Chấn chỉnh tình trạng “bát nháo” kinh doanh qua mạng

Cho rằng việc đấu tranh phòng, chống vi phạm hàng hóa trên không gian mạng rất khó khăn, phức tạp, ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh) cho hay, thương mại điện tử đang phát triển nhanh chóng và phổ biến với số lượng giao dịch khổng lồ, chủ thể tham gia đông đảo, loại hình kinh doanh đa dạng, từ các sàn thương mại điện tử lớn đến các website bán hàng cá nhân, bán hàng qua các tài khoản mạng xã hội. Điều này khiến việc bao quát, giám sát của ngành chức năng trở nên vô cùng khó khăn. Thêm vào đó, nhiều đối tượng kinh doanh không công khai địa chỉ, không đăng ký kinh doanh, nên rất khó xác định chủ thể vi phạm để xử lý.

“Chưa có quy định xử lý cụ thể hoặc mức xử phạt chưa đủ sức răn đe với một số vi phạm trên môi trường mạng, dẫn đến tình trạng tái phạm, khó xử lý dứt điểm. Không loại trừ một bộ phận không nhỏ người kinh doanh cố tình lợi dụng kẽ hở để thực hiện các hành vi gian lận, bán hàng giả, hàng kém chất lượng trên không gian mạng. Trong khi đó, rất nhiều người tiêu dùng vẫn còn tâm lý ham rẻ, dễ bị thu hút bởi các quảng cáo cường điệu, sai sự thật, và chưa có thói quen kiểm tra kỹ thông tin sản phẩm, người bán trước khi giao dịch”, ông Huy cho biết.

Chọn kinh doanh trên thương mại điện tử, chị Hạnh Vũ, quê Thái Bình chia sẻ, chị nhận được vô số lời chào mời về những sản phẩm ngoại nhập, công dụng “trên trời” nhưng giá thành lại khá rẻ, mang lại lợi nhuận cao khi bán. Sau khi tìm hiểu, trang bị kiến thức chuyên môn, tìm hiểu kỹ càng thông tin về sản phẩm, thậm chí tự mình trải nghiệm, chị mới đồng ý làm nhà phân phối cho một công ty mỹ phẩm Hàn Quốc có nhà máy tại tỉnh Bình Dương.

“Sau 8 năm trong ngành làm đẹp và kinh doanh sản phẩm chăm sóc da, tôi tự rút cho mình kinh nghiệm là kinh doanh ở môi trường nào sản phẩm cũng phải tốt mới giữ được chữ tín. Thế nên giữa ma trận nhà nhà bán hàng trên mạng, sản phẩm của mình mới có chỗ đứng và cạnh tranh được với vô vàn loại giá rẻ khác”, chị Hạnh Vũ cho biết.

Thế nhưng, không phải ai cũng đủ tỉnh táo để bán “chữ tín”, chọn hàng hóa có xuất xứ rõ ràng, thay vì hàng hóa trôi nổi, không ai kiểm chứng về chất lượng, bởi hám lợi nhuận. Chấn chỉnh tình trạng “bát nháo” kinh doanh trên mạng, ông Nguyễn Đức Lợi, Chủ tịch hội đồng quản lý Quỹ Chống hàng giả cho rằng, cần phải siết chặt hành lang pháp lý, nhất là trong việc quy định rõ trách nhiệm của sàn thương mại điện tử và các cá nhân bán hàng.

Hiện nay, nhiều sàn chỉ đóng vai trò “trung gian kỹ thuật” mà chưa chịu trách nhiệm pháp lý cụ thể về hàng hóa lưu thông trên nền tảng của mình. Song song đó, cần ứng dụng công nghệ trong giám sát và kiểm tra, ví dụ như áp dụng trí tuệ nhân tạo, Big Data để theo dõi các tài khoản bán hàng có hành vi bất thường, gắn định danh điện tử với người bán, hoặc yêu cầu hóa đơn điện tử ngay tại thời điểm đăng sản phẩm…

Ông Lợi nhấn mạnh: “Cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về hàng hóa và chủ thể kinh doanh trên thương mại điện tử, liên kết với hệ thống thuế, hải quan, quản lý thị trường và các nền tảng bán hàng, giúp truy vết nhanh nguồn gốc hàng hóa và phát hiện kịp thời các điểm rủi ro. Đồng thời, nên áp dụng cơ chế hậu kiểm mạnh mẽ, xử phạt nghiêm các hành vi kinh doanh hàng giả, hàng nhái, không chỉ phạt người bán mà cả nền tảng nếu buông lỏng kiểm duyệt, khuyến khích doanh nghiệp sử dụng tem điện tử, mã QR để chứng minh nguồn gốc và chống hàng giả hiệu quả”.

Một trong những bất cập mà các đối tượng vi phạm đang lợi dụng đó là “kẽ hở” của chính sách. Hiện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh đang tham mưu hoàn thiện chính sách quản lý để bổ sung, sửa đổi các quy định pháp lý liên quan đến hoạt động thương mại điện thử theo hướng phù hợp với thực tiễn; trong đó, có việc quản lý tài khoản ảo, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, nâng mức chế tài xử phạt để đủ sức răn đe. Việc xử lý vi phạm trên không gian mạng đòi hỏi sự phối hợp liên ngành và liên tỉnh, do nhiều đối tượng kinh doanh từ địa phương khác hoặc nước ngoài điều hành hoạt động tại TP. Hồ Chí Minh.

Sở cũng đang phát triển và sớm đưa vào vận hành một cách hiệu quả công cụ thu thập, phân tích hệ thống dữ liệu giao dịch thương mại điện tử trên địa bàn nhằm cung cấp thông tin đầu vào quan trọng cho công tác quản lý nhà nước, giúp các hoạt động thanh tra, kiểm tra được thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, nhằm phát hiện sớm và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.

“Truyền thông, nâng cao nhận thức là giải pháp rất quan trọng. Chúng tôi đẩy mạnh tuyên truyền tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử thực hiện đúng các quy định của pháp luật; tuyên truyền để người tiêu dùng nhận biết và tố giác hành vi buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên không gian mạng, chỉ rõ tác hại của việc mua hàng không hóa đơn, từ đó thúc đẩy người dân trở thành người tiêu dùng thông minh”, ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh.

Chưa bao giờ, cuộc chiến với vi phạm hàng giả, hàng nhái, hàng gian lận thương mại, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không đảm bảo chất lượng lại quyết liệt và đồng bộ như hiện nay, khi người đứng đầu Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đích thân “xuất trận”, yêu cầu tổng lực đấu tranh không khoan nhượng, không vùng cấm, không ngoại lệ với các vi phạm này. Liên tiếp nhiều vụ việc, hành vi phạm pháp được đưa ra ánh sáng, là hồi chuông cảnh tỉnh cho những người đã hay sẽ có ý định phi pháp, cũng là “bàn tay thép” dẹp loạn thị trường, vì môi trường sản xuất, kinh doanh minh bạch, vì sức khỏe và sự bình yên của người dân.

Nguồn: https://baotintuc.vn/kinh-te/cao-diem-chong-buon-lau-chan-chinh-tinh-trang-bat-nhao-kinh-doanh-qua-mang-20250523170237988.htm