Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật thần kinh, Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức, tuy chưa có số liệu chính thức về chẩn đoán khối u não và tỷ lệ người bệnh mắc u não mỗi năm ở Việt Nam nhưng riêng Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức mỗi năm nhận khám và điều trị cho khoảng 2.500 người bệnh u não.

Ở trẻ em u não là nguyên nhân tử vong cao nhất trong số các ung thư trẻ em. Khối u não chiếm 1/4 số bệnh nhân tử vong do ung thư dưới 19 tuổi. U não là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 2 trong số các bệnh nhân ung thư ở lứa tuổi từ 20-39 tuổi.

Có khoảng 120 loại u não

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ cho biết, có khoảng 120 loại u não có nguồn gốc từ tế bào trong sọ được ghi nhận và mỗi loại có cách xử trí khác nhau (không tính u di căn tới não từ ung thư nơi khác).

U não có thể lành tính, có thể ác tính (ung thư). Ung thư não có nhiều loại với mức độ ác tính khác nhau. Có loại ung thư phát triển rất nhanh và gây nguy hiểm cho người bệnh trong thời gian ngắn.

“U não ác tính có thể phát triển rất nhanh gây tử vong cho bệnh nhân nhưng u não rất hiếm di căn tới cơ quan khác. Một số u não ác tính có thể xâm lấn vùng cấu trúc lân cận như xương sọ, xương vòm sọ, màng não. Ngược lại, rất nhiều bệnh nhân ung thư cơ quan khác di căn tới não”.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ, mặc dù có tới 120 loại u não nhưng có 4 nhóm u não hay gặp nhất là u di căn não, u tế bào thần kinh đệm, u mang não và u tuyến yên. Có loại u não phát triển rất chậm, mỗi năm to hơn 2-3mm.

Đối với loại u não phát triển chậm, bệnh nhân thích nghi dần với sự tăng kích thước và tăng thể tích khối u nên dấu hiệu rất mờ nhạt. Nhiều người được chẩn đoán u não sau khi khối u rất to (đường kính 8-10cm) và khối u đã phát triển từ 5-10 năm.

Có loại u não có thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng cũng có loại u não hay tái phát, tái phát nhanh. Có loại u não chỉ cần điều trị một phương pháp, nhưng có loại u não phải điều trị kéo dài, bằng nhiều phương pháp khác nhau.

“Tuy nhiên, không phải cứ bị u não là nhất thiết phải mổ, là gặp nguy hiểm tới tính mạng. Trong quá trình điều trị, tôi đã gặp nhiều trường hợp người bệnh “chung sống hòa bình” với u não. Có những người bệnh không cẩn phải mổ não, chỉ cần sử dụng thuốc điều trị triệu chứng là có thể trở lại cuộc sống ổn định”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ chia sẻ.

Bệnh nhân sẽ sống thêm được bao nhiêu lâu?

"Bệnh nhân sẽ sống thêm được bao nhiêu lâu?", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ cho biết đây là câu hỏi mà bệnh nhân và gia đình bệnh nhân u não thường đặt ra với thầy thuốc.

“Câu trả lời không giống nhau cho tất cả mọi người. Môt số bệnh nhân u não có thể sống khỏe mạnh bình thường và tuổi thọ không giảm đáng kể sau khi được điều trị u não. Một số khác có thể sống thêm vài tháng hoặc vài năm. Một số u não phát triển rất nhanh, khối u lớn nhanh sau vài tuần hoặc vài tháng. Một số trường hợp khác phát triển rất chậm, mỗi năm tăng thêm 2-3mm”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ thông tin.

U não có thể tái phát sau điều trị, nhưng cũng có loại không tái phát hoặc u không phát triển to hơn sau nhiều năm. Chính vì vậy, “chúng ta phải được khám, tư vấn và theo dõi u não liên tục, thường xuyên. Thời gian sống thêm sau khi điều trị u não phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như loại u, tuổi bệnh nhân, vị trí, kích thước, phương pháp điều trị...”, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật thần kinh, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức cho biết.

Tại Mỹ, khoảng 20% bệnh nhân u não ác tính sống thêm trên 5 năm sau khi điều trị. Ở trẻ em, tỷ lệ u não ác tính sống thêm trên 5 năm cao tới 72%. Trẻ em dưới 3 tuổi có thời gian sống thêm sau điều trị ngắn hơn so với trẻ em từ 3-16 tuổi.

