ASEAN 2020: Hội nghị trực tuyến Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ và ASEAN-Canada

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam dự các Hội nghị này.

* Phát triển quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ vì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hoa Kỳ, các nước đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ, coi đây là nhân tố quan trọng trong bảo đảm hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực, hoan nghênh thành lập quan hệ Đối tác Mekong-Hoa Kỳ.

Trên thực tế, trong nhiều thập kỷ qua, kể từ khi quan hệ đối thoại được ASEAN-Hoa Kỳ hình thành năm 1977, Hoa Kỳ đã trở thành đối tác chiến lược của ASEAN, đối tác thương mại lớn thứ 3 và nhà đầu tư thứ 4 của ASEAN. Bên cạnh đó, các nước cũng cho rằng việc Hoa Kỳ tham gia tích cực vào các diễn đàn do ASEAN thành lập và dẫn dắt đã hỗ trợ ASEAN duy trì hiệu quả vai trò trung tâm, thúc đẩy đối thoại, hợp tác trong khu vực.

Điểm lại những phát triển gần đây, các nước ASEAN đánh giá cao sự phối hợp và trợ giúp mà Hoa Kỳ đã dành cho khu vực trong nhiều năm qua, nhất là sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả của Hoa Kỳ dành cho ASEAN thông qua Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Hoa Kỳ, Mạng lưới các chuyên gia y tế ASEAN-Hoa Kỳ, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng, kiểm soát dịch bệnh ở khu vực, trong đó có mở Văn phòng khu vực của Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật (CDC) tại Việt Nam.

ASEAN đề nghị Hoa Kỳ chia sẻ những kết quả nghiên cứu, tạo điều kiện tiếp cận rộng rãi khi có vắc-xin phòng, chống và điều trị COVID-19.

Trong thời gian tới, ASEAN trông đợi Hoa Kỳ hỗ trợ các nỗ lực phục hồi thông qua các chương trình hợp tác phát triển Hoa Kỳ đang triển khai như Chương trình Đối tác về tối ưu hóa hợp tác khu vực (PROSPECT), Chương trình Tăng trưởng bao trùm thông qua sáng tạo, thương mại và thương mại điện tử (IGNITE), các chương trình hợp tác kinh tế-thương mại, hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ (MSMEs) khởi nghiệp, phát triển nguồn nhân lực, đổi mới sáng tạo, tận dụng các thành tựu Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư...

Phát biểu tại Hội nghị, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Micheal Pompeo khẳng định việc ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng và đóng vai trò trung tâm của khu vực là phù hợp với lợi ích của Hoa Kỳ, đánh giá cao vai trò chủ động của Việt Nam trong cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, đặc biệt trong điều phối các nỗ lực khu vực cùng với các đối tác ứng phó hiệu quả với dịch bệnh.

Ngoại trưởng Pompeo đánh giá cao Tài liệu quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) và tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ xây dựng và phát triển quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ vì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau và hợp tác cùng có lợi.

Phát biểu về tình hình quốc tế và khu vực, Ngoại trưởng Pompeo nhắc lại quan điểm của Hoa Kỳ về những vấn đề nóng trong quan hệ quốc tế và mong muốn các nước ASEAN tăng cường đoàn kết, thống nhất, tích cực trong các vấn đề  liên quan đến hòa bình, ổn định.

