Căng thẳng thương mại Mỹ-EU: Rủi ro và giải pháp của châu Âu (Phần 1)
Ngày 6/6, Ủy ban châu Âu (EC) thông báo từ tháng Bảy tới Liên minh châu Âu (EU) sẽ bắt đầu đánh thuế bổ sung đối với một số hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ nhằm đáp trả việc Mỹ áp thuế suất mới nhằm vào nhôm, thép nhập khẩu từ EU.
Các nước thành viên EU đã ủng hộ kế hoạch của EC, theo đó đề ra mức thuế đối với hàng xuất khẩu Mỹ trị giá 2,8 tỷ euro (khoảng 3,3 tỷ USD).Quyết định cứng rắn của EU được đưa ra sau khi Mỹ tuyên bố áp đặt các mức thuế quan lần lượt là 10% và 25% đối với sản phẩm nhôm và thép nhập khẩu từ EU, Canada và Mexico, chấm dứt thời hạn miễn trừ kéo dài 2 tháng (đến hết ngày 31/5) đối với các mặt hàng này. Điều này khiến các công ty của châu Âu có khả năng phải chịu lỗ về doanh thu do các mức thuế mới của Mỹ vì tình trạng dư thừa năng lực sản xuất từ các nước khác như Trung Quốc sẽ chuyển hướng sang châu Âu.Tuy nhiên, nguy cơ lớn nhất nằm ở chỗ trật tự thương mại toàn cầu và WTO có thể bị tổn hại hoặc thậm chí tan vỡ. Trong trường hợp một cuộc chiến thương mại leo thang, EU cũng sẽ cảm nhận được những hậu quả kinh tế vĩ mô đáng kể trong giá cả, sự tăng trưởng và ổn định tài chính.Sự đảm bảo cho an ninh quốc gia của MỹNgày 23/3/2018, Mỹ đã áp đặt mức thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm. Đây là mức thuế cao nhất trong bất kỳ hạng mục sản phẩm nào kể từ năm 1971. Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc áp đặt thuế thép và nhôm đã gây ra những rủi ro lớn cho châu Âu và hệ thống thương mại toàn cầu.Quyết định này của Tổng thống Trump dựa trên một nghiên cứu từ Bộ Thương mại Mỹ về tầm quan trọng của ngành công nghiệp thép và nhôm trong nước đối với an ninh quốc gia Mỹ, mà đã được Tổng thống ủy thác thông qua sắc lệnh hành pháp.Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross đã xác định các hành động để bảo vệ những ngành công nghiệp này theo Điều 232 của Đạo luật mở rộng thương mại từ năm 1962, và trình lên Nhà Trắng một báo cáo toàn diện trong đó bao gồm các hành động được đề xuất.Trong báo cáo này, Bộ Thương mại đề xuất 2 biện pháp chính sách thương mại bổ sung: Áp đặt mức thuế 50% đối với thép nhập khẩu từ 12 quốc gia đã góp phần bóp méo thị trường và giá cả, bao gồm Nga và Trung Quốc, hoặc áp đặt hạn ngạch nhập khẩu thép và nhôm trong khoảng 63% so với mức của năm trước đó.Trước sự bàng hoàng của các đối tác ở bên kia Đại Tây Dương và Bắc Mỹ, Tổng thống Trump đã chọn biến số lớn nhất đó là một mức thuế không phân biệt đối xử mà theo Tổng thống sẽ tồn tại trong một thời gian dài.Chính phủ Mỹ biện minh cho các mức thuế này bằng Điều 232 của Đạo luật mở rộng thương mại năm 1962, cho phép hạn chế và cấm nhập khẩu nếu an ninh quốc gia của Mỹ bị đe dọa. Theo điều khoản này, Tổng thống gần như là người duy nhất có quyền quyết định số lượng và thời hạn của các mức thuế.Luật thương mại quốc tế tại Điều 21 của Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT) cũng quy định rằng mọi quốc gia đều có thể hạn chế hoạt động nhập khẩu nếu chúng gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, các chính phủ tiền nhiệm luôn diễn giải điều khoản này một cách hạn hẹp và giới hạn nó ở việc phát triển các năng lực hạt nhân, vũ khí và trang thiết bị quân sự vào thời điểm xảy ra chiến tranh và trường hợp khẩn cấp. Họ cũng nhấn mạnh phải có một cuộc điều tra minh bạch.Bên cạnh đó, cần phải đưa ra bằng chứng rõ ràng cho thấy số lượng sản phẩm liên quan đến an ninh được sản xuất ở trong nước là không đủ, và quân đội Mỹ phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ những nước mà Mỹ không coi là đồng minh thân cận.Tổng thống Trump đã phá bỏ thông lệ đó. Ông biện minh cho việc bảo hộ các nhà sản xuất trong nước với quan điểm cho rằng ngay cả thép nhập khẩu từ các nước đồng minh thân cận, chẳng hạn như Canada và EU, cũng gây nguy hiểm cho an ninh Mỹ.
Các rủi ro về kinh tế vĩ mô đối với châu ÂuCác tác động kinh tế vĩ mô của chủ nghĩa bảo hộ Mỹ là có thể dự đoán được. Nếu các quốc gia đáp trả việc áp thuế của Mỹ bằng cách đánh thuế ngược lại làm phát sinh một vòng xoáy hàng rào thương mại, thì điều này sẽ dẫn đến một cuộc chiến thương mại toàn cầu.Trong trường hợp như vậy với mức thuế chung toàn diện là 10%, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự đoán tổng lượng thương mại toàn cầu sẽ giảm 6% và GDP thực tế của Trung Quốc, EU và Mỹ sẽ giảm 2%.
Tuy nhiên, những dự đoán này không tính đến toàn bộ các tác động của những gián đoạn tạm thời trong chuỗi cung ứng toàn cầu – qua đó chi phí sản xuất và giá cả nảy sinh từ việc áp thuế có thể tăng theo cấp số nhân – sự leo thang chính trị toàn cầu, hay sự không chắc chắn của thị trường phát sinh từ đó.Nếu một cuộc chiến tranh thương mại diễn ra, thì trái ngược với những dự đoán hiện tại về các thị trường tài chính toàn cầu, lạm phát ở Mỹ sẽ tăng mạnh do sự phụ thuộc của Mỹ vào nhập khẩu. Cục dự trữ liên bang (Fed), dưới sự lãnh đạo mới của ông Jerome Powell, sẽ phải nâng mức lãi suất nhanh hơn và mạnh hơn.Vì Fed là động lực thúc đẩy các chu kỳ tài chính trên toàn cầu, nên áp lực đối với Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) sẽ gia tăng, buộc họ cũng phải tăng lãi suất nhanh hơn. Tình trạng không chắc chắn về chính trị nói chung xuất phát từ hoạt động chính trị của ông Donald Trump, sự lo sợ trên toàn thế giới về một cuộc chiến tranh thương mại, và nợ công của Mỹ ngày càng gia tăng cũng có thể đảm bảo tỷ giá hối đoái của đồng USD vẫn ở mức thấp trong một thời gian.Điều này có thể dẫn đến việc EU mất khả năng cạnh tranh và đe dọa xuất khẩu của châu Âu vì Mỹ là đối tác thương mại và thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của EU. Kết quả là ECB sẽ ở trong tình thế khó khăn vì với chính sách tiền tệ lỏng lẻo của mình, ECB tiếp tục đóng góp đáng kể vào sự phục hồi kinh tế và ổn định của Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone).Cho đến nay, các nước sử dụng đồng euro vẫn chưa thể hoàn tất các cải cách thể chế toàn diện mà có thể đảm bảo sự ổn định tài chính của châu Âu, chẳng hạn như việc tách vĩnh viễn tài chính công ra khỏi lĩnh vực ngân hàng.Ngược lại, Fed có thể phản ứng thái quá trước khả năng cao xảy ra lạm phát và có thể bắt đầu rơi vào tình trạng suy thoái tài chính do tăng lãi suất quá mức. Một cuộc suy thoái ở Mỹ trong nhiệm kỳ của ông Donald Trump dường như không chỉ có khả năng xảy ra mà gần như chắc chắn sẽ xảy ra.Một cuộc khủng hoảng kinh tế ở Mỹ, nơi mà nợ công sẽ gia tăng do cải cách thuế và do đó ít có khả năng xoay xở về tài chính như là một biện pháp giảm bớt tác động của sự sụt giảm nhu cầu, sẽ là một vấn đề lớn đối với nền kinh tế toàn cầu và nền kinh tế định hướng xuất khẩu của châu Âu.
Fed và ECB phải tìm ra các chiến lược để thoát khỏi các chính sách tiền tệ vô cùng lỏng lẻo tồn tại từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Trong trường hợp xung đột thương mại leo thang, sự cân bằng mong manh mà ECB phải tìm kiếm có thể bị suy yếu.Cùng với tình trạng không chắc chắn, tính chất không ổn định vắng mặt từ lâu cũng đã quay trở lại các thị trường tài chính, buộc các cơ quan điều tiết, các chính trị gia và các ngân hàng trung ương phải tập trung hơn vào sự ổn định của các thị trường và các thể chế tài chính cá nhân.
