Việt Nam có phải chỉ là xưởng gia công điều thế giới?
Dẫn chứng từ nghiên cứu gần đây, ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch VINACAS cho biết, ngành điều Việt Nam chủ yếu mới dừng lại ở việc xuất khẩu nhân điều, chưa có nhiều sản phẩm hàm lượng giá trị gia tăng cao.
Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), kim ngạch xuất khẩu điều trong năm 2017 ước đạt trên 3,5 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với năm 2016.
Với con số này, ngành điều tiếp tục xác lập kỷ lục mới về giá trị xuất khẩu; đồng thời đây cũng là năm 12 liên tiếp, ngành điều Việt Nam giữ vững ngôi vị đứng đầu thế giới về xuất khẩu nhân điều.
Tuy vậy, thặng dư thương mại trong ngành điều không lớn, khi giá trị nhập khẩu nguyên liệu trong năm 2017 ước trên 2,5 tỷ USD. Kèm theo đó giá trị lợi nhuận mang lại cho doanh nghiệp và người trồng điều trong nước vẫn còn thấp, chưa tương xứng.Lợi nhuận rơi về đâu?
Theo ông Tạ Quang Huyên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Hoàng Sơn 1 - một trong những doanh nghiệp chế biến xuất khẩu điều lớn nhất hiện nay, xuất khẩu điều năm nay tăng trưởng cao chủ yếu là do tình hình tiêu thụ nhân điều trên thế giới khá tốt, nhu cầu thế giới về nhân điều ngày càng cao.
Bên cạnh đó, sau khi vụ mùa trong nước gặp vấn đề về năng suất, các nhà chế biến điều Việt Nam đã tích cực nhập khẩu điều nguyên liệu từ Châu Phi về chế biến. Những điều này đã giúp cho xuất khẩu điều của Việt Nam trong năm 2017 tăng cả về lượng và giá trị so với năm ngoái. Đáng chú ý, ngành chế biến điều thế giới hiện có quy mô khoảng 3,4 triệu tấn thì riêng Việt Nam đã chế biến khoảng 1,5 triệu tấn. Trong 2 năm gần đây, trung tâm điều thế giới đã được dịch chuyển từ Ấn Độ về Việt Nam, trở thành trung tâm chế biến và xuất khẩu lớn nhất thế giới. Ông Lê Quang Luyến, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH sản xuất – thương mại Phúc An cũng cho biết, cùng với đà tăng trưởng chung của ngành điều, trong năm 2017, doanh thu xuất khẩu của công ty này ước tăng trên 20% so với năm ngoái. Tuy vậy, theo ông Luyến và các doanh nghiệp, dù xuất khẩu nhân điều của các doanh nghiệp gặp nhiều thuận lợi nhưng lợi nhuận thực tế lại không được như kỳ vọng. Bởi lẽ, năm nay, giá điều thô tăng đột biến do sản xuất trong nước và Campuchia bị mất mùa.Các vùng nguyên liệu khác ở Châu Phi cũng theo đà đó để tăng giá lên. Dù giá xuất khẩu cũng có tăng, nhưng không tăng kịp đà tăng của giá nguyên liệu nhập khẩu. Điều này đã ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của các doanh nghiệp và cả nông dân trồng điều.
Mặt khác, các doanh nghiệp cũng cho rằng, mặc dù Việt Nam là trung tâm chế biến hạt điều của thế giới, nhưng vẫn hạn chế trong việc tham gia sâu vào chuỗi giá trị hạt điều toàn cầu. “Giá điều đến tay người tiêu dùng nước ngoài thường ở mức gần 30USD/kg, trong khi giá bình quân các doanh nghiệp Việt Nam bán ra chỉ ở mức 10USD/kg. Nghĩa là các doanh nghiệp Việt chỉ chiếm 30% lợi nhuận trong chuỗi giá trị sản xuất ngành điều, còn lại lợi nhuận rơi vào tay các nhà phân phối, siêu thị lớn của nước ngoài. Trong khi đó, nguồn lực, tiền vốn, công sức… các doanh nghiệp Việt bỏ ra rất lớn mà lợi nhuận thu được lại không tương xứng”, ông Thanh chia sẻ.Khắc phục điểm yếu về nguyên liệu
Với thực tế trên của ngành điều, phải chăng Việt Nam chỉ là đầu mối gia công của ngành điều thế giới? Khi đề cập đến vấn đề này, các doanh nghiệp trong ngành cho rằng, điều này là không xác thực. Bởi ngành chế biến điều Việt Nam trong những năm gần đây có những bước phát triển khá mạnh mẽ, công nghệ chế biến được đánh giá là đứng đầu thế giới.
Theo ông Trần Văn Hiệp, Trưởng ban Xúc tiến thương mại của VINACAS, công suất chế biến của các nhà máy chế biến điều trong nước hiện không chỉ dừng lại ở 1,5 triệu tấn mà có thể lên đến 2 triệu tấn. Trong khi sản lượng sản xuất trong nước chỉ ở mức 250.000-350.000 tấn, phần còn lại bắt buộc phải nhập khẩu.Chưa tính đến yếu tố hiệu quả hay không, việc nhập khẩu nguyên liệu là điều bắt buộc để phục vụ nhu cầu sản xuất của các nhà máy chế biến. Nếu không, nhiều cơ sở, nhà máy chế biến điều sẽ phải đóng cửa vì không có nguyên liệu sản xuất.
Ông Tạ Quang Huyên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Hoàng Sơn 1 cũng cho rằng, với dư địa đất nông nghiệp như hiện nay, Việt Nam không còn nhiều quỹ đất để mở rộng sản xuất điều. Do vậy, việc nhập khẩu nguyên liệu để chế biến không hẳn là xấu. “Năm nay, Việt Nam nhập khẩu 75% nguyên liệu chế biến, tương đương với khoảng 1,3 triệu tấn. Với giá trị thặng dư 20% thì ngành điều Việt Nam có phần lợi nhuận 260.000 tấn, gần tương đương với sản lượng sản xuất trong nước. Chưa kể, ngành điều góp phần tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động ở khu vực nông thôn…”, ông Huyên nói. Trước thực tế sản lượng sản xuất trong nước khó có khả năng phát triển thêm, VINACAS đã phối hợp với Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Campuchia và các doanh nghiệp nước này để xây dựng vùng nguyên liệu 1 triệu tấn điều ở Campuchia trong thời gian tới. Ngoài Campuchia, các doanh nghiệp cũng nhắm đến vùng nguyên liệu ở Lào, nhằm giải quyết căn cơ vấn đề thiếu hụt nguyên liệu chế biến như hiện nay. Theo VINACAS, trong tương lai, các doanh nghiệp ngành điều phải tiếp tục đẩy mạnh chế biến sâu, khai thác tốt thị trường trong nước.Đồng thời, phải gắn chặt hơn nữa với vùng nguyên liệu, để hướng đến các sản phẩm sạch, như hữu cơ, sản xuất theo các chuẩn quốc tế… Từ đó, góp phần giảm dần sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu thường xuyên biến động tăng giá, đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành điều Việt Nam trong thời gian tới./.
- Từ khóa :
- hạt điều
- thị trường điều
- xuất khẩu điều
- ngành điều
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Ngành điều “bắt tay” xây dựng vùng nguyên liệu 1 triệu tấn ở Campuchia
18:31' - 07/12/2017
VINACAS đang phối hợp với Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Campuchia và các doanh nghiệp của nước này để xây dựng vùng nguyên liệu 1 triệu tấn điều ở Campuchia trong thời gian tới.
Tin cùng chuyên mục
-
Thị trường
Lý do sữa tươi TH true MILK HILO được nhiều gia đình ưa chuộng
14:50'
Giàu canxi, ít béo, không lactose, không bổ sung đường, chế biến từ nguồn sữa tươi trang trại sạch theo chuẩn của Trang trại TH giúp sữa tươi tiệt trùng TH true MILK HILO chinh phục người tiêu dùng.
-
Thị trường
Nhu cầu rượu vang toàn cầu giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 27 năm
10:20'
Ước tính rằng trong năm 2023, thế giới đã tiêu thụ 221 triệu hectolit (mhl) rượu vang, giảm 2,6% so với năm trước đó và giảm 7,5% so với năm 2018.
-
Thị trường
Nam Phi khiếu nại lần thứ hai lên WTO về quy định nhập khẩu cam quýt của châu Âu
08:13'
Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho biết Nam Phi đã đệ đơn khiếu nại lần thứ hai đối với các quy định của Liên minh Châu Âu về nhập khẩu các loại trái cây có múi như cam, quýt.
-
Thị trường
Nhu cầu sầu riêng đang tăng mạnh ở Trung Quốc
07:00'
Nhu cầu sầu riêng đang tăng nhanh ở Trung Quốc. Thái Lan, nước xuất khẩu sầu riêng tươi hàng đầu sang Trung Quốc cho biết nhu cầu mua sản phẩm này đang tăng trưởng vững.
-
Thị trường
Thị trường dầu mỏ lấy lại động lực phục hồi chiều 25/4
17:05' - 25/04/2024
Giá dầu tăng trong phiên 25/4 tại châu Á, sau khi chốt phiên trước giảm, trong khi các thị trường chứng khoán diễn biến trái chiều sau đợt tăng điểm mạnh.
-
Thị trường
Xuất khẩu khởi sắc nhưng vẫn nhiều thách thức
16:37' - 25/04/2024
Xuất khẩu các ngành hàng như dệt may, thủy sản, thực phẩm…đang tăng trưởng khá tốt; nhưng xung đột ở nhiều khu vực trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp khiến hoạt động vận tải hàng hoá gặp khó khăn.
-
Thị trường
Giá xăng dầu điều chỉnh giảm từ 15h
14:48' - 25/04/2024
Từ 15h hôm nay (25/4), Liên Bộ Công Thương - Tài chính đã thực hiện điều chỉnh giá xăng dầu theo chu kỳ. Theo đó, xăng E5 RON 92 và dầu diesel đồng loạt giảm.
-
Thị trường
Ngành du lịch Thái Lan bội thu nhờ lễ hội Songkran
09:21' - 25/04/2024
Việc kéo dài lễ hội Songkran trong ba tuần đã giúp tạo ra khoản doanh thu lên tới 140 tỷ baht (3,7 tỷ USD) cho ngành du lịch Thái Lan.
-
Thị trường
Nga bán khí đốt giá rẻ cho Trung Quốc
08:23' - 25/04/2024
Trong năm 2024, giá xuất khẩu khí đốt Nga sang Trung Quốc sẽ là 257 USD/1.000 m3 so với mức 320,30 USD/1.000 m3 bán cho thị trường châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ (chênh lệch 19,76%).