Xây dựng văn bản pháp luật: Lấy ý kiến đối tượng chịu tác động thế nào?
Nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác xây dựng, thẩm định văn bản pháp luật, bảo đảm tính ổn định, khả thi của văn bản là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Bộ Tư pháp đặt ra trong năm 2019.
Đánh giá tác động còn hình thức, sơ sài
Thời gian qua, một số cảng lớn tồn đọng nhiều container hàng nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, gây khó khăn cho việc sản xuất kinh doanh của một số doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp khu vực phía Bắc.
Những tồn đọng này do việc thực hiện, áp dụng Thông tư 08/2018/TT-BTNMT về ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường và Thông tư 09/2018/TT-BTNMT về quy chuẩn môi trường đối với phế liệu nhập khẩu.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho biết, Thông tư 08 và Thông tư 09 được xây dựng nhằm thực hiện nghiêm túc chỉ đạo và đường hướng hạn chế nhập khẩu phế liệu; đáp ứng được việc hoàn thiện các quy định, quy chuẩn về nhập khẩu phế liệu theo hướng nghiêm khắc hơn để bảo vệ môi trường cho đất nước.
Tuy nhiên, trong bối cảnh một loạt văn bản quy phạm pháp luật nhằm thực hiện Luật Bảo vệ môi trường, Luật Hải quan đã vô tình sinh ra chồng chéo, khó thực hiện cho các đơn vị ở địa phương...
“Từ thực tế này, chúng tôi thấy rằng công tác đánh giá tác động của các văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực cần thực hiện sâu sắc hơn, việc xử lý các vướng mắc, nhạy cảm về thay đổi các quy định cần có sự chung tay của các cơ quan liên quan”, Thứ trưởng Lê Công Thành chỉ rõ.
Theo các chuyên gia pháp lý, những vấn đề cấp thiết của đời sống, liên quan đến quyền, lợi ích của người dân, việc đánh giá tác động trong quá trình xây dựng chính sách là rất cần thiết để hoàn thiện pháp luật, tránh các rủi ro lãng phí xảy ra.
Tuy nhiên, việc thực hiện nội dung này ở một số đơn vị còn sơ sài, hình thức. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, một số cơ quan soạn thảo luật chưa làm hết trách nhiệm, các tài liệu quan trọng như báo cáo tổng kết thi hành luật, báo cáo đánh giá tác động... hầu như không ký, không đóng dấu.
Điều này dẫn đến chính sách đưa ra không phù hợp, không đảm bảo tính khả thi.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, việc xem xét, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân liên quan trong việc ban hành văn bản trái luật chưa được thực hiện nghiêm túc, đúng theo quy định, do đó làm giảm kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tăng cường công tác tham vấn, lấy ý kiến
Để nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật, nhiều chuyên gia đề nghị cần tập trung, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong quá trình xây dựng và thi hành văn bản quy phạm pháp luật; kịp thời xử lý những cơ quan, cá nhân liên quan đến việc ban hành văn bản trái pháp luật...
Chỉ ra cách thức lấy ý kiến như hiện tại có thể chưa bao quát được hết các đối tượng cần lấy ý kiến, tính đại diện còn chưa thực sự bảo đảm, Tiến sỹ Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp đề nghị, các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác tham vấn ý kiến các đối tượng chịu sự tác động của văn bản, từ đó, dự báo các phản ứng cần thiết, năng lực tiếp nhận quy định mới của pháp luật.
Đồng thời, cần tập trung cải thiện tính dự báo của các quy định pháp luật; đề cao công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật trong quá trình xây dựng chính sách.
Một điểm đáng lưu ý là quy định về các trường hợp văn bản quy phạm pháp luật được ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 cũng nhiều điểm chưa phù hợp.
Theo đó, trình tự, thủ tục rút gọn được áp dụng trong các trường hợp khẩn cấp theo quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp; trường hợp đột xuất, khẩn cấp trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cháy, nổ; trường hợp cấp bách để giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn theo quyết định của Quốc hội; trường hợp để ngưng hiệu lực toàn bộ hoặc một phần của văn bản quy phạm pháp luật trong một thời hạn nhất định; trường hợp cần sửa đổi ngay cho phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành.
