80 năm ngành nông nghiệp và môi trường: Từ gian khó đến khát vọng xanh

Sáng 12/11, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm ngành nông nghiệp và môi trường (1945 - 2025) và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu tại Lễ kỷ niệm.

Cùng dự có: Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng; các nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội: Nguyễn Sinh Hùng, Nguyễn Thị Kim Ngân; các nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực ban Bí thư: Phan Diễn, Trần Quốc Vượng.

Tham dự có các đồng chí: Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương; Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị Thường trực Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng; Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp, hiệp hội, cùng các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành.

Tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm đã trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết: 80 năm qua, ngành nông nghiệp và môi trường đã viết nên một trang sử vẻ vang cùng với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trong gian khó, bản lĩnh, ý chí tự lực và tinh thần sáng tạo, khát vọng của những người làm trong lĩnh vực nông nghiệp, tài nguyên và môi trường đã được tôi luyện, hun đúc, trở thành nền tảng vững chắc cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hôm nay.

Suốt 80 năm qua, Việt Nam có quyền tự hào về ngành nông nghiệp - mang trên mình sứ mệnh thiêng liêng là bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, giữ vững ổn định xã hội; ngành lâm nghiệp - lá chắn xanh của Tổ quốc trong bảo vệ môi trường, gìn giữ sinh thái; ngành thủy sản và diêm nghiệp - những con người bám biển, bám ngư trường, chắt chiu vị mặn biển khơi để mang về những vụ cá bội thu, những hạt muối đậm đà làm giàu cho quê hương.

Trong phát triển nông thôn và thủy lợi, những bàn tay, khối óc đã làm thay đổi căn bản diện mạo làng quê, dựng lên những con đê vững chãi, những công trình thuỷ lợi kỳ vĩ đưa nước về cho ruộng đồng, mở đường cho sản xuất phát triển. Lực lượng phòng, chống thiên tai và khí tượng thủy văn ngày đêm “đo gió, đếm mưa”, đứng nơi đầu sóng ngọn gió, trở thành lá chắn tin cậy bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân. Các lĩnh vực đất đai, tài nguyên nước, địa chất và khoáng sản được giữ gìn và quản trị “tấc đất, tấc vàng”, mạch nguồn sự sống và nguồn lực, tài nguyên quốc gia, cung cấp điểm tựa cho phát triển kinh tế, quốc phòng, an ninh.

Đo đạc, bản đồ và công nghệ viễn thám vẽ nên hình hài đất nước trên từng tấm bản đồ, mở rộng tầm nhìn từ không gian để quản lý tài nguyên, lãnh thổ và môi trường ngày càng khoa học, hiện đại. Lĩnh vực môi trường, biến đổi khí hậu và quản lý tổng hợp tài nguyên biển, hải đảo đi tiên phong trong giữ gìn không gian sinh tồn cho muôn đời sau, khẳng định và thực thi chủ quyền quốc gia, thể hiện trách nhiệm của Việt Nam với cộng đồng quốc tế.

Với nền tảng đó, từ chỗ thiếu ăn, phải nhập khẩu lương thực trong thập niên 1980, Việt Nam đã tự bảo đảm an ninh lương thực và trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Các mặt hàng, như gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, thủy sản, rau quả… liên tục nằm trong nhóm 5 nước xuất khẩu lớn nhất toàn cầu, mang lại hàng chục tỷ USD mỗi năm.

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt hơn 62,5 tỷ USD (năm 2024), đưa Việt Nam vào top 15 quốc gia xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới. Đặc biệt, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (từ 2010) đã thay đổi căn bản diện mạo nông thôn, hơn 78% xã đạt chuẩn, hạ tầng được cải thiện, đời sống người dân nâng cao. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 58% (năm 1993) xuống còn 4,06% (năm 2024). Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cũng cho biết, các phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2020-2025 tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, tạo khí thế sôi nổi, cổ vũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động vượt qua khó khăn, đóng góp quan trọng vào việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của ngành.

Nhiều phong trào tiêu biểu đạt kết quả rõ nét, như: “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”; “Cả nước chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”; “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”; “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hóa công sở”; hay phong trào Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Bình dân học vụ số; chiến dịch: Làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai… đã trở thành động lực quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của toàn ngành; đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của đất nước.

Bước vào giai đoạn phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, mục tiêu xuyên suốt của ngành là phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; bảo vệ, khai thác và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm an ninh môi trường, góp phần xây dựng đất nước phát triển nhanh, bền vững, phồn vinh, hạnh phúc.

Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp và môi trường sẽ tập trung thực hiện 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, hoàn thiện thể chế và mô hình quản trị hiện đại, thống nhất. Ngành rà soát, sửa đổi toàn diện pháp luật về đất đai, nước, rừng, môi trường, khí hậu và nông nghiệp, bảo đảm đồng bộ, minh bạch. Kiện toàn tổ chức bộ máy tinh gọn, đa ngành, có khả năng hoạch định chiến lược và quản lý tổng hợp theo vùng, lưu vực và hệ sinh thái. Phân cấp mạnh gắn với trách nhiệm giải trình, nâng cao vai trò điều phối của Trung ương và hiệu lực quản lý ở địa phương.

Thứ hai là phát triển nông nghiệp sinh thái, kinh tế xanh và tuần hoàn. Ngành chuyển mạnh từ tăng trưởng chiều rộng sang giá trị bền vững dựa trên khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nhân rộng mô hình phát thải thấp, bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý rừng bền vững. Thiết lập tiêu chuẩn xanh, nâng tầm thương hiệu nông sản Việt Nam gắn với truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý và tín chỉ carbon.

Thứ ba là quản lý, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên quốc gia. Khai thác, sử dụng tiết kiệm đất, nước, rừng, khoáng sản, biển phục vụ phát triển lâu dài. Số hóa, công khai dữ liệu tài nguyên - môi trường, nâng cao quản trị dựa trên kết quả, bằng chứng.

Tiếp theo, ngành thúc đẩy khoa học - công nghệ và chuyển đổi số làm động lực bứt phá. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, cảm biến, chuỗi khối trong giám sát tài nguyên và nông nghiệp thông minh. Đẩy mạnh nghiên cứu giống cây, con thích ứng khí hậu; hỗ trợ khởi nghiệp và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ở nông thôn.

Ngoài ra, ngành nâng cao hiệu lực quản trị và huy động nguồn lực cho chuyển đổi xanh. Khai thông nguồn lực trong nước và quốc tế, nhất là tài chính về khí hậu, ODA thế hệ mới, vốn tư nhân cho đầu tư xanh. Chủ động tham gia các sáng kiến toàn cầu về phát thải ròng Net Zero, kinh tế carbon thấp; khẳng định vai trò và vị thế Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Tiếp tục phát huy truyền thống 80 năm vẻ vang, Bộ trưởng Trần Đức Thắng đề nghị các cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong ngành tiếp tục đổi mới tư duy, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh; nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm nông nghiệp; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ tài nguyên và môi trường sinh thái.

Mỗi cá nhân trong ngành cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, sáng tạo, thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, môi trường bền vững, đưa đất nước ta phát triển nhanh, bền vững và hùng cường, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh.