Công nghệ cao - "chìa khóa vàng" trong phát triển nông nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh

* Đổi mới từ tư duy đến hành động

Thay vì sản xuất nhỏ lẻ, thủ công, manh mún như trước đây, nhiều hộ dân và doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đã mạnh dạn đầu tư công nghệ hiện đại, hướng đến mô hình sản xuất khép kín, quy mô lớn, có tính liên kết chuỗi và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Ngành nông nghiệp Thành phố cũng đã xây dựng chương trình hành động cụ thể. Trong đó, tập trung nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy cho đội ngũ cán bộ và người dân; đầu tư hạ tầng kỹ thuật; thu hút doanh nghiệp công nghệ cao đầu tư vào nông nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi số và trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Song song đó, khâu tuyên truyền, đào tạo và hướng dẫn người dân tiếp cận, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp cũng được triển khai mạnh mẽ, từng bước hình thành lực lượng nông dân công nghệ, những người làm nông có kỹ năng điều khiển máy móc hiện đại thay vì chỉ quen với cuốc, cày.

Tại xã Long Điền, TP. Hồ Chí Minh, thời gian qua mô hình sử dụng máy bay không người lái (drone) trong phun thuốc bảo vệ thực vật và gieo sạ đã cho thấy hiệu quả vượt trội. Thiết bị có thể hoạt động từ 30 - 50 ha/ngày, rút ngắn thời gian lao động chỉ còn 10 – 15 phút/ha, tiết kiệm gần 30% chi phí sản xuất, đặc biệt là nhân công, thuốc, phân bón.

Ông Nguyễn Văn Dũng, một nông dân trồng lúa tại xã Long Điền chia sẻ, sử dụng máy bay không người lái đã giúp nông dân hạn chế đến mức tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, bảo vệ sức khỏe và giảm thời gian lao động.

Anh Đoàn Nhất Phương, nông dân xã Long Điền cũng nhận định, sản xuất quy mô lớn với drone giúp đồng bộ hóa quy trình, giảm chi phí dịch vụ và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Không chỉ dừng lại ở khâu gieo trồng, ứng dụng khoa học công nghệ còn thể hiện rõ nét trong khâu chăm sóc cây trồng. Hệ thống tưới và phun thuốc tự động được ông Võ Thạch Cao, ngụ xã Châu Đức đầu tư tại vườn bơ rộng 7 ha, với chi phí lên tới 2 tỷ đồng. Hệ thống này giúp tiết kiệm tới 70% chi phí nhân công, đồng thời tăng hiệu quả phòng trừ sâu bệnh.

“Trước kia, gia đình phải mất cả tuần với 10 lao động mới xong việc tưới, phun thuốc cho cây bơ. Nay chỉ cần một nút bấm, mọi thứ hoàn tất trong vòng một giờ. Tôi còn có thể phun thuốc vào ban đêm, khi mà thời điểm côn trùng hoạt động mạnh nhất nên hiệu quả diệt trừ rất cao,” ông Cao chia sẻ.

* Chăn nuôi công nghệ cao, mô hình bền vững

Có 4 trại nuôi gà chuồng lạnh khép kín công nghệ cao với quy mô 80.000 con/lứa, mỗi năm 3 lứa được Công ty TNHH Đầu tư phát triển Đông Nam Toàn Cầu, xã Nghĩa Thành đưa vào hoạt động từ cuối  năm 2020. Ông Phạm Hồng Thanh, Giám đốc Công ty cho biết vốn đầu tư cho mô hình khá lớn, khoảng 2,2 tỷ đồng/trại. Các trại nuôi gà được nuôi đúng tiêu chuẩn với diện tích 1.600 m2/20.000 con/trại. Trại được xây dựng kiên cố bằng bê tông, khung thép, hệ thống máy lạnh làm mát không khí. Không chỉ đầu tư chuồng lạnh, trang trại còn có hệ thống quản lý nhiệt độ, ánh sáng, thức ăn, nước uống hoàn toàn tự động.

Ngoài ra, Công ty còn đầu tư hệ thống phun thuốc sát trùng và xử lý phân được kích hoạt để ngăn ngừa vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào ảnh hưởng đến đàn gà, ngăn mùi hôi phát sinh. Gà giống, thức ăn được nhập từ Công ty CP Việt Nam.

