Cân nhắc thời gian điều chỉnh tăng giá để tránh gây tác động tâm lý lên CPI

Phát biểu tại cuộc họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tổ chức sáng 29/6 tại Hà Nội, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho biết, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 năm nay tăng 0,61% so với tháng trước, tăng cao nhất trong 6 năm gần đây. CPI tháng 6/2018 tăng 4,67% so cùng kỳ năm trước; tăng 2,22% so với tháng 12 năm trước; CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ năm trước tăng 3,29%.
Theo đó, chỉ số CPI từ tháng 1 đến tháng 6 so cùng kỳ năm trước có tốc độ tăng dần từ mức 2,65% trong tháng 1 lên mức 4,67% trong tháng 6, bình quân mỗi tháng CPI tăng 0,37% so với tháng trước, cao hơn rất nhiều so với mức 0,03% của 6 tháng đầu năm 2017.
“Như vậy, để giữ mức CPI bình quân năm 2017 dưới 4%, trong bối cảnh có thể điều chỉnh hết giá các mặt hàng do nhà nước quản lý như kế hoạch đề ra Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Công Thương theo dõi sát diễn biến giá cả, thị trường. Chính phủ và một số bộ cần cân nhắc thời gian điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng thiết yếu để tránh gây tác động lan tỏa về mặt tâm lý lên CPI”, Tổng cục trưởng nhấn mạnh.
Giải thích nguyên nhân gây tăng CPI trong 6 tháng đầu năm 2018, bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá, Tổng cục Thống kê cho biết, giá dịch vụ y tế tăng theo Thông tư số 02/2017/TT-BYT ngày 15/3/2017 của Bộ Y tế quy định mức khung tối đa giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đối với người không có thẻ bảo hiểm y tế tại 18 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, giá các mặt hàng dịch vụ y tế tăng 25,68% làm cho CPI 6 tháng đầu năm 2018 tăng khoảng 0,99% so cùng kỳ năm trước.
Ngoài ra, thực hiện lộ trình tăng học phí theo Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 2/10/2015 của Chính phủ, một số tỉnh đã tăng học phí các cấp làm cho chỉ số giá nhóm giáo dục 6 tháng đầu năm 2018 tăng khoảng 7,09% so với cùng kỳ năm trước, góp phần khiến CPI tăng khoảng 0,37%.
Mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho người lao động ở các doanh nghiệp tăng từ ngày 1/1/2018 (tính trung bình, mức lương tối thiểu vùng năm 2018 cao hơn mức lương tối thiểu vùng năm 2017 khoảng 180.000 - 230.000 đồng/tháng, tăng khoảng 6,5%) nên giá một số loại dịch vụ như: dịch vụ sửa chữa đồ dùng gia đình, dịch vụ bảo dưỡng nhà ở, dịch vụ điện, nước; dịch vụ thuê người giúp việc gia đình có mức tăng giá khoảng từ 2 - 8% so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, yếu tố thị trường là giá các mặt hàng lương thực tăng 4,29% so với cùng kỳ năm trước, góp phần làm cho CPI tăng 0,19% do giá gạo tăng cao trong dịp Tết Nguyên đán và tăng theo giá gạo xuất khẩu. Giá gạo xuất khẩu tăng do nhu cầu gạo tăng từ thị trường Trung Quốc và thị trường các nước Đông Nam Á.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, giá thịt lợn tăng vào tháng 2, tháng 4, tháng 5 và tháng 6/2018 do sau một thời gian dài thua lỗ, nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, trang trại phải bỏ chuồng, hiện nay nguồn cung thịt lợn ra thị trường chủ yếu từ các công ty chăn nuôi có quy mô lớn. Bên cạnh đó, giá thức ăn chăn nuôi tăng cao do giá nhập nguyên liệu thô như ngô, lúa mỳ, vitamin, khoáng chất tăng, do đó giá thịt lợn tăng 19,80% so với tháng 12 năm 2017.
Ngoài ra, giá dịch vụ giao thông công cộng tăng 1,81% do một số đơn vị vận tải hành khách kê khai tăng giá chiều đông khách, cùng với Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tăng giá vé tàu hỏa vào dịp Tết Nguyên đán và dịp hè.
