"Cú hích" thúc đẩy châu Âu đổi mới chiến lược chất bán dẫn
Châu Á, nguồn cung cấp đến 80% linh kiện bán dẫn cho thị trường toàn cầu, bị tê liệt một phần do tác động của biến thể Delta. Hậu quả là châu Âu "bị vạ lây", với nhiều nhà máy trên "lục địa Già" phải tạm đóng cửa vì thiếu linh kiện bán dẫn.
*"Cơn khát" chip có thể kéo dài đến năm 2023
Hàng loạt các nhà máy trên thế giới phải hoạt động chậm lại, công nhân bị cho nghỉ việc vì lý do "kỹ thuật". Chip được coi là "não bộ" của hàng tỷ máy móc điện tử, từ ô tô, đến điện thoại thông minh, máy tính cá nhân, TV, thẻ tín dụng ngân hàng…
Châu Âu phụ thuộc đến 94% vào chip nhập khẩu nên ảnh hưởng nặng hơn cả. Trong chưa đầy một năm, các nhà máy sản xuất ô tô ở Rennes (miền Tây Bắc nước Pháp), tại Sochaux (miền Đông) hay ở Onnaing (miền Bắc), đều phải tạm cho nhân viên nghỉ việc trong nhiều đợt.
Nhìn rộng ra hơn tại châu Âu, các xưởng sản xuất của hãng sản xuất ô tô Toyota (Nhật Bản) chỉ hoạt động 40% so với công suất bình thường. Lý do là nhà máy không còn chip điện tử để lắp ráp xe. Toyota không là trường hợp duy nhất.
Đối thủ lớn của Toyota là Volkswagen (Đức) cũng cùng chung số phận. Hãng sản xuất xe tải của Thụy Điển, Scania cuối tháng 8/2021 thông báo "ngừng sản xuất trong vòng một tuần" tại tất cả các nhà máy ở Thụy Điển, Pháp và Hà Lan.
Riêng chi nhánh của tập đoàn Peugeot tại Rennes, sau 3 tuần lễ nghỉ Hè trong tháng 8/2021, nhân viên bất ngờ được kéo dài thời gian nghỉ phép ngoài ý muốn. Tổng giám đốc Emil Frey France, doanh nghiệp chuyên phân phối 28 thương hiệu xe khác nhau tại 250 văn phòng đại diện trên toàn quốc khẳng định: "Thời gian giao hàng bị trễ từ 6 đến 9 tháng".
Theo thẩm định của Tập đoàn tư vấn Boston Consulting, hiện tượng khan hiếm linh kiện bán dẫn ảnh hưởng trực tiếp đến khoảng 8 triệu xe bán ra trên thế giới chỉ riêng trong năm nay, tương đương gần 10% của thị trường toàn cầu. Khoản thất thu kèm theo, ước tính lên tới khoảng 110 tỷ USD, theo ước tính của công ty tư vấn Alix Partners có trụ sở tại New York, Mỹ.
Vấn đề đặt ra là hiện tượng khan hiếm chip điện tử có nguy cơ kéo dài. Trả lời đài phát thanh tư nhân Radio Classique ngày 3/9, Paul Boudre - Tổng giám đốc Soitec, tập đoàn cung cấp nguyên liệu để sản xuất chất bán dẫn của Pháp, dự báo "cơn khát" chip sẽ kéo dài thêm "từ 6 đến 9 quý nữa", có nghĩa là đến cuối 2023.
Tổng giám đốc Paul Boudre cho biết, sự khan hiếm chất bán dẫn được xác định ở nhiều cấp trước hết từ phía các lò đúc. Khoản đầu tư cần thiết trong ngành được tính hàng tỷ USD. Các dây chuyền sản xuất đã hoạt động hết công suất. Bây giờ cần phải xây dựng những nhà máy máy mới và cần có thời gian để cân bằng mức cung và cầu.
