Tận dụng cơ hội đến từ những thách thức

 

Dẫu rằng chinh phục đỉnh cao mới không hề đơn giản nhưng với chỉ đạo quyết liệt và nỗ lực của toàn ngành, Bộ Công Thương hoàn toàn tự tin và khẳng định sẽ đạt được những kết quả khả quan trong năm nay.

BNEWS/TTXVN: Năm 2017 ghi nhận nhiều kỷ lục trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu lên tới gần 214 tỷ USD và sự đột phá ngoạn mục của nhiều nhóm hàng. Vậy mục tiêu xuất khẩu trong năm 2018 được đặt ra như thế nào và liệu có thay đổi nào trong cơ cấu các mặt hàng chủ lực?

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Nghị quyết số 48/2017/QH14 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 được Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ tư thông qua ngày 10/11/2017, theo đó Quốc hội đã đặt chỉ tiêu cho Chính phủ đối với tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 7%-8%; tỷ lệ nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu dưới 3%.

Mặc dù đây không phải là các chỉ tiêu cao so với thành tích đã đạt được của năm 2017, nhưng năm 2018 được nhận định là tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn còn đó những khó khăn, thách thức từ những diễn biến khó lường, bất ổn của tình hình quốc tế…

Nhóm nông thủy sản cơ bản nguồn cung đã đến ngưỡng, khó có thể tăng trưởng về lượng xuất khẩu; sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu của một số mặt hàng cũng dẫn đến thiếu chủ động, tăng chi phí, phụ thuộc vào giá nhập khẩu; tăng trưởng xuất khẩu hai mặt hàng điện thoại và máy vi tính đã ở mức rất cao và gần như chạm ngưỡng về tăng trưởng...

Chính vì vậy, để đảm bảo thực hiện có hiệu quả theo đúng mục tiêu, lộ trình về chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu và các chỉ tiêu do Quốc hội và Chính phủ đặt ra, một số giải pháp mà Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các Bộ ngành cùng triển khai thực hiện trong năm 2018 và những năm tiếp theo.

Cụ thể là đẩy mạnh phát triển sản xuất, tạo nguồn hàng xuất khẩu theo hướng tập trung rà soát các dự án, đặc biệt là các dự án sản xuất hàng xuất khẩu. Cùng đó, kịp thời tháo gỡ khó khăn, sớm đưa các dự án vào vận hành, tạo nguồn hàng cho xuất khẩu.

Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính và tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo, cảnh báo đối với hàng hóa xuất khẩu đồng thời nâng cao hiệu quả công tác phát triển thị trường và xúc tiến thương mại.

Cuối cùng là tiếp tục tháo gỡ rào cản, tạo điều kiện cho hàng hóa xuất khẩu đặc biệt là nông sản, thủy sản thâm nhập vào các thị trường mới.

BNEWS/TTXVN: Nhiều ý kiến cho rằng, các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) sẽ tác động mạnh tới cán cân thương mại của Việt Nam. Để tận dụng tốt những cơ hội từ các Hiệp định này thì Bộ Công Thương có những giải pháp nào?

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Việc thực hiện các FTA thì lợi ích luôn song hành với khó khăn thách thức. Cùng với việc được hưởng những cam kết về cắt giảm thuế quan từ các nước đối tác, Việt Nam cũng phải dành cho họ những cam kết mở cửa thị trường tương xứng.

Năm 2018 được nhận định là một năm quan trọng với việc nhiều cam kết quan trọng của Việt Nam trong khuôn khổ các Hiệp định thương mại tự do sẽ có hiệu lực như cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng nhạy cảm như ô tô, xe máy, linh kiện,... trong khuôn khổ ASEAN hay việc một số FTA có thể sẽ được ký kết (như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái bình Dương – CPTPP) hoặc có hiệu lực (như Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu – EVFTA).

Để đảm bảo việc thực hiện một cách có hiệu quả các FTA đã ký kết, trong năm 2018, một số giải pháp mà Bộ Công Thương sẽ tập trung đẩy mạnh để đảm bảo khai thác một cách hiệu quả các FTA và hạn chế tới mức thấp nhất các tác động ảnh hưởng tiêu cực là rà soát, đánh giá tác động của việc ký kết, thực thi các FTA đối với từng ngành để điều chỉnh chiến lược phát triển ngành cho phù hợp, xử lý nhanh nhạy các vấn đề cấp bách nảy sinh trong quá trình thực thi các cam kết.

Cùng với đó, tiếp tục tăng cường cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường cạnh tranh thuận lợi tối đa để nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngành và cộng đồng doanh nghiệp trong nước.

Đồng thời Bộ Công Thương sẽ tư vấn Chính phủ ban hành các chính sách thúc đẩy tăng hàm lượng giá trị gia tăng trong tất cả các ngành, ưu tiên các ngành quan trọng đối với nền kinh tế như công nghiệp chế biến, nhất là chế biến nông sản, công nghiệp hỗ trợ và các ngành dịch vụ hỗ trợ kinh doanh.

Với các đối tác, Bộ Công Thương tiếp tục vận động sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của ta trước thời hạn 2018 (là thời điểm kinh tế nước ta được công nhận là nền kinh tế thị trường theo thỏa thuận gia nhập WTO) và xử lý hiệu quả tranh chấp, vướng mắc kinh tế, thương mại nhằm bảo đảm lợi ích của người lao động và doanh nghiệp.