Các chính sách và biện pháp bãi bỏ quy định của Mỹ, chẳng hạn như việc làm suy yếu hiệu lực của Đạo luật Frank-Dodd năm 2010, có khả năng làm trầm trọng thêm cuộc suy thoái.
Tin liên quan
-
Giá vàng
Thị trường vàng dõi theo những căng thẳng trong quan hệ thương mại Mỹ-Trung
11:23' - 16/06/2018
Tuần qua, thị trường vàng thế giới chủ yếu bị chi phối bởi cuộc họp của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB).
-
Kinh tế Thế giới
IMF cảnh báo về những rủi ro từ các chính sách thương mại và tài khóa của Mỹ
11:41' - 15/06/2018
IMF nêu rõ việc cắt giảm thuế sẽ thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn, song cũng làm tăng thêm các nguy cơ đối với kinh tế Mỹ và toàn cầu.
-
Kinh tế Thế giới
Khúc dạo đầu của cuộc xung đột thương mại Mỹ-EU
11:11' - 15/06/2018
Tổng thống Mỹ đã chính thức tuyên bố áp các mức thuế mới, 10% với nhôm và 25% với thép nhập khẩu từ EU, Canada và Mexico kể từ ngày 1/6, sau hai tháng tạm miễn.
-
Kinh tế Thế giới
Các nước EU ủng hộ các biện pháp đáp trả thương mại với Mỹ
07:18' - 15/06/2018
Các biện pháp đáp trả này sẽ phải được thông qua tại Ủy ban châu Âu (EC)
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi cộng đồng y tế cải cách
08:45'
Ủy ban đặc biệt về cải cách y tế của Hàn Quốc sẽ tiến hành trao đổi với các bên liên quan về các giải pháp cải cách nhằm đổi mới hệ thống y tế, phương hướng định kỳ xem xét cung cầu nhân lực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Ngành thép Trung Quốc đứng trước nhiều mối lo lớn
07:00'
Do giá thép trong nước thấp, những nhà sản xuất và các công ty kinh doanh thép Trung Quốc đang trên đà đạt hoặc vượt qua mức xuất khẩu của năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan đặt mục tiêu tăng tỷ trọng điện tái tạo
12:03' - 22/04/2024
Thái Lan đang hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ sản xuất điện tái tạo lên cao hơn mục tiêu 50% được đề ra trong Kế hoạch phát triển điện lực (PDP).
-
Kinh tế Thế giới
Chỉ 40/100 công ty tư nhân lớn thế giới đặt mục tiêu về trung hòa khí thải
10:17' - 22/04/2024
Theo báo cáo của nhóm cung cấp dữ liệu độc lập Net Zero Tracker công bố ngày 22/4, chỉ 40 trong 100 công ty tư nhân lớn thế giới đặt ra mục tiêu về trung hòa khí thải nhằm ngăn chặn biến đổi khí hậu.
-
Kinh tế Thế giới
Diễn biến ở Trung Đông có đe dọa kế hoạch cắt giảm lãi suất của ECB?
07:09' - 22/04/2024
Những diễn biến địa chính trị mới nhất ở Trung Đông đang làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc xung đột rộng lớn hơn và những tác động kinh tế toàn cầu của nó.
-
Kinh tế Thế giới
Khối lượng hàng hóa qua cảng Hong Kong (Trung Quốc) lần đầu tiên nằm ngoài tốp 10 thế giới
10:22' - 21/04/2024
Năm 2023, lần đầu tiên khối lượng hàng hóa đi qua cảng Hong Kong rơi xuống vị trí thứ 11 thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Đợt tăng vốn lớn nhất cho Ngân hàng Thế giới kể từ năm 2022
15:49' - 20/04/2024
11 quốc gia đã cam kết đóng góp hơn 11 tỷ USD cho các công cụ vốn hỗn hợp và bảo lãnh danh mục đầu tư mới, được thiết kế để mở rộng năng lực cho vay của ngân hàng thêm 70 tỷ USD trong 10 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng tại Trung Đông: Indonesia cân nhắc tìm kiếm nguồn cung dầu thô mới
14:16' - 20/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, trong bối cảnh xung đột tại Trung Đông leo thang, Indonesia đang xem xét tìm kiếm các nhà cung cấp dầu thô thay thế từ châu Phi và Mỹ Latinh.
-
Kinh tế Thế giới
IMF khuyến nghị các nước củng cố tài chính và tăng cường cải cách kinh tế
13:04' - 20/04/2024
Ngày 19/4 Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) khuyến nghị các nước Mỹ Latinh kết hợp củng cố tài chính với tăng cường cải cách kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng, do nợ công và mức nghèo đói tại đây vẫn ở mức cao.