“Con đường than đá” của Trung Quốc

07:23' - 22/12/2017
BNEWS Trong bối cảnh Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tổ chức hội nghị thượng đỉnh quốc tế về khí hậu mang tên "Một hành tinh", báo Le Monde có bài viết về "con đường than đá" của Trung Quốc.
Trung Quốc đang nỗ lực chuyển đổi xu hướng sử dụng nhà máy nhiệt điện dùng than đá. Ảnh: AFP/TTXVN

Hai năm sau thượng đỉnh khí hậu Paris COP21, ngày 12/12, Tổng thống nước chủ nhà Emmanuel Macron đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh quốc tế về khí hậu mang tên "Một hành tinh" tại Paris nhằm huy động mọi tác nhân trong lĩnh vực nhà nước và tư nhân cùng chống biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh này, ngành năng lượng Pháp tham gia như thế nào vào công cuộc chống biến đổi khí hậu? Les Echos tìm cách giải đáp “Sáu câu hỏi về bước chuyển đổi đầy tham vọng của Tập đoàn Điện lực nhà nước Pháp (EDF) trong năng lượng Mặt Trời”.

Libération trên trang nhất đăng ảnh Tổng thống Macron đạp xe trên phố và bình luận: “Bảo vệ môi trường bất đắc dĩ”. Bởi trước sự việc Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris được ký cách đây hai năm, và một số nước châu Âu không còn hăng hái, ông Macron buộc phải lèo lái con thuyền chống biến đổi khí hậu.

Dù chưa bao giờ tỏ thiện chí ủng hộ “môi trường xanh”, nhưng trong hội nghị thượng đỉnh khí hậu này, Tổng thống Macron đã đặt trọng tâm vào nguồn tài chính cho việc chuyển tiếp năng lượng. Libération nghi ngờ đặt câu hỏi: “Liệu đó có thật sự là một cú thúc đẩy hay đơn giản chỉ là công cụ tuyên truyền?”.

Về phần mình, Le Monde trên trang nhất thông báo mở một hồ sơ dài 10 trang về khí hậu mang tựa đề “Bão tố trên hành tinh”. Trong số các bài, đáng chú ý nhất là bài viết có tựa đề: “Trung Quốc trên con đường than đá”. Tờ báo cho biết Trung Quốc là nước phát thải khí CO2 hàng đầu thế giới, và đang đầu tư rất nhiều để phát triển năng lượng sạch trên lãnh thổ quốc gia, nhưng lại xây dựng rất nhiều nhà máy nhiệt điện khắp thế giới.

Vốn là “đế chế” của nhà máy nhiệt điện dùng than đá (đáp ứng tới 58% tổng nhu cầu năng lượng quốc gia), Trung Quốc đang thực hiện nhiều nỗ lực to lớn để chuyển đổi xu hướng này. Năm 2016, Trung Quốc chỉ “bổ sung” 48 gigawatt nhiệt điện vào tổng sản lượng điện quốc gia và có kế hoạch giới hạn nguồn nhiệt điện này ở mức 1100 gigawatt vào năm 2020.

Nếu như hàng trăm nhà máy nhiệt điện vẫn sẽ được xây dựng ở Trung Quốc, thì điều đáng báo động là các tập đoàn Trung Quốc tài trợ và xây dựng loại nhà máy này khắp nơi trên thế giới. Và dự án “Con đường tơ lụa mới” nhằm nối liền Trung Quốc với châu Âu, được tiến hành từ năm 2013, là một trong những yếu tố thúc đẩy “Con đường than đá” của Bắc Kinh.

Le Monde nêu ra nhiều ví dụ. Trung Quốc đã đầu tư xây dựng một nhà máy nhiệt điện công suất 450 megawatt ở Tuzla cho công ty điện lực quốc gia Bosnia-Herrzégovina (11/2017), nhà máy nhiệt điện Hamrawein của Ai Cập (2016) và một loạt các nhà máy khác ở châu Á, cũng như ở Iran, Gruzia, Malawi hay Kenya…

Viện Nghiên cứu Môi trường Thế giới (Global Environmental Institute) hồi tháng 5/2017, ước tính đến cuối năm 2016, tại 25 quốc gia, Trung Quốc đang tiến hành 106 dự án nhà máy nhiệt điện dùng than đá. Trong số này, có 52 dự án trong giai đoạn chuẩn bị và 54 nhà máy đang được xây dựng. Như vậy, các dự án của Bắc Kinh chiếm tới một phần ba tổng số các nhà máy nhiệt điện mới, được xây dựng trên toàn thế giới.

Le Monde trích dẫn nhận xét của chuyên gia Jean François Huchet, thuộc Inalco, các tập đoàn lớn của Trung Quốc buộc phải vươn ra bên ngoài để tìm kiếm dự án, bởi vì nhu cầu năng lượng trong nước giảm và sự chuyển hướng sang năng lượng tái tạo.

Vào năm 2009,  khi thực hiện kế hoạch tái thúc đẩy kinh tế, Trung Quốc đã dự tính xây dựng quá nhiều nhà máy nhiệt điện. Bên cạnh đó, chính quyền Bắc Kinh cũng tỏ ra quyết tâm kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng loại nhà máy này.

Quyết định của các nhà tài trợ quốc tế, như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Âu, không cung cấp tài chính cho các dự án nhà máy nhiệt điện nữa, đã mở ra một đại lộ thênh thang cho các tập đoàn Trung Quốc. Những doanh nghiệp này tranh thủ nguồn tài chính của Bắc Kinh, nhân danh kế hoạch “Con đường tơ lụa mới”, để thực hiện các dự án nhà máy nhiệt điện ở nước ngoài.

Năm 2016, tổ chức phi chính phủ Mỹ Hội đồng Bảo vệ Các nguồn Tài nguyên Thiên nhiên (Natural Resources Defense Council - NRDC) đã tố cáo Trung Quốc và Hàn Quốc tài trợ mạnh mẽ cho các dự án nhà máy nhiệt điện ở nước ngoài.

Giới chuyên gia và các tổ chức phi chính phủ cũng nghi ngờ Ngân hàng Đầu tư Cơ cở Hạ tầng châu Á (AIIB), do Trung Quốc khởi xướng năm 2016, sẽ tài trợ cho các dự án tương tự, thông qua các quỹ đầu tư.

Theo các chuyên gia của Bankwatch, hai ngân hàng hỗ trợ xuất khẩu của Trung Quốc - China Development Bank (CDB) và Exim Bank - đã có những chính sách tài trợ ngược lại với những cam kết được đưa ra trong cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình năm 2015, trước Hội nghị Khí hậu Paris.

Theo các chuyên gia đó, cần nhanh chóng kiểm soát các khoản đầu tư của Nhà nước vào những dự án phát thải nhiều CO2. Mặc dù có một quy định buộc các doanh nghiệp phải cung cấp tất cả các thông tin liên quan đến những dự án gây ra các tác động lớn về môi trường và đối với con người, hai ngân hàng nói trên cũng như các ngân hàng thương mại Trung Quốc, thường xuyên cất giấu nhiều thông tin.

Sự thâm nhập của các nhà sản xuất và tài chính Trung Quốc vào vùng Balkan đã gây bất ngờ, đặc biệt là châu Âu. Trong năm 2013, Trung Quốc tiến hành nhiều dự án trong khu vực, mở đàm phán tại Montenegro, Serbia, Bosnia, Romania.

Nhiều dự án được trình bày như là sự hỗ trợ về công nghệ sạch. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, đó chỉ là những công nghệ giúp kéo dài thời gian hoạt động của các nhà máy nhiệt điện hiện hữu.            

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục