Bảo vệ lúa Đông Xuân trước rét đậm, rét hại

 

Theo Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dự báo không khí lạnh có khả năng hoạt động mạnh trong tháng 1 - 2/2025 và gây ra các đợt rét đậm, rét hại, khu vực vùng núi phía Bắc cần đặc biệt đề phòng khả năng xảy ra những đợt rét kèm theo hiện tượng sương muối, băng giá.

Để bảo đảm sản xuất vụ Đông Xuân năm 2024-2025, các tỉnh, thành phố phía Bắc chủ động phòng chống rét cho mạ, lúa mới cấy, lúa gieo sạ bằng các biện pháp tưới đủ nước; lưu ý che phủ nilon 100% diện tích mạ Xuân để phòng tránh rét và ngăn chặn xâm nhập của rầy mang nguồn bệnh lùn sọc đen phương Nam trên mạ. Nông dân theo dõi tình hình thời tiết để điều chỉnh việc bón phân cho phù hợp, tránh bón phân đạm cho mạ và lúa mới cấy khi nhiệt độ xuống thấp.

Cục Trồng trọt khuyến cáo các tỉnh Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc hạn chế tối đa trà lúa Xuân sớm, Xuân trung, tập trung chủ yếu trà lúa Xuân muộn, gieo mạ xung quanh tiết lập Xuân và tập trung cấy trong tháng 02/2025 bằng các giống lúa ngắn ngày, đảm bảo lúa trỗ tập trung từ 10-20/5. Các địa phương hạn chế diện tích lúa gieo thẳng, tăng cường ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất như mạ khay, máy cấy, máy gặt đập liên hợp... nhằm giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Các tỉnh Bắc Trung Bộ chủ yếu sử dụng giống ngắn ngày, cực ngắn ngày, hạn chế tối đa giống dài ngày, đảm bảo lúa trỗ từ 25/4 đến 5/5 đối với các tỉnh từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh và từ 10/4 đến 25/4 đối với các tỉnh từ Quảng Bình đến Thừa Thiên Huế.

Các tỉnh, thành phố rà soát cơ cấu giống lúa, lựa chọn 3-4 giống chủ lực, 3-4 giống bổ sung, tỷ lệ mỗi giống không quá 30% diện tích để tránh rủi ro; chuẩn bị lượng hạt giống dự phòng khoảng 10% bằng các giống lúa có thời gian sinh trưởng cực ngắn ngày, ngắn ngày để kịp thời gieo cấy lại nếu diện tích lúa mới gieo, cấy bị thiệt hại do rét gây ra.

Vụ Đông Xuân năm 2024-2025 với kế hoạch sản xuất lúa 1,052 triệu ha, năng suất khoảng 58,8 tạ/ha, sản lượng khoảng 12,96 triệu tấn. Các địa phương 2 bố trí thời vụ gieo cấy phù hợp theo nguyên tắc đảm bảo lúa phân hóa đòng và trỗ gặp thời tiết thuận lợi; tránh rét “nàng bân” khi lúa trỗ, tránh lụt Tiểu mãn ở vùng đất thấp khi thu hoạch, đồng thời bố trí thời vụ gieo cấy sớm lúa vụ Hè Thu, vụ Mùa và triển khai vụ Đông 2025.

Theo kế hoạch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2024-2025 vùng Trung du và đồng bằng Bắc Bộ, đợt 2 từ 0 giờ ngày 8/2 đến 24 giờ ngày 14/2 (7 ngày). Cục Trồng trọt khuyến cáo các địa phương cần chuẩn bị tốt nhất các điều kiện về nhân lực và hệ thống máy bơm, kể cả bơm dầu, bơm lưu động để lấy nước đạt hiệu quả cao nhất, lấy nước đổ ải thau chua, rửa mặn ở vùng ven biển, tích và giữ nước kịp thời hiệu quả, đảm đủ nước gieo cấy lúa vụ Đông Xuân trong khung thời vụ tốt nhất. Đồng thời, giữ nước cho tưới dưỡng giai đoạn lúa đẻ nhánh, làm đòng; tránh làm thiệt hại và ảnh hưởng đến vùng trồng cây vụ Đông.

Đối với các vườn cây ăn quả đang trong giai đoạn kiến thiết cơ bản, khi có dự báo sương muối, rét đậm, rét hại, người dân cần có các biện pháp bảo vệ kịp thời như tủ gốc bằng tàn dư hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ, cỏ khô, … ) hay màng phủ nông nghiệp để vừa giữ ấm vừa giữ ẩm cho gốc và rễ cây. Sáng sớm vào những ngày rét đậm, đặc biệt khi có sương muối cần dùng vòi nước xịt lên để rửa lá làm trôi sương. Đồng thời, thực thiện việc bao tán cho cây bằng túi nilon (khi có tuyết, sương muối), có tác dụng ngăn chặn sương muối và giữ ấm cho toàn bộ tán lá cây mới trồng. Sử dụng biện pháp che chắn cho cây mới trồng để giảm tác hại của gió rét.

Đối với các vườn cây đang trong thời kỳ kinh doanh, ngoài biện pháp tủ gốc và tưới nước lên tán lá vào buổi sáng sớm, những nơi có điều kiện tiến hành hun khói ở đầu hướng gió, làm giảm tác động của gió rét. Có thể bón bổ sung supe lân trong thời điểm này để tăng cường sức chống chịu của cây bằng cách rắc dưới tán cây mỗi gốc khoảng 0,1 – 0,2 kg cho mỗi 1m đường kính tán. Bên cạnh đó, có thể bổ sung thêm Kali, phân hữu cơ để tăng khả năng chống rét cho cây; tiến hành tủ gốc bằng tàn dư hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiêp để vừa giữ ấm vừa giữ ẩm cho gốc và rễ cây.