Riêng về Biển Đông, Hoa Kỳ tái khẳng định lập trường và khuyến khích các  nước ASEAN đoàn kết, thống nhất duy trì quan điểm chung về hòa bình ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, giải quyết các tranh chấp trên cơ sở thượng tôn luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982 và các giá trị đã được nêu trong AOIP.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao những nỗ lực cụ thể của Hoa Kỳ triển khai Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Hoa Kỳ nhằm củng cố năng lực khu vực ứng phó với các tình huống y tế khẩn cấp, hoan nghênh Hoa Kỳ mở văn phòng khu vực của Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật (CDC) của Hoa Kỳ ở Việt Nam và trông đợi sớm ký Hiệp định Hợp tác Phát triển Khu vực ASEAN-USAID nhằm tăng cường hợp tác phát triển hai bên ở khu vực.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh hoan nghênh Hoa Kỳ hỗ trợ 5 triệu USD thành lập Học viện Sáng kiến các Lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI) đặt tại Trường Đại học Fulbright Việt Nam.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đánh giá cao Hoa Kỳ ủng hộ ASEAN xây dựng cộng đồng, phát huy vai trò trung tâm trong duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh lập trường nguyên tắc của ASEAN, đề nghị các bên tăng cường tin cậy chung và lòng tin, đề cao thượng tôn pháp luật, kiềm chế, không có các hành động gây phức tạp thêm tình hình, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982, đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông và trong khu vực.

Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng thông qua Kế hoạch Hành động nhằm triển khai Quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ (2021-2025), với các hành động cụ thể để đưa hợp tác đi vào thực chất và đúng tiến độ.

* Sớm nâng quan hệ đối thoại ASEAN-Canada lên Đối tác Chiến lược

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Canada, hai bên hài lòng ghi nhận những tiến triển tích cực trong quan hệ đối thoại ASEAN-Canada trên tất cả các lĩnh vực. Hai bên ghi nhận mong muốn của Canada nâng cấp quan hệ đối thoại lên Đối tác Chiến lược.

Các Bộ trưởng Ngoại giao đánh giá cao sự tham gia tích cực của Canada vào các cơ chế do ASEAN thành lập và dẫn dắt, đặc biệt là Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF). Các nước ghi nhận nguyện vọng của Canada tham gia sâu hơn vào các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như Cấp cao Đông Á, ADMM Mở rộng (ADMM +).

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 có những diễn biến khó lường, ASEAN đánh giá cao việc Canada hỗ trợ kịp thời các thiết bị bảo hộ y tế trị giá 4,5 triệu CAD (đô-la Canada).

Bộ trưởng Ngoại giao Canada bày tỏ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang phát triển năng động và trong bối cảnh dịch chuyển địa chính trị ở khu vực, đồng thời công bố khoản hỗ trợ Chương trình học bổng và trao đổi giáo dục ASEAN-Canada (SEED) trị giá khoảng 10 triệu CAD.

Hai bên ghi nhận các kết quả triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động ASEAN-Canada 2016-2020 với 100% các dòng hành động đã được thực hiện. Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Canada nhất trí thông qua Kế hoạch Hành động ASEAN-Canada 2021-2025.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chia sẻ những đánh giá toàn diện về quan hệ giữa ASEAN-Canada. Phó Thủ tướng cho biết, mặc dù cách xa về địa lý, nhưng Canada tham gia tích cực và có tính xây dựng trong những nỗ lực của ASEAN vì một khu vực hòa bình, ổn định và phát triển.

Phó Thủ tướng khẳng định Việt Nam hoan nghênh Canada đã ủng hộ sáng kiến của ASEAN trong ứng phó đại dịch COVID-19 gồm có Quỹ ASEAN Ứng phó COVID-19 và Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, đồng thời mong muốn Canada hợp tác và hỗ trợ ASEAN giảm thiểu những tác động của dịch bệnh trên mọi mặt và phục hồi sau dịch bệnh.

Nhấn mạnh Canada là đối tác thương mại lớn thứ 3 của ASEAN và là một trong những nền kinh tế lớn của Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn các nước cùng khai thác tiềm năng của Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Canada trong tương lai.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao Canada luôn ủng hộ ASEAN phát huy vai trò trong duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Chiều 10/9, trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 và các Hội nghị liên quan sẽ diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Australia, ASEAN-New Zealand, Phiên đối thoại giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các Đại diện Ủy ban liên chính phủ ASEAN về Nhân quyền và Đối thoại Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về Tăng cường vai trò của Phụ nữ vì Hòa bình và An ninh bền vững./.