Song song với đó là phát triển mới về đường lối hội nhập quốc tế, xác định trọng tâm của công tác đối ngoại thời gian tới và tìm ra các biện pháp mới, cách làm mới, phối hợp chặt chẽ hơn với quốc phòng, an ninh, kinh tế… để phục vụ hiệu quả hơn các mục tiêu phát triển, bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Cuối cùng, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tích cực tham gia đàm phán một số hiệp định thương mại tự do (FTA) khác nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu và thúc đẩy cơ hội tham gia các chuỗi giá trị khu vực cho các doanh nghiệp của Việt Nam.

BNEWS/TTXVN: Việc đạt được thỏa thuận sơ bộ trong Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) thay Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là thắng lợi lớn của kỳ APEC 2017 do Việt Nam tổ chức. Vậy Bộ trưởng có kỳ vọng gì vào CPTPP và đánh giá của Bộ trưởng về những khó khăn và thách thức với các thành viên CPTPP, đặc biệt là Việt Nam?

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Dù không có sự tham gia của Hoa Kỳ nhưng một số nghiên cứu vẫn chỉ ra rằng Hiệp định CPTPP mới vẫn mang lại những lợi ích nhất định đối với Việt Nam không chỉ về mặt kinh tế mà còn về mặt chính trị - đối ngoại.

Về chính trị - đối ngoại, CPTPP mới sẽ là tập hợp có ý nghĩa của các nước trong khu vực, có khả năng đem lại các lợi ích và lợi thế thiết thực, từ đó tác động để Hoa Kỳ và các nước khác có thể cân nhắc tham gia TPP.

Đối với kinh tế, việc tham gia CPTPP về tổng thể là có lợi cho Việt Nam hơn là không tham gia. Hiệp định sẽ góp phần vào việc thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường lớn như Nhật Bản, Australia, Canada, Mexico cũng như thu hút đầu tư nước ngoài vào các ngành, lĩnh vực mà Việt Nam đang có nhu cầu phát triển.

Phần quan trọng khác chính là việc giúp ta tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thông thoáng và thúc đẩy cải cách thể chế trong nước. Đây mới là các lợi ích mang tính lâu dài.

Hơn nữa, Hiệp định CPTTP có tính mở, khi có nước khác tham gia Hiệp định thì lợi ích với ta cũng sẽ tăng lên. Là nước tham gia từ đầu thì Việt Nam sẽ có lợi thế hơn trong việc bảo vệ các lợi ích của mình.

Tuy nhiên, hiện nay các nước CPTPP chưa thống nhất xong danh mục một số ít các nghĩa vụ tạm hoãn dành cho các thành viên nhằm đảm bảo giữ nguyên nội dung của Hiệp định TPP nhưng cho phép các nước thành viên tạm hoãn một số nghĩa vụ để bảo đảm sự cân bằng trong bối cảnh mới.

Do vậy, các nước hiện đang tập trung đẩy mạnh nỗ lực nhằm thống nhất được danh mục này, tiến tới kết thúc toàn diện và sớm ký kết Hiệp định CPTPP.

BNEWS/TTXVN: Sau một năm thành công, Bộ trưởng có dự đoán gì về những thách thức mà

có thể phải đối mặt trong năm mới 2018?

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Tuy tốc độ tăng trưởng của ngành công thương trong năm 2017 đạt được nhiều kết quả khả quan nhưng bước sang năm 2018 ngành công thương sẽ đứng trước hàng loạt thách thức, khó khăn.

Về kinh tế thế giới mặc dù được Liên hợp quốc nhận định vẫn ổn định trong năm 2018 nhưng vẫn phải tiếp tục đối mặt với những nguy cơ như sự thay đổi trong chính sách thương mại của các quốc gia, sự phát triển của chủ nghĩa bảo hộ, tình hình tài chính toàn cầu suy giảm đột ngột và sự gia tăng những căng thẳng địa chính trị…

Ngoài ra, cuộc Cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 4 tạo ra xu hướng tự động hóa, trao đổi dữ liệu trong sản xuất và khiến Việt Nam có nguy cơ tụt hậu so với các nước phát triển.

Riêng với kinh tế trong nước, tăng trưởng kinh tế vẫn phụ thuộc vào một số khu vực như chế biến chế tạo, dịch vụ… trong khi vẫn tồn tại những vấn đề về công nghệ thấp, đất đai tài nguyên đã được khai thác nhiều, năng suất lao động chưa cao, hiệu quả và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp cũng như của nền kinh tế tuy có chuyển biến nhưng chưa thực sự tạo được đột phá.

Ngoài ra, tình hình gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng ngày càng tinh vi và manh động trong khi lực lượng quản lý thị trường còn mỏng, thiếu thốn về cơ sở vật chất đòi hỏi cần phải có sự tập trung và củng cố ở mức cao độ hơn, cả về lực lượng, con người, phương tiện, thiết bị và bộ máy.

BNEWS/TTXVN: Xin cảm ơn Bộ trưởng!./.

Hội nhập ... đã rất vội!