“Đối với u màng não người bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn nếu khối u lành tính, được phẫu thuật sớm, được cắt bỏ hoàn toàn. Người bệnh có thể sống bình thường”, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật thần kinh, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức khẳng định.

U não rất dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác

Kể lại câu chuyện cách đây không lâu về một bé trai 10 tuổi ở Ninh Bình được chẩn đoán u não ác tính không điển hình, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ cho biết, theo gia đình bệnh nhân, trước khi vào Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khoảng 6 tháng, cháu bé có hiện tượng nôn nhiều, tần suất nôn tăng dần trong ngày và trong tuần.

Điều đáng nói là ngoài nôn, cháu bé không có dấu hiệu điển hình khác của u não như đau đầu, rối loạn ý thức…, cháu vẫn tỉnh táo và đi học bình thường.

Cháu được gia đình đưa đến nhiều bệnh viện nhưng chỉ được chẩn đoán bị rối loạn tiêu hoá. Do nôn nhiều, ăn uống không hấp thu được nên chàu ngày càng sút cân, gầy yếu.

Sau khi tìm hiểu thông tin, nghi ngờ con có vấn đề về não, người bố đưa con đến bệnh viện để chụp cắt lớp vi tính sọ não, lúc này các bác sĩ mới phát hiện trẻ bị u não.

Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức bệnh nhi được cắt bỏ khối u, tuy nhiên kết quả sinh thiết cho thấy bệnh nhi bị khối u ác tính.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ, với bệnh lý u não ở trẻ nhỏ thì có tới 70% là ung thư. Bệnh thường gặp ở trẻ em trên 5 tuổi đến 15 tuổi.

Hiện nay chưa thể khẳng định chính xác nguyên nhân ung thư não nhưng với trẻ nhỏ có thể do căn nguyên từ trong bào thai.

Dấu hiệu để chẩn đoán u não có thể kể đến là đau đầu: đau đầu nhiều vào buối sáng, đau đầu tăng dần, đau đầu không giảm hoặc giảm ít khi sử dụng thuốc giảm đau; buồn nôn, nôn; bị co giật một chi, hoặc co giật tất cả các chi, mắt trợn ngược, sùi bọt mép; bị yếu một tay, một chân hay yếu cánh tay, cẳng tay, cổ tay, cổ chân; tê bì, mất hay giảm cảm giác một phần nào đó trên cơ thể; rối loạn nhìn: nhìn mờ, lác mắt, nhìn đôi.

Thậm chí có trường hợp khối u não gây thay đổi tính cách: dễ cáu gắt, dễ bị kích thích, trầm cảm...; khó tập trung hoặc không thể tập trung học, làm việc; rối loạn nói: khó nói, khó tìm từ thích hợp để nói, không thể nói được, không hiểu từ, hoặc không hiểu được cả câu người khác hỏi; rối loạn thăng bằng, đi lại không vững, dễ bị ngã.

Một số trường hợp u não đặc biệt có những biểu hiện dễ nhận thấy như u tuyến yên tăng tiết nội tiết tố tăng trưởng (nội tiết tố GH) làm rối loạn sự phát triển.

Chi của người bệnh to dần, ngón tay và ngón chân to, trán dô, mũi to, da thô... loại u này phát triển chậm, người bệnh không nhận thấy sự thay đổi nhưng người khác dễ thấy sự thay đổi đó.

“Các triệu chứng ung thư não rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác nên nhiều người còn chủ quan không đi khám và điều trị kịp thời. Vì thế. khi có các dấu hiệu trên cần chủ động đi khám ngay”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ cảnh báo.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Hệ cũng cho biết, ngày 28/3/2020 tới đây, các chuyên gia Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ khám, tư vấn miễn phí cho người dân và bệnh nhân nhằm phát hiện sớm và có phương pháp điều trị kịp thời các bệnh lý về não.

Người dân chỉ cần đăng ký qua Tổng đài CSKH 1900190 và đến khám tại Phòng khám 11 (tầng 2, nhà C4, Khu khám bệnh theo yêu cầu), Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, 40 Tràng Thi – Hoàn Kiếm – Hà Nội./.