Theo ông Thanh, nuôi gà theo mô hình truyền thống là trại hở không điều chỉnh được nhiệt độ nên trại lúc nóng, lúc ẩm ướt, lạnh... khiến đàn gà dễ sinh bệnh, nguy cơ thất bại cao, chưa kể đầu ra bấp bênh. Đến kỳ xuất chuồng, nếu không tiêu thụ được, người nuôi phải tốn chi phí duy trì, gà ít tăng cân trong khi lượng thức ăn cho gà hàng ngày vẫn phải bảo đảm nên hiệu quả thấp.

“Nuôi gà theo hướng công nghệ cao tuy mức đầu tư ban đầu khá lớn, song quá trình nuôi lại hạn chế tối đa được dịch bệnh, tỷ lệ hao hụt chỉ khoảng 2%. Ngoài ra, việc liên kết với các doanh nghiệp khác cũng tạo đầu ra ổn định, bền vững cho trang trại hơn so với nuôi gà theo kiểu truyền thống”, ông Thanh cho hay.

Trong khi đó, Công ty TNHH Trang Linh, xã Xuyên Mộc đang ứng dụng quy trình chăn nuôi lợn bằng đệm lót sinh học, khép kín trong chuồng lạnh, máng ăn, nước uống hoàn toàn tự động. Điều đáng nói, mặc dù nuôi trong phòng lạnh nhưng mỗi chuồng nuôi sẽ thiết kế một nửa sàn xi măng. Một nửa là đệm lót sinh học (trấu trộn với men vi sinh), để khi thời tiết nắng, nóng lợn sẽ lên sàn xi măng nằm. Khi thời tiết lạnh lợn có thể xuống đệm lót nằm để giữ ấm cơ thể.

Đặc biệt, trong quá trình nuôi lợn, từ khi sinh ra cho đến thời điểm được xuất chuồng lợn nuôi hoàn toàn không phải tắm (không tiếp xúc với nguồn nước). Thiết kế và cách chăn nuôi này đã giúp hạn chế về dịch bệnh, tiết kiệm được rất nhiều chi phí trong sử dụng điện, nước, thuốc thú y, đảm bảo về môi trường nuôi. Do không phát sinh nước thải, không phải xử lý nước thải trong trong chăn nuôi.

“Trong quá trình nuôi, lợn không phải tắm nên không phát sinh nhiều nước thải. Còn chất thải thì được xử lý triệt để trong vòng 24 giờ, không gây ô nhiễm mà còn đem lại nguồn thu từ phân bón hữu cơ” - ông Phạm Trường Giang, Giám đốc điều hành Công ty cho biết.

Lĩnh vực thủy sản cũng đang chuyển mình mạnh mẽ. Hợp tác xã Chợ Bến, xã Long Điền ghi nhận kết quả khả quan với nuôi tôm công nghệ cao. Với 3ha nuôi tôm thẻ chân trắng và quy trình nuôi công nghệ cao kiểm soát chặt chẽ được hoàn toàn khép kín từ nguồn nước đầu vào đến nguồn nước thải ra môi trường. Ao nuôi được phủ kín lưới, hợp tác xã có thể nuôi 3 vụ/năm thay vì chỉ 1 vụ như trước. Mỗi ao nuôi đạt năng suất 2 – 2,5 tấn, lợi nhuận mỗi năm thu về khoảng trên 1 tỷ đồng.

Ví von mô hình nuôi tôm mới như "ly nước sạch", ông Huỳnh Văn Thuyết - Giám đốc Hợp tác xã Chợ Bến cho biết, phải thay nước hàng ngày, kiểm soát được môi trường, nên tôm phát triển ổn định và an toàn.

Hiện nay, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh phổ biến với các công nghệ như: nhà màng, nhà lưới, tưới nhỏ giọt, cảm biến nhiệt độ - độ ẩm, đệm lót sinh học, hệ thống lọc nước tuần hoàn, ao nổi lót bạt có mái che, và nuôi trồng trong nhà kín…

Dù còn nhiều khó khăn như: chi phí đầu tư cao, thiếu nhân lực chất lượng và công nghệ chưa đồng đều giữa các vùng, nhưng rõ ràng những kết quả đạt được là bước đệm quan trọng. Khoa học công nghệ đang dần khẳng định vai trò là “chìa khóa vàng” trong phát triển nông nghiệp thông minh.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, hội nhập quốc tế và yêu cầu về an toàn thực phẩm ngày càng cao, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp là xu thế tất yếu. TP. Hồ Chí Minh đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển một nền nông nghiệp sạch – hiện đại – bền vững và thân thiện với môi trường.