Không những thế, giá nhiên liệu trên thị trường thế giới trong 6 tháng đầu năm 2018 tăng khá mạnh, bình quân từ thời điểm 1/1/2018 đến thời điểm 24/6/2018 giá dầu Brent ở mức 70,9USD/thùng, cao hơn nhiều so với mức 52,78USD/thùng của bình quân cùng kỳ năm 2017.
Trong nước, giá xăng dầu tính đến ngày 24/6/2018 được điều chỉnh tăng 5 đợt, giảm 2 đợt, tổng cộng so tháng 12 năm 2017, xăng A95 tăng 1.890 đồng/lít, tương ứng tăng 9,7%, dầu diezel tăng 2.300 đồng/lít, tương ứng tăng 15,17%, dầu hỏa tăng 2.440 đồng/lít, tương ứng tăng 17,93%, xăng E5 tăng 1.370 đồng/lít, tương ứng tăng 7,51%, giá xăng dầu bình quân 6 tháng đầu năm 2018 tăng 13,95% so với cùng kỳ, góp phần tăng CPI chung khoảng 0,59%. Nhu cầu du lịch tăng cao vào dịp Tết Nguyên đán và các ngày lễ nên chỉ số giá nhóm du lịch trọn gói tăng khoảng 2,41% so với cùng kỳ năm trước…
Tổng cục Thống kê cũng cho biết, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục) tháng 6 năm 2018 tăng 0,1% so với tháng trước, tăng 1,37% so với cùng kỳ; 6 tháng đầu năm 2018 so cùng kỳ tăng 1,35%.
Trong tháng 6 và 6 tháng đầu năm 2018, lạm phát chung có mức tăng cao hơn lạm phát cơ bản. Điều này phản ánh biến động giá do yếu tố thị trường có mức tăng cao, đó là giá lương thực, thực phẩm tươi sống, giá xăng dầu. Lạm phát cơ bản 6 tháng đầu năm 2018 so cùng kỳ ở mức 1,35% phản ánh chính sách tiền tệ vẫn đang điều hành ổn định.
Bên cạnh những yếu tố gây tăng giá, Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra, trong 6 tháng đầu năm 2018 cũng có những yếu tố góp phần kiềm chế chỉ số CPI, đó là: giá thịt lợn trong 6 tháng đầu năm tăng trở lại nhưng so với cùng kỳ năm trước giá thịt lợn bình quân giảm 2,44%, góp phần giảm CPI chung khoảng 0,1%.
Thêm vào đó, bà Đỗ Thị Ngọc cũng cho biết, thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2018 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018; trong đó, tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân năm 2018 đặt ra dưới 4%.
Theo đó, các ngành, các cấp đã và đang tích cực triển khai thực hiện. Cụ thể, ngành công thương phối hợp với các ngành liên quan chỉ đạo các doanh nghiệp thương mại dự trữ hàng hóa, tham gia bình ổn thị trường phục vụ Tết Nguyên đán nên không xảy ra hiện tượng tăng giá đột biến vào dịp Tết.
Bộ Tài chính tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, tổ chức các đoàn liên ngành kiểm tra tình hình triển khai thực hiện quản lý bình ổn giá tại một số địa phương. Về quản lý giá xăng dầu, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương điều hành kinh doanh xăng dầu phù hợp tình hình thị trường thế giới và trong nước góp phần thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành chính sách tiền tệ kiên định mục tiêu giữ ổn định vĩ mô. Trong 6 tháng đầu năm, Cục Dự trữ liên ban Mỹ (FED) đã tăng lãi suất hai lần vào tháng 3/2018 và tháng 6/2018 khiến đồng USD mạnh lên so với các đồng tiền khác. Trong nước, với cách điều hành tỷ giá theo cơ chế tỷ giá trung tâm với 8 đồng tiền chủ chốt, nên giá đồng USD trong nước khá ổn định. Giá vàng trong nước biến động cùng xu hướng với giá vàng thế giới, nhu cầu vàng trong nước tăng cao vào dịp Tết Nguyên đán, ngày Thần Tài nhưng không có tình trạng “sốt vàng” gây bất ổn kinh tế - xã hội./.