* Lý do khiến thị trường khan hiếm chip
Có hai nguyên nhân dẫn tới hiện tượng khan hiếm nói trên và cả hai cùng xuất phát từ châu Á. Trên đài phát thanh France Info, chuyên gia kinh tế Rémi Bourgeot, cộng tác viên Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS) của Pháp, lưu ý đến chiến thuật của Trung Quốc trong bối cảnh cuộc chiến thương mại và công nghệ Mỹ-Trung.
Chuyên gia Bourgeot nhận xét, Trung Quốc đã lo xa, tích trữ linh kiện trong một thời gian dài để tránh bị thiếu hụt. Thay vì dự trù khối lượng đủ để cung cấp cho các nhà máy trong một hay hai tuần hay cùng lắm là một tháng, Trung Quốc dự trù cho khoảng thời gian là từ 1 đến 2 năm, tìm kiếm chip trên thị trường thế giới. Bằng mọi giá, Bắc Kinh muốn tránh để dây chuyền sản xuất bị gián đoạn. Trung Quốc đã đầu tư 180 tỷ USD để phát triển các nhà máy sản xuất linh kiện bán dẫn, không phải lệ thuộc vào Mỹ. Châu Âu chỉ mới bắt đầu nhập cuộc.
Nguyên nhân thứ hai khiến thị trường công nghệ bán dẫn càng lúc càng "căng", do dịch COVID-19 bùng phát trở lại tại châu Á, nơi tập trung đến 80% các nhà máy sản xuất chip điện tử để cung cấp cho toàn cầu. Riêng tập đoàn TSMC của Đài Loan (Trung Quốc) sản xuất đến 28% chip điện tử trên thế giới. Một "người khổng lồ" khác trong ngành là UMC cũng của Đài Loan chiếm 13% thị phần toàn cầu. Nhật Bản bảo đảm 16,5% nhu cầu tiêu thụ cho thế giới, Hàn Quốc là 21%.
Theo ước tính của Công ty tư vấn Mỹ IC Insight, trong lĩnh vực điện tử, châu Âu phụ thuộc vào 94% chip điện tử châu Á. 5 nhà máy sản xuất chip tại Malaysia là nguồn cung cấp chính phục vụ các nhà máy lắp ráp ô tô tại châu Âu. Dịch COVID-19 kéo dài từ đầu năm 2020 và đã bùng phát mạnh trở lại từ mùa Xuân năm nay khiến các nhà máy này đã phải tạm đóng cửa, hoặc hoạt động với công suất thấp hơn nhiều so với bình thường.
Về phía cầu, đại dịch đã đẩy nhu cầu tiêu thụ tăng cao và phát sinh thêm những nhu cầu mới. Tổng giám đốc Tập đoàn Soitec, Paul Boudre, phân tích: "Đại dịch là yếu tố thúc đẩy mọi việc. Có nhiều thay đổi quan trọng, thậm chí là sự đảo lộn trong lối sống, tiêu biểu nhất là trên phương diện y khoa và giáo dục.
Linh kiện bán dẫn từ 40 năm nay đã đem lại nhiều thay đổi trong cuộc sống hàng ngày, thông qua máy điện toán, qua điện thoại thông minh… Ngành công nghệ bán dẫn càng ngày càng chiếm một vị trí quan trọng và cũng đã có nhiều tiến bộ trên thị trường này.
Theo ông Paul Boudre, trước đây, chủ yếu lĩnh vực công nghiệp sử dụng chip điện tử, như công nghệ ô tô… Nhưng từ khi dịch COVID-19 bùng lên, trong giai đoạn phong tỏa, mọi người đã phải mua thêm đến 300 triệu máy tính cá nhân để làm việc và học từ xa. Nhu cầu đối với linh kiện bán dẫn càng lúc càng lớn và ngành công nghiệp sản xuất chip điện tử vừa là một yếu tố làm thay đổi môi trường công nghiệp, vừa đứng trước nhiều thử thách.
* Chiến lược phát triển dành cho châu Âu
Vào lúc Mỹ đã xem "công nghệ bán dẫn" là một ưu tiên chiến lược, Trung Quốc đầu tư 180 tỷ USD để không còn phụ thuộc vào chip điện tử của Mỹ, châu Âu đã có những bước chuẩn bị như thế nào?
Tổng giám đốc Soitec, Paul Boudre cho hay, châu Âu có những công ty dẫn đầu thị trường trong ngành chip. Những công ty đó cần được hỗ trợ để tiếp tục là những "chú chim đầu đàn", để tiếp tục giữ ưu thế trong tương lai. Trong số những hãng lớn của châu Âu phải kể tới ST MicroElectronics, NSX Semiconductors hay Infineon Technologies…
Các hãng này đã đầu tư rất nhiều và có hẳn những chiến lược phát triển linh kiện bán dẫn để phục vụ các ngành từ công nghệ viễn thông đến trí thông minh nhân tạo hay công nghệ ô tô. Giờ đây, nhu cầu chip của ngành y tế và giáo dục ngày càng lớn hơn. Các trung tâm nghiên cứu về công nghệ nano và công nghệ vi mô lại càng cần được hỗ trợ nhiều hơn và đã đến lúc các tập đoàn của châu Âu cần đẩy mạnh chiến lược phát triển.
Mùa Xuân vừa qua, Paris đã thảo luận với nhiều đối tác Pháp và châu Âu trong ngành công nghiệp bán dẫn để "cùng hoạch định những chiến lược lâu dài". Đầu tư trong lĩnh vực này là những dự án khổng lồ, nhất là châu Âu phải bắt kịp những chậm trễ so với các đối tác châu Á. Liệu Brussels và 27 nước thành viên có sẵn sàng để nhận lấy gánh nặng đó hay không?
Tổng giám đốc Soitec, ông Paul Boudre, một lần nữa nhấn mạnh đến sự hợp tác giữa các doanh nghiệp với chính phủ. Cần phải bảo đảm cho các doanh nghiệp châu Âu một môi trường phát triển an toàn, để họ có hẳn một chiến lược rõ ràng trong lĩnh vực bán dẫn. Vị thế dẫn đầu về mặt công nghệ là "át chủ bài" bảo đảm cho sự độc lập về bán dẫn của châu Âu. Bước tiếp theo là cần quan sát xem làm thế nào để tiếp cận với những công nghệ càng lúc càng tiên tiến.
18 tháng trước, khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, Pháp nói riêng, Liên minh châu Âu (EU) nói chung đặt ra vấn đề "tự chủ về mặt công nghiệp" không chỉ vì thiếu hụt từ khẩu trang đến thiết bị y tế, mà cả trên lĩnh vực công nghệ bán dẫn. Nhưng các nhà máy chip điện tử của châu Á cho đến rất gần đây vẫn hoạt động gần như bình thường, hồ sơ "tự chủ về công nghiệp" có vẻ như đã tạm thời lắng xuống.
Mặc dù vậy, khi cả ngành công nghiệp ô tô của châu Âu, với hai đầu tàu là các hãng lớn của Đức và Pháp điêu đứng vì thiếu linh kiện bán dẫn của châu Á, thất thu hàng chục tỷ USD, đây có thể là "cú hích" thúc đẩy "lục địa già" đổi mới chiến lược phát triển công nghiệp./.
Tin liên quan
-
Chuyển động DN
Hyundai lại tạm đóng cửa các nhà máy trong nước vì thiếu chip
19:38' - 14/09/2021
Ngày 14/9, nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc Hyundai Motor Co. cho biết đang "vật lộn" với tình trạng thiếu chip khiến việc sản xuất những mẫu xe phổ biến của họ tại các nhà máy trong nước bị gián đoạn.
-
Doanh nghiệp
Trung Quốc phạt 3 công ty bán chip ô tô do hành vi tăng giá
21:30' - 10/09/2021
Cơ quan Quản lý Thị trường Trung Quốc (SAMR) ngày 10/9 cho biết đã phạt ba công ty bán chip ô tô vì do hành vi tăng giá.
-
Ô tô xe máy
Toyota sẽ cắt giảm sản lượng do thiếu hụt chip
15:49' - 10/09/2021
Toyota sẽ cắt giảm sản lượng 70.000 chiếc trong tháng 9 và 330.000 chiếc vào tháng 10 tới.
-
Chuyển động DN
Samsung sắp công bố địa điểm nhà máy chip thứ hai tại Mỹ
13:56' - 10/09/2021
Samsung sẽ sớm công bố quyết định địa điểm xây dựng nhà máy sản xuất chip mới trị giá 17 tỷ USD tại Mỹ.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng mạnh và tác động
19:16'
Làn sóng xuất khẩu thép lớn nhất của Trung Quốc đang gia tăng kể từ khi xảy ra tình trạng dư thừa toàn cầu vào giữa những năm 2010. Điều này đang gây ra căng thẳng thương mại trên toàn thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi cộng đồng y tế cải cách
08:45'
Ủy ban đặc biệt về cải cách y tế của Hàn Quốc sẽ tiến hành trao đổi với các bên liên quan về các giải pháp cải cách nhằm đổi mới hệ thống y tế, phương hướng định kỳ xem xét cung cầu nhân lực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Ngành thép Trung Quốc đứng trước nhiều mối lo lớn
07:00'
Do giá thép trong nước thấp, những nhà sản xuất và các công ty kinh doanh thép Trung Quốc đang trên đà đạt hoặc vượt qua mức xuất khẩu của năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan đặt mục tiêu tăng tỷ trọng điện tái tạo
12:03' - 22/04/2024
Thái Lan đang hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ sản xuất điện tái tạo lên cao hơn mục tiêu 50% được đề ra trong Kế hoạch phát triển điện lực (PDP).
-
Kinh tế Thế giới
Chỉ 40/100 công ty tư nhân lớn thế giới đặt mục tiêu về trung hòa khí thải
10:17' - 22/04/2024
Theo báo cáo của nhóm cung cấp dữ liệu độc lập Net Zero Tracker công bố ngày 22/4, chỉ 40 trong 100 công ty tư nhân lớn thế giới đặt ra mục tiêu về trung hòa khí thải nhằm ngăn chặn biến đổi khí hậu.
-
Kinh tế Thế giới
Diễn biến ở Trung Đông có đe dọa kế hoạch cắt giảm lãi suất của ECB?
07:09' - 22/04/2024
Những diễn biến địa chính trị mới nhất ở Trung Đông đang làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc xung đột rộng lớn hơn và những tác động kinh tế toàn cầu của nó.
-
Kinh tế Thế giới
Khối lượng hàng hóa qua cảng Hong Kong (Trung Quốc) lần đầu tiên nằm ngoài tốp 10 thế giới
10:22' - 21/04/2024
Năm 2023, lần đầu tiên khối lượng hàng hóa đi qua cảng Hong Kong rơi xuống vị trí thứ 11 thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Đợt tăng vốn lớn nhất cho Ngân hàng Thế giới kể từ năm 2022
15:49' - 20/04/2024
11 quốc gia đã cam kết đóng góp hơn 11 tỷ USD cho các công cụ vốn hỗn hợp và bảo lãnh danh mục đầu tư mới, được thiết kế để mở rộng năng lực cho vay của ngân hàng thêm 70 tỷ USD trong 10 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng tại Trung Đông: Indonesia cân nhắc tìm kiếm nguồn cung dầu thô mới
14:16' - 20/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, trong bối cảnh xung đột tại Trung Đông leo thang, Indonesia đang xem xét tìm kiếm các nhà cung cấp dầu thô thay thế từ châu Phi và Mỹ Latinh.