Việc áp dụng thủ tục, trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật rút gọn đã đáp ứng được nhu cầu ngay và luôn của việc điều hành quản lý, song nó cũng đã làm mất đi cơ hội có ý kiến của các đối tượng chịu tác động.
Điều này cũng đồng nghĩa với việc các đề nghị chính sách được đánh giá chưa được kỹ càng, thận trọng. Thực tế đã có không ít văn bản về điều kiện kinh doanh vừa được ban hành năm 2016 đã lại phải tiếp tục được đề xuất, sửa đổi năm 2018.
Từ thực tế này, nhiều chuyên gia kiến nghị, bỏ quy định “trường hợp cần sửa đổi ngay cho phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành”; đồng thời cân nhắc thiết kế quy định về thời hạn có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành đủ dài để xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết theo đúng trình tự.
Các chuyên gia nhấn mạnh: Việc sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật là cần thiết nhằm tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp luật, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật, góp phần xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, khả thi, minh bạch, dễ tiếp cận, hiệu lực, hiệu quả phục vụ đắc lực cho sự nghiệp phát triển đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước của Bộ Tư pháp
20:41' - 07/01/2019
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa ký Quyết định ban hành Danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp.
-
Kinh tế Việt Nam
Tháng 10/2018: 17 văn bản pháp luật được Chính phủ, Thủ tướng ban hành
20:03' - 07/12/2018
Trong tháng 10/2018, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 17 văn bản quy phạm pháp luật, gồm 16 Nghị định của Chính phủ và 1 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế và pháp luật
Những điểm khách hàng cần lưu ý khi thực hiện giao dịch tài chính
10:58'
Sau những thông tin về việc hàng chục tỷ đồng trong tài khoản ngân hàng bị “bốc hơi”, các chuyên gia tài chính đã đưa ra một số khuyến cáo với khách hàng khi thực hiện các giao dịch tài chính.
-
Kinh tế và pháp luật
“Trùm tiền ảo” Sam Bankman-Fried bị kết án 25 năm tù
10:17'
Ngày 28/3, người sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX Sam Bankman-Fried đã bị kết án 25 tù vì tội lừa đảo khách hàng và các nhà đầu tư trên nền tảng giao dịch tiền ảo này.
-
Kinh tế và pháp luật
Triệu tập lái xe đi ngược chiều, quay đầu trốn chốt đo nồng độ cồn
09:30'
Lái xe vi phạm là Nguyễn Trọng Dũng, thường trú tại khu 2, phường Hùng Thắng, thành phố Hạ Long.
-
Kinh tế và pháp luật
Xét xử vụ án Vạn Thịnh Phát: Một bị cáo lâm bệnh nguy kịch xin được miễn án
20:46' - 28/03/2024
Phần lớn các bị cáo cho rằng chỉ làm theo chỉ đạo, có vai trò thứ yếu nên đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt.
-
Kinh tế và pháp luật
Khởi tố Giám đốc Ngân hàng MSB chi nhánh Thanh Xuân Bùi Thị Hoài Anh
17:06' - 28/03/2024
Cơ quan Công an xác định Bùi Thị Hoài Anh đã lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của 8 bị hại với số tiền 338 tỷ đồng.
-
Kinh tế và pháp luật
Đề thi tham khảo môn Tiếng Nhật, Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024
15:58' - 28/03/2024
Chi tiết đề thi tham khảo tốt nghiệp THPT 2024 môn Tiếng Nhật và các môn thi khác dưới đây.
-
Kinh tế và pháp luật
Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ 1/7/2024
15:37' - 28/03/2024
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.
-
Kinh tế và pháp luật
Khởi tố nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Lê Viết Chữ
07:44' - 28/03/2024
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam thêm 2 bị can: nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Lê Viết Chữ và Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Phạm Hoàng Anh.
-
Kinh tế và pháp luật
Viện Tim TP Hồ Chí Minh bị tấn công trang web: Chưa ghi nhận rò rỉ thông tin người bệnh
20:27' - 27/03/2024
Trang web lấy số khám bệnh Viện Tim Thành phố Hồ Chí Minh đã bị hacker tấn công gây nên tình trạng gia tăng đột biến số lượt đăng ký khám bệnh.