Cơ chế mua bán điện trực tiếp còn nhiều điểm cần lưu ý

Mới đây, Công ty Samsung Việt Nam đã có đề xuất được tham gia thí điểm cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) từ các dự án năng lượng tái tạo. Đây cũng là cơ chế đang được Bộ Công Thương lấy ý kiến, hoàn thiện dự thảo thông tư hướng dẫn để thí điểm. Theo nhiều chuyên gia và doanh nghiệp ngành năng lượng, đây là cơ chế mới ở Việt Nam và vẫn còn nhiều vấn đề đáng lưu ý, cả về hạ tầng lẫn khung pháp lý...

Cơ chế mua bán điện trực tiếp đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư. Ảnh minh họa: Đức Dũng/BNEWS/TTXVN

Cơ chế mua bán điện trực tiếp đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư và nhiều hộ sử dụng điện. Bộ Công Thương dự kiến thí điểm cơ chế này trong giai đoạn 2021-2023 với tổng công suất khoảng 1.000MW. Giao dịch mua bán điện giữa các bên liên quan được thực hiện trực tiếp qua thị trường điện giao ngay theo quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.

DPPA được kỳ vọng sẽ mang lại lợi cho các bên tham gia, bao gồm khách hàng, nhà đầu tư phát triển điện và nền kinh tế. Ảnh minh họa: Đức Dũng/BNEWS/TTXVN

Tuy nhiên, ông Diệp Bảo Cánh cho rằng, trên thực tế, Việt Nam vẫn còn thiếu rất nhiều điểm để có thể hoàn thiện cơ chế này. Đơn cử như hạ tầng thực hiện, việc ký kết dựa trên mức giá nào, giao dịch ra sao, tiếp đến là hệ thống truyền tải từ nguồn phát đến các hộ tiêu thụ điện... Đó là chưa đề cập đến các vấn đề pháp lý xung quanh vấn đề này. Về thí điểm đối với các nhà đầu tư, doanh nghiệp, ông hoàn toàn ủng hộ, nhưng các bộ, ngành cần đưa các quy định, hướng dẫn chi tiết hơn, để từ đó mới có những điều chỉnh. 
Cũng với quan điểm trên, TS. Nguyễn Minh Duệ, Chủ tịch Hội đồng Khoa học, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, Bộ Công Thương đã rất nhanh chóng và nỗ lực trong việc đưa ra các cơ chế, dự thảo về thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp. Nhưng, hiện chúng ta mới chỉ có các cơ chế về mua bán điện mà chưa đề cập đến vấn đề mang tính gốc rễ hơn, như hạ tầng, đường dây truyền tải điện và cơ chế thương thảo giá mua bán điện cụ thể. 
Ông Duệ cho rằng, vấn đề lớn hơn là việc dự thảo chưa đưa ra được mức giá sàn để thương thảo giữa các bên, trong khi đó, giá mua điện giữa các nhà máy nằm trong quy hoạch và ngoài quy hoạch là không đồng nhất với nhau. Các hộ tiêu thụ điện muốn mua điện với giá thấp, nhưng ngược lại các nhà phát điện tái tạo cũng không muốn bán giá thấp hơn giá bán cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam để đảm bảo hiệu quả kinh doanh. 

"Ngoài ra, nếu thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp không phù hợp, chắc chắn nền kinh tế sẽ không được hưởng lợi vì nhiều yếu tố khác.", ông Duệ cho biết thêm. 

Việc thí điểm mua bán điện trực tiếp theo cơ chế DPPA là bước chuẩn bị cho việc vận hành của thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Ảnh minh họa: Huy Hùng-TTXVN

Theo đại diện lãnh đạo Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam, ở nhiều nước tiên tiến trên thế giới, họ đã thực hiện mua bán điện trực tiếp rồi, nhưng tại Việt Nam, đây vẫn là cơ chế hoàn toàn mới. Việc thí điểm thực hiện là bước chuẩn bị, để từ đó rút ra kinh nghiệm thực hiện tốt hơn khi bước vào giai đoạn chính thức của thị trường bán lẻ điện cạnh tranh.

Hiện vẫn còn rất nhiều vấn đề mà phía Bộ Công Thương chưa đưa ra, bao gồm: hạ tầng, truyền tải, mức giá, cơ chế thương thảo... Do vậy, để cho ý kiến cụ thể hơn về dự thảo này sẽ là thiếu cơ sở và không đầy đủ...