Cà Mau siết chặt quản lý tàu cá, ngăn chặn vi phạm IUU

Tàu cá neo đậu ở thị trấn Rạch Gốc, tỉnh Cà Mau. Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN

Ngày 24/10, tin từ Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau cho biết, nhằm thực hiện Công điện số 198/CĐ-TTg và Quyết định số 2310/QĐ-TTg ngày 17/10/2025 của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau vừa ban hành Kế hoạch triển khai tháng cao điểm chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam trên địa bàn tỉnh.

Theo kế hoạch, trong đợt cao điểm này, địa phương kiên quyết xử lý nghiêm, triệt để các hành vi vi phạm quy định về IUU; ngăn chặn, không để phát sinh tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Tỉnh phấn đấu đến ngày 15/11/2025 không còn xảy ra các vụ việc vi phạm như: mất kết nối VMS (thiết bị giám sát hành trình) trên 6 giờ không báo cáo vị trí về bờ, mất kết nối quá 10 ngày không đưa tàu về bờ, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển. Kế hoạch cũng xác định rõ vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đối với công tác chống khai thác IUU.

Trong tháng cao điểm, Cà Mau đề ra bốn nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm; trong đó tỉnh huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là cấp cơ sở; tuyên truyền sâu rộng đến từng khóm, ấp, hộ dân có tàu cá, nâng cao công tác giám sát và ngăn chặn kịp thời tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Tỉnh tập trung rà soát, đăng ký, đăng kiểm và cấp phép 100% tàu cá đủ điều kiện hoạt động; lập danh sách, niêm yết công khai các tàu không đủ điều kiện. Đồng thời, đồng bộ dữ liệu tàu cá với các hệ thống quốc gia như VNFishbase, VMS, eCDT, VNeID; triển khai chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề và giải bản tàu cá không còn nhu cầu khai thác, bảo đảm sinh kế cho ngư dân.

Cà Mau cũng tăng cường kiểm tra chặt chẽ việc xuất – nhập bến, cập cảng, giám sát sản lượng thủy sản khai thác, bảo đảm tàu cá đủ điều kiện, có thiết bị giám sát hành trình (VMS) hoạt động liên tục 24/24h. Địa phương triển khai hệ thống báo cáo tự động khi mất kết nối VMS, tích hợp quản lý tàu cá, ngư dân và sản lượng khai thác trên nền tảng VNeID để đảm bảo minh bạch, truy xuất dữ liệu theo thời gian thực. Cùng với đó, tỉnh xác định, giám sát và xử lý nghiêm các nhóm đối tượng nguy cơ cao vi phạm IUU, đặc biệt là chủ tàu, ngư dân, tổ chức môi giới.

Để thực hiện đồng bộ, hiệu quả, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau giao Sở Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo tỉnh về IUU, chịu trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, tổng hợp báo cáo. Thủ trưởng các sở, ngành, địa phương có tàu cá được yêu cầu trực tiếp chỉ đạo, theo dõi, giám sát các cơ quan, đơn vị trực thuộc thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ. Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội tăng cường tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và nhân dân tham gia giám sát, phản biện, góp phần thực hiện hiệu quả công tác này.

Với vai trò nòng cốt trong đấu tranh chống khai thác IUU, giữ gìn an ninh vùng biển, góp phần phát triển bền vững ngành thuỷ sản và bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, Bộ đội Biên phòng tỉnh Cà Mau trong thời gian qua đã triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp nhằm kiểm soát, ngăn chặn, tiến tới chấm dứt tình trạng tàu cá địa phương vi phạm vùng biển nước ngoài.

Thông qua tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật và các khuyến nghị của Uỷ ban Châu Âu (EC), lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh từng bước nâng cao nhận thức cho ngư dân, chủ tàu, thuyền trưởng về hệ lụy của khai thác trái phép và tầm quan trọng của việc chấp hành các quy định pháp luật về biển. Hàng trăm buổi tuyên truyền được tổ chức, hàng nghìn lượt ngư dân được tiếp cận thông tin. Nhờ đó, 100% tàu cá trong diện giám sát đã cam kết không vi phạm IUU.

Hiện tại, đơn vị đã kiện toàn tổ chức, sáp nhập phòng ban, tinh gọn biên chế, nhanh chóng ổn định, vận hành hiệu quả. Đơn vị hiện đang quản lý, bảo vệ 310 km bờ biển với vùng biển rộng 23.788 km². Đại tá Hà Văn Thanh, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Cà Mau cho biết, bên cạnh thuận lợi, đơn vị còn gặp nhiều khó khăn do việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp ảnh hưởng đến công tác phối hợp; số lượng cảng cá chỉ định còn ít so với quy định bắt buộc tàu từ 15m trở lên phải cập cảng.

Đặc biệt, tình trạng tàu mất kết nối VMS trên biển vẫn xảy ra, chưa khắc phục triệt để, việc xác định nguyên nhân (nhất là lỗi kỹ thuật) còn vướng mắc. Ngoài ra, tình trạng môi giới đưa tàu và ngư dân sang khai thác trái phép vùng biển nước ngoài ngày càng tinh vi; việc mua bán tàu cá không sang tên, đổi chủ (nhất là bán ra ngoài tỉnh) vẫn diễn ra; một số tàu cá hết hạn đăng kiểm né tránh, hoạt động tại các đảo không vào bờ, gây khó khăn cho quản lý…

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Sử thông tin, Cà Mau đã ứng dụng hiệu quả công nghệ trong tuyên truyền, quản lý, kiểm soát phương tiện và tìm kiếm cứu nạn. Dù vậy, tỉnh có nhiều cửa sông thông ra biển, lực lượng mỏng nên việc quản lý phương tiện hoạt động “theo mùa” còn khó khăn. Do đó, thời gian tới cần tăng cường phối hợp, đẩy mạnh tuyên truyền trong thực hiện nhiệm vụ biên phòng, nhất là công tác xử lý vi phạm, đặc biệt là vi phạm hình sự; đồng thời rà soát, nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ trong nghiệp vụ…

Tại buổi làm việc với Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Cà Mau vừa qua, Bí thư Tỉnh uỷ Cà Mau Nguyễn Hồ Hải nhấn mạnh, nhiệm vụ cấp bách hiện nay là tập trung phòng ngừa không để xảy ra vi phạm mới, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm, đồng thời triển khai đồng bộ các giải pháp ngăn chặn, tiến tới chấm dứt tình trạng vi phạm IUU.

“Công tác gỡ “thẻ vàng” của EC không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành thuỷ sản mà là nhiệm vụ chính trị quốc gia, liên quan đến hình ảnh, uy tín và lợi ích kinh tế của đất nước”, Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Hồ Hải khẳng định, đồng thời yêu cầu Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh triển khai nghiêm túc Chương trình số 73 và Chỉ thị số 32 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác chống khai thác IUU; tổ chức sơ kết 1 năm thực hiện chương trình này ngay trong tháng 10/2025, coi đây là thời điểm quan trọng khi Đoàn công tác của Ủy ban châu Âu (EC) sẽ sang Việt Nam lần thứ 5 để kiểm tra.

Hiện nay, toàn tỉnh Cà Mau có hơn 5.200 tàu khai thác thủy sản, trong đó với gần 1.700 tàu có chiều dài trên 15m; hiện 100% tàu đã lắp đặt thiết bị VMS. Tổng sản lượng thuỷ sản khai thác và nuôi trồng 9 tháng năm 2025 ước đạt 907.186 tấn, bằng 71,5% kế hoạch, tăng 5,9% so với cùng kỳ.