguyên liệu phục vụ sản xuất.
Nhiều ý kiến cho rằng Nghị định cần quy định cụ thể hơn và có chế tài xử phạt bồi thường hợp đồng đối với doanh nghiệp lẫn nông dân “bẻ kèo”.
Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ đầu ra cho nông sản, bởi vấn đề “đầu ra” là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng “bẻ kèo” trong các chuỗi liên kết.
Ngoài ra, chính sách hỗ trợ vốn, ngân sách cho các dự án liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản cần được quy định cụ thể, chi tiết trong Nghị định và Thông tư hướng dẫn.
Đồng thời, cần giải ngân sớm trước khi dự án triển khai, không để xảy ra tình trạng cả doanh nghiệp lẫn nông dân vẫn khó tiếp cận được ưu đãi như trong thời gian qua./.