Cảnh báo tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Một số loại thuốc lá điện tử. Ảnh: AFP/TTXVN

Ngày 1/7, tại cuộc trao đổi thông tin báo chí về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đối với giới trẻ tại Việt Nam, các ý kiến đều cho rằng, các loại thuốc lá thế hệ mới này hiện đang thu hút giới trẻ bằng những thiết kế bắt mắt, quảng cáo hấp dẫn, thậm chí sử dụng chính giới trẻ, người nổi tiếng... trong chiến lược quảng cáo, bán hàng. Nếu không có các biện pháp mạnh sẽ ảnh hưởng đến cả thế hệ tương lai.
Theo Thạc sĩ Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, các loại thuốc lá thế hệ mới cũng độc hại như thuốc lá thông thường. Vì vậy, Bộ Y tế có đề xuất cấm sử dụng dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này (bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha).
Đây là loại hình thuốc lá mới, tác hại của chúng gây ra không hề thấp hơn thuốc lá thông thường, thậm chí có những tác hại cấp tính ngay sau khi hút hơi đầu tiên như: viêm phổi, đột quỵ, nguy cơ cháy nổ cao..., Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế nhấn mạnh.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định: Không có bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử ít gây hại hơn so với thuốc lá điếu truyền thống. Thuốc lá điện tử là những sản phẩm thuốc lá nên chúng không thể được coi là công cụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hiệu quả. Thế giới chưa có bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử giúp cai thuốc.

Ngược lại, bằng chứng từ các nước cho thấy, người sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng có nguy cơ sử dụng thuốc lá thông thường. Nhiều người sử dụng đồng thời cả thuốc lá điện tử và thuốc lá thông thường.
Chỉ rõ các chiêu thức quảng cáo, tiếp cận giới trẻ nhằm mở rộng thị trường thuốc lá thế hệ mới, Thạc sĩ Lê Thị Thu, Quản lý Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây nhiễm, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết, ngành công nghiệp thuốc lá nhắm đến giới trẻ nhằm tìm kiếm những người hút thuốc thay thế, để duy trì sản lượng thuốc lá và tăng trưởng lợi nhuận - khi chính phủ các nước thực hiện các giải pháp phòng, chống tác hại thuốc lá.
Ngành công nghiệp thuốc lá đã lên một kế hoạch trên phạm vi toàn cầu với chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: Thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ…

Cùng với đó, tiến hành giới thiệu sản phẩm và dùng thử ở các cửa hàng bán lẻ; sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng, người có ảnh hưởng quảng cáo sản phẩm; tận dụng độ tuổi trẻ của những người nổi tiếng trên mạng xã hội để quảng cáo và bán hàng như Facebook, Instagram, Tiktok... đồng thời, bán thuốc lá qua các trang thương mại điện tử.
Theo Thạc sĩ Lê Thị Thu, thống kê cho thấy, 70% số người thử một điếu thuốc và trở thành người hút thuốc hàng ngày do nicotine, chất gây nghiện có trong thuốc lá. Người trẻ tuổi (14-30 tuổi) đã sử dụng thuốc lá điện tử, có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử. 58% người sử dụng thuốc lá điện tử là người hút mới.
Hiện tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá nung nóng ở Việt Nam chưa cao nhưng có xu hướng gia tăng. Nếu như năm 21015, tỷ lệ người đã từng hút thuốc lá điện tử ở Việt Nam là 1,1% và 0,2% đang sử dụng.

Tuy nhiên, điều tra sức khỏe học đường năm 2019 đã cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử từ độ tuổi 13-17 là 2,7%. Thực tế cũng cho thấy sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam có xu hướng gia tăng các thành phố lớn, trong nhóm có mức sống khá và trong giới trẻ.
Khẳng định cả thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đều là những loại sản phẩm thế hệ mới chứa nicotine hiện chưa được phép bán tại Việt Nam và đang trong quá trình xem xét áp dụng biện pháp quản lý phù hợp, Thạc sĩ Đoàn Thu Huyền, Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc lá tại Việt Nam đề xuất Việt Nam cần có quy định cấm mọi loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.
"Hiện tại, chưa có thị trường thuốc lá điện tử tại Việt Nam, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua internet. Do đó sẽ rất khả thi khi ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường. Bên cạnh đó, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới Việt Nam vẫn còn cao.

Điều này cho thấy cần tăng cường triển khai các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá theo Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới và đã được chứng minh là hiệu quả trước khi cân nhắc tới tiềm năng giảm hại bằng thuốc lá điện tử...”, Thạc sĩ Đoàn Thu Huyền nhấn mạnh./.