Cách nhận biết và ứng phó khi xuất hiện lũ quét

Mưa lớn khiến nhiều tuyến đường ở Hà Giang bị sạt lở nghiêm trọng. Ảnh: TTXVN

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, sáng 21/7, khu vực các tỉnh Bắc Bộ đã có mưa vừa, mưa to như: thủy điện Sông Lô 2 (Hà Giang) - 96mm, thủy điện Nậm Ngần (Hà Giang) - 92mm, Tân Tiến (Hà Giang) - 76mm, thành phố Hà Giang (Hà Giang) - 68mm, Bản Lầu (Lào Cai) - 81mm, Bản Cầm (Lào Cai) - 53mm, Thạch Lâm (Cao Bằng)  - 38mm...
Dự báo trong ngày 21/7, khu vực các tỉnh Bắc Bộ tiếp tục có mưa với lượng mưa phổ biến từ 30-50 mm, có nơi trên 80 mm.
Trong sáng 21/7, tỉnh Hà Giang và Lào Cai có mưa to đến rất to: Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang) - 300 mm, thành phố Hà Giang - 220 mm, Mường Khương (Lào Cai) - 81 mm.
Hiện nay, mực nước thượng lưu sông Lô đang lên nhanh. Trong đợt lũ này, biên độ mực nước thượng lưu các sông khu vực Bắc Bộ lên từ 2-3m, riêng sông Lô từ 4-6 m (tại thượng lưu sông Lô báo động ở mức 2-3, tại hạ lưu báo động gần mức 1).
Nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại một số khu vực thuộc các tỉnh Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Cao Bằng, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Sơn La, Hòa Bình, Thái Nguyên, Yên Bái. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai là cấp 1.
Theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, lũ quét thường xảy ra bất ngờ tại các sông, suối khu vực miền núi; lũ lên nhanh và cũng xuống nhanh, có sức tàn phá lớn, thường đi kèm với sạt lở đất, đá.

Người dân cần cảnh giác trước các dấu hiệu xuất hiện lũ quét như: mưa lớn nhiều ngày ở vùng thượng lưu, nước sông hoặc suối chuyển màu đục, có tiếng động bất thường của đất đá hoặc âm thanh lạ trong lòng đất...

Khi thấy các dấu hiệu trên, người dân cần nhanh chóng di chuyển khỏi khu vực có thể xảy ra lũ quét đến nơi có vị trí cao hơn; sẵn sàng sơ tán theo hướng dẫn của chính quyền, an toàn tính mạng là quan trọng nhất.
Theo Tiến sỹ Trịnh Xuân Hòa, Phó Viện trưởng Viện Khoa học địa chất và khoáng sản (Bộ Tài nguyên và Môi trường), trong những năm gần đây, các loại hình thiên tai như trượt, lở đất đá, lũ quét xảy ra đặc biệt nghiêm trọng tại các tỉnh Lào Cai, Sơn La, Yên Bái, Hòa Bình, Lai Châu, Hòa Bình, Thanh Hóa và một số địa phương khác, gây thiệt hại lớn về tính mạng và tài sản của nhân dân.
Nguyên nhân gây sạt, trượt ở Việt Nam, chủ yếu là do các hiện tượng thời tiết bất thường, trong đó có mưa lớn kéo dài xảy ra ngày càng nhiều, cùng với các hoạt động nhân sinh như phá rừng, khai khoáng, xây dựng các công trình giao thông, nhà cửa… 

Đồng thời, việc thúc đẩy các quá trình tai biến địa chất, đặc biệt là hiện tượng trượt, lở đất đá, lũ ống, lũ quét phát triển mạnh mẽ với quy mô ngày càng lớn, mức độ thiệt hại ngày càng tăng, đe dọa đến an sinh cộng đồng.
Bên cạnh đó còn  một số nguyên nhân khác như: các khu vực có địa hình phân cắt mạnh, bề mặt địa hình dốc; lớp vỏ phong hóa dày, nhanh ngấm nước, dễ bị nước mưa làm cho bão hòa, giảm độ ổn định sườn dốc; rừng tự nhiên, rừng phòng hộ còn rất ít khiến lớp phủ thực vật mỏng; mưa kéo dài hoặc mưa cục bộ với cường độ lớn trong mùa mưa bão./.

>>>Bắc Bộ có mưa rào và dông, vùng núi đề phòng lũ quét, sạt lở đất