Chính sách nào thiết thực với hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp siêu nhỏ?

Với mục tiêu chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về giải pháp tài chính nhằm tăng cường hiệu quả hỗ trợ các hộ kinh doanh cá thể và siêu nhỏ, các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam, ngày 27/11, tại Hà Nội, Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính - Bộ Tài chính tổ chức Hội thảo “Chính sách tài chính hỗ trợ các hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp siêu nhỏ: kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam”.
Tại hội thảo, ông Hoàng Trần Hậu - Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính cho biết, doanh nghiệp siêu nhỏ là doanh nghiệp có quy mô nhỏ bé về mặt vốn, lao động hay doanh thu, còn doanh nghiệp vừa có từ 200 đến 300 lao động nguồn vốn 20 đến 100 tỷ đồng. Ở mỗi nước đều có tiêu chí riêng để xác định doanh nghiệp nhỏ.
Ở Việt Nam, doanh nghiệp siêu nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 3 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng.
Theo thống kê, tại Việt Nam ngoại trừ những doanh nghiệp siêu nhỏ, không thể không nhắc đến hơn 5,5 triệu hộ kinh doanh cá thể; trong đó, có 3,5 triệu hộ được cấp mã số thuế và có hơn 2 triệu hộ đang sản xuất nhỏ lẻ; giải quyết việc làm thường xuyên cho khoảng 10 triệu lao động.
Trong nhiều năm tới, khối doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh cá thể vẫn là một trong những động cơ chạy chính cho nền kinh tế Việt Nam. Các doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh cá thể vẫn phải tự vận động và liên kết để hợp tác kinh doanh mà thiếu vắng vai trò rõ nét của chính sách nhà nước.
Với chức năng nhiệm vụ của mình, Bộ Tài chính cùng với các cơ quan chức năng khác đã và đang nghiên cứu, soạn thảo và ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến “Chính sách tài chính hỗ trợ các hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp siêu nhỏ”. Tính hiệu lực của các văn bản đã chỉ dẫn cho các cơ quan thực thi chính sách trong công tác quản lý của mình đối với các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh cá thể trong nước.
Tuy nhiên, có một số bất cập đã bộc lộ trong việc triển khai đã và đang làm khó cho doanh nghiệp Việt Nam nói chung, doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh cá thể nói riêng mà trong đó chính sách hỗ trợ về thuế, và tiếp cận nguồn vốn là một trong những vướng mắc mà doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh cá thể đang gặp phải.
Ông Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chỉ ra rằng, nhiều doanh nghiệp siêu nhỏ thường có quan niệm bảo thủ rằng khi đầu tư là muốn có ngay doanh số, sớm có lợi nhuận. Trong khi đó, việc đầu tư là phải tính đến dài hạn, thời gian thu hồi lại khá lâu, chưa chắc bảo đảm sớm có lợi nhuận. Chính vì vậy mà các doanh nghiệp siêu nhỏ kiểu gia đình thường không mạnh dạn đột phá làm theo cách mới.
Nguồn lực mỏng, vốn hạn hẹp nhưng có những doanh nghiệp siêu nhỏ lại không có thói quen đi vay vốn ngân hàng vì sợ thiếu nợ. Bên cạnh đó, nếu đáp ứng nhu cầu vay thì họ phải có bản kế hoạch, chiến lược, phương án sản xuất kinh doanh theo yêu cầu của phía ngân hàng, rồi còn vấn đề công khai minh bạch sổ sách chứng từ (điều mà các doanh nghiệp gia đình không muốn). Vì vậy, việc vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất, nâng tầm quy mô đối với các doanh nghiệp siêu nhỏ vẫn còn hạn chế lớn.
Các chuyên gia cho rằng, để tăng cường hiệu quả hỗ trợ các hộ kinh doanh cá thể và siêu nhỏ, các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam, Chính phủ cần có các ưu đãi thuế cụ thể hơn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Cụ thể như: đưa ra mức thuế suất phổ thông của doanh nghiệp vừa và nhỏ thấp hơn mức thuế suất phổ thông của các doanh nghiệp khác; áp dụng ưu đãi miễn, giảm thuế có thời hạn cho doanh nghiệp khởi nghiệp quy mô nhỏ, hay ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp mới thành lập chỉ áp dụng đối với các doanh nghiệp đầu tư vào ngành nghề thuộc lĩnh vực nhà nước thu hút đầu tư, chưa có ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ khởi nghiệp...
Để khuyến khích sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần có những ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các đối tượng này trong giai đoạn đầu.
Đồng thời, đơn giản hóa và tăng hiệu lực quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa; các hỗ trợ khác đối với doanh